Мұсатайұлы Ш.

Жаңартылды 05.01.2018 13:41

Мұсатайұлы Шайхы (1870-1962) – Алаш қозғалысына қатысушы.

1870 жылы Мыржық тауының баурайында дүниеге келген. Әйгілі күйші Тәттімбет Қазанғапұлының немересі. Омбы қаласындағы гимназияны бітірген. Гимназиядан соң Қарқаралы уезінде ұзақ уақыт тілмаштық қызмет атқарған. 1917 жылы Семейге келіп Алаш қозғалысына қатысады. Алашорданың Семей облыстық комитетінің мүшесі. Комитет мүшесі ретінде Алаш партиясының идеяларын түсіндіру үшін М. Малдыбаев, М. Әуезовтермен бірге Павлодар, Семей, Өскемен уездеріне жіберілген. Кеңес үкіметі тарапынан Алашорда үкіметі таратылғаннан кейін Жамбыл облысы Мерке ауданына қоныс аударады. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін алдымен жаңа Семейге оралып, содан кейін Аягөз қаласында тұрады. Осында 1962 жылы қайтыс болады.

 

Ш. Мұсатайұлы туралы әдебиеттер

Литература о Мусатайулы Ш.

 

Тілешов, Е. Алаш қозғалысы [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Е. Тілешов, Д. Қамзабекұлы . – Алматы : Сардар, 2014. – 528 б. – Мұсатайұлы Шайхы: б. 313-314

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки

 

Айтбай Сәулебектегі. Тәттімбеттің бас сүйегі қайда [Электрондық ресурс] : [Мұсатайұлы Шайхы ақпараты бар] // abai.kz – ақпараттық порталы : сайт. – Пайдалану орны : http://old.abai.kz/node/6702 (07.03.2017)

Мұсатайұлы Шайхы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Алаш қозғалысы : сайт. – Пайдалану орны : http://archive.li/g8uE5#selection-485.1-485.15 (07.03.2017)

Мұсатайұлы Шайхы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // kze.docdat.com : сайт. – Пайдалану орны : http://kze.docdat.com/docs/376/index-42704.html?page=18 (07.03.2017)

Найманбайұлы Ә.

Жаңартылды 18.03.2020 15:21

Найманбайұлы Әсет (1867 - 1922) – ақын, әнші, сазгер, Алаш қозғалысына қатысушы.

Семей облысы (қазір Шығыс Қазақстан облысы) Үржар ауданының Бақты селосында дүниеге келген. Бала кезінен әншілігімен, суырыпсалма ақындығымен көзге түскен. Халық арасында Әсеттің «Інжу-Маржан», «Мақпал», «Майда қоңыр», «Гаухар қыз», «Әпитөк» әндері кеңінен таралған. Ә.Найманбаев «Салиха-Сәмен», «Ағаш ат», «Перизат», «Үш жетім қыз», «Нұғыман - Нағым», «Мәлік - Дарай», «Жәмсап», «Кешубай» тәрізді қисса-дастандар авторы. Әсет - негізінен айтыс ақыны. Ол Ырысжан, Әріп, Бақтыбай, Кәрібай, Қали, Сәмет ақындармен және Мәлике қызбен айтысқан. «Әсет пен Ырысжан», «Әсет пен Кәрібай» айтыстары халық арасына кеңінен танымал. 1910 жылы Әсеттің Л.Хамиди жазып алған әндері жарияланды. 1916 жылы ұлт-азаттық көтеріліс кезінде жазалаушы отрядтан дүрліге қашқан елмен бірге Әсет Қытайға өтіп кетеді. Октябрь революциясы жөніндегі хабарды ол қуана қарсы алады, жат жерде жүріп Отанын аңсайды.

Әсет Найманбаев 1918 жылы Алашорда үкіметі атынан қытай қазақтарына барып, сонда Алаш қайраткерлерімен кездеседі. Ұзақ жылдар бойы белгісіз болып келген «Алашқа» атты толғауын шығарады.

Ә. Найманбаев 1923 жылы 23 наурыздаҚұлжақаласындақайтысболды.

 

Ә. Найманбайұлының шығармалары

Произведения А. Найманбайулы

 

Кітаптар - Книги

 

Найманбаев, Ә. Шығармалар [Мәтiн: өлеңдер, айтыстар, дастандар / Ә. Найманбаев. - Алматы : Жазушы, 1968.

Найманбаев, Ә. Шығармалар [Мәтiн] : өлеңдер, айтыс-қағыстар мен дастандар / Ә. Найманбаев. - Алматы : Жазушы, 1988. - 304 б.

Найманбайұлы, Ә. Iнжу-маржан [Мәтiн] / Ә. Найманбайұлы. - Алматы:  Өнер, 1992. - 144 б.

Найманбайұлы, Ә. Толық шығармалар жинағы [Мәтiн] : Т.1 / Ә. Найманбайұлы ; Абай атын. Қазақ ұлттық пед. ун-тi ; Жамбылтану және халық ақындары ғылыми-зерттеу ин-ты ; құраст. С. Қожағұл ; жауап. ред. Б. Ыбырайым. - Алматы: Ұлағат, 2012. - 248 б.  

Найманбайұлы, Ә. Толық шығармалар жинағы [Мәтiн] : Т. 2 / Ә. Найманбайұлы ;  Абай атын. Қазақ ұлттық пед. ун-тi ; Жамбылтану және халық ақындары ғылыми-зерттеу ин-ты ; құраст. С. Қожағұл ; жауап. ред. Б. Ыбырайым. - Алматы: Ұлағат, 2012. - 368 б.

Найманбайұлы, Ә. Інжу-маржан [электрондық ресурс] : [Ә.  Найманбайұлының 125 жылдық мерейтойына орай әншінің өмірі, шығармашылығы, өлеңдерінің шығу тарихы сөз болады] / Ә. Найманбайұлы. - Алматы : Өнер, 1992. - 144 б. - М-ВООК "Өлкетану" Түпнұсқа Үржар аудандық кітапханасында.

Найманбайұлы, Ә. Шығармалары [Мәтiн] : өлең-толғаулар, дастан-хикаяттар, айтыстар / Ә. Найманбайұлы.- Астана :  Фолиант, 2013. - 416 б. - (Сарыарқа кiтапханасы).

***

Найманбайулы, А. Лебединая песня[Текст] : стихи /А. Найманбайулы // Аманат.- 2006.- № 6.- С. 62-63.

Найманбайулы, А. Девушка Гаућар;  Қаракөз – черноглазая[Текст] : песни / А. Найманбайулы ; переводВс. Рождественского; сост. Д.Г.Пряхина // Небосвод над моей головой  : фольклор и литературные памятники Казахстана.– М: Худ.лит, 2010.- С. 377-378.

Найманбайулы, А.Лебединая песня[Текст] : песни //  А. Найманбайулы ;перевод Вл.Цыбина ; сост. Д.Г.Пряхина // Небосвод над моей головой: Фольклор и литературные памятники Казахстана.- М.: Худ.лит, 2010.- С.378-380.

 

Ә. Найманбайұлының мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары

Публикации в периодических изданиях и сборниках Ә. Найманбайулы

 

Найманбаев, Ә. Нұғман-Нағым [Мәтін] / Ә. Найманбаев // Абай. - 2002. - №1.- Б. 62 - 66.

Найманбайұлы, Ә. Ақырғы сөз [Мәтiн] : өлең / Ә. Найманбайұлы // Егемен Қазақстан. - 2004. - 20 наурыз . - Б. 3.

Найманбайұлы, Ә. Ақынның соңғы өлеңi [Мәтiн] / Ә. Найманбайұлы ;  жазып алған Р. Қожаұлы // Ақ желкен. - 2006.- N 9. - Б. 28.

Найманбайұлы,  Ә. Атым Әсет арындаған ; Аңшының әнi [Мәтiн] : өлеңдер / Ә. Найманбайұлы // Қазақ әдебиетi. - 2007. - 3 - 9 тамыз. - Б.6.

Найманбайұлы, Ә. Болжаусыз осы екен ғой өлiм деген..; Адамның жасы жөнiнде; Ақырғы сөз [Мәтiн] : өлеңдер / Ә. Найманбайұлы  // Қасым. - 2012.  - № 3. - Б.13 - 18.

 

Ә. Найманбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве А. Найманбайулы

 

Дастандар [Мәтін] : октябрь революциясына дейінгі қазақ ақындарының дастандары. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1960. - 322 б.

Майчекин, М. Портреттер[Мәтін]/ М.Майчекин - Алматы : Жазушы, 1969. - 112 б.

Жұбанов, А. Замана бұлбұлдары [Мәтін] : / А. Жұбанов - Алматы : Дайк-Пресс, 2001. - 440 б. - Әсет:  б. 266-278.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Әсет Найманбайұлы : б. 66-68.

Қазақстан композиторлары [Мәтін] = Композиторы Казахстана : анықтамалық / ред. А. Қоныс. - Алматы : Sansam, 2011. - 216 б. - Әсет Найманбайұлы: б. 50-51.

Тілешов, Е. Алаш қозғалысы [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Е. Тілешов, Д. Қамзабекұлы. - Алматы : Сардар, 2014. - 528 б. – Әсет Найманбайұлы: б. 97.Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. – Әсет Найманбайұлы : б. 223-224.

 

1980  - 1998

 

Түгелбаев, А. Тереңге тамыр тартқан [Мәтін] : Әсеттің аударма өлеңдері / А.Түгелбаев // Білім және еңбек. - 1987. - № 7. - 47 б.

Адамбаев, Б. Алтын сандық  [Мәтін] : әдеби мақалалар / Б. Адамбаев. - Алматы : Жазушы, 1989. - 200 б.

Керейқұлов, Қ. Шабытты шақ [Мәтін] / Қ. Керейқұлов // Лениншіл жас. - 1989. - 31 наурыз.- Б. 2.

Болғанбаев, Ә. Алашқа аты шыққан Әсет ақын [Мәтін] / Ә. Болғанбаев // Халық Кеңесі. - 1991. - 2 қараша. - Б. 3.

Бекбосынов, О. Әсет ақын қайда туған [Мәтін] / О. Бекбосынов // Халық Кеңесі. - 1992. - 2 қараша. - Б. 2.

Құдайбергенов, Т. Ақынды еске алғанда [Мәтін] : Әсет ақынның 125 жыл толуына орай / Т. Құдайбергенов // Семей таңы. - 1992. - 4 шілде. - Б. 4. 

Мамырбаев, Ш. Ақын арманы [Мәтін] / Ш.Мамырбаев // Семей таңы. - 1992. - 1 ақпан. - Б. 2. 

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін]. 3-ші кітап / алғы сөзін жазып, баспаға әзірлеген Қ. Мұхамедханұлы. - Алматы : Дәуір, 1995. - 224 б.  

Толыбаев, Қ. Әсет [Мәтін] : [Ә.Найманбайұлы туралы] / Қ. Толыбаев. - Алматы : Өнер, 1995. - 400 б.

Жақыпов, А. Адамның бұлбұлы [Мәтін] : [ақын Әсет Найманбайұлының туғанына 130 жыл] / А. Жақыпов  // Егемен Қазақстан. - 1997. - 6 ақпан.- Б. 4.

Айтова, Ж.  Әсет және қазақ фольклоры  [Мәтін] : [Ә.Найманбайұлы туралы] / Ж. Айтова // Семей университетінің хабаршысы. - 1998. - №2.- Б.149-154.

Әсеттің жария болмаған өлеңдері [Мәтін]  // Дидар. - 1998. - 17 қараша.- Б. 2.

Бекбосын, О. Мұражайдан еседі Әсет әні [Мәтін] : [Мақаншы ауылындағы Ә. Найманбайұлының мұражайы туралы] / О. Бекбосын // Дидар. - 1998. - 28 мамыр. - Б. 3.

 

2000 - ...

 

Қожағұлов, С. Әсеттің "француз қиссасы" [Мәтін] : [Ә.Найманбайұлының "Француз қиссасының" шығу тарихынан] / С. Қожағұлов // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2000. - №2.- Б. 36-38.

Мәсімхан, Д. Сарап [Мәтін]: әдеби-зерттеу мақалаларының жинағы / Д. Мәсімхан - Астана : Елорда, 2001. - 240 б.

Толыбаев, Қ. Ән салсаң Әсеттей сал әсемдетіп... [Мәтін] / Қ. Толыбаев // Қазақстан-Заман. - 2002. - 7 маусым.- Б.12.

Нұржекеұлы,  Б. Өнер құдіреті  [Мәтін] / Б. Нұржекеұлы - Алматы : Білім, 2003. - 100 б. - (Уақыт және қаламгер).

Мұхамадиұлы, М. Ақынннан қалған асыл сөз [Мәтін] / М. Мұхамадиұлы // Семей таңы. - 2004. -  29 қазан. - Б.14. 

Қазақ халқының дәстүрлі музыкасы [Мәтін]   / Т. Жұмалиева, Д. Ахметбекова. - Алматы, 2005. - 557 б.

Чугаева Н. Найманбайұлының "Салиха-Сәмен" поэмасындағы романтизм [Текст] : сборник докладов международной студенческой научно-практической конференции / Н.Чугаева // Студент и лидерство: программа профессионального роста и карьеры (18-19 мая 2007г.). - Усть-Каменогорск, 2007. - С. 7.

Бақтыбаев, С. "Әсеттей сал ән салсаң..." атты дәстүрлі әншілер байқауына [Мәтін] / С. Бақтыбаев // Мәдениет жаршысы  / Шығыс Қазақстан облыстық мәдениет басқармасы=Управление культуры Восточно-Казахстанской области. - Өскемен, 2009. - № 11.- Б. 4-5.

Ердембеков, Б.  Әсет ақын мұрасы хақында [Мәтін] / Б. Ердембеков // Семей таңы. - 2009. - 15 қаңтар.- Б. 3.

Нұғман, Ә. Қазақтың әншілік дәстүрі [Мәтін] / Ә. Нұғман. - Алматы : Арыс, 2009. - 235 б.

Кенжебайұлы, Б. Бес томдық шығармалар жинағы [Мәтін] / Б. Кенжебайұлы Т. 1 : Түрік қағанатынан бүгінгі күнге дейін.. - Алматы : Асем-систем, 2010. - 344 б.

Білгенге маржан [Мәтін] : қанатты сөздер мен мақал-мәтелдер / құраст. А. Қ. Керімтаев. - Алматы : Көркем баспасы, 2010. - 416 б.

Разуев, Ә.  Ақын  Әсеттің бойтұмары [Мәтін] / Ә. Разуев // Ертіс өңірі. - 2010. - 8 қыркүйек. - Б.12.

Разуев, Ә. Әсет  Найманбайұлының мұражайы [Мәтін] / Ә. Разуев // Уақыт тынысы. - 2010. - 15 мамыр. - Б. 5.

Еділбаева,  Г.  Ә.Найманбайұлының қисса - дастандары [Мәтін] / Г.Еділбаева // Вестник Казахстанско-Американского Свободного Университета. - 2006. - №2. - Б. 146-150.

Маман,  Ж. Әсеттің ақырғы әні [Мәтін] : музыкалы хикаят / Ж. Маман // Таң-Шолпан. - 2012. - № 1. -  Б. 88 - 119.

Разуев, Ә. Бір сапардың ізімен [Мәтін] : ақын Ә. Найманбайұлының туғанына 145 жыл / Ә. Разуев // Уақыт тынысы - Пульс времени. - 2012. - 27 қыркүйек.- Б. 3.

Қазақтың 100 поэмасы [Мәтін]. Т. 1. - Алматы : Жазушы, 2013. - 376 б.

Дәулетхан, Ә. Әсет Найманбай мен Шылбы-Әлім Ахұн Көбекұлының жазысқан өлең хаттары жөнінде [Мәтін] / Ә. Дәулетхан // Дәстүр. - 2014. - №6. - Б. 52-57.

***

Поэты пяти веков : Казахская поэзия XV-начала XX веков. - Алматы : Жазушы, 1993. - 334 с.

Жубанов, А. Соловьи столетий : Очерки о народных композиторах и певцах / А. Жубанов - Алматы : Дайк-Пресс, 2002. - 456 с. - Асет:  с. 278-291.

Гайнуллина, Ф.А. Литература Семипалатинского Прииртышья [Текст]  / Ф.А. Гайнуллина // Семипалатинск, 2002. - 132 с.

Литература Казахстана [Текст]: энциклопедический справочник. -  Алматы: Аруна, 2010. -Асет Найманбаев:  с. 71.

 

2000 - ...

 

Шака, А. Акын-импровизатор, поэт, композитор [Текст] : [к 135-летию великого казахского акына А. Найманбаева] / А.Шака // Рудный Алтай. - 2002. - 6 авг. -  С. 4.

Баймагамбетова, Л. Асет Найманбаев  [Текст]: талантливый ученик Абая / Л.Баймагамбетова // Семипалатинские вести. - 2007. -  1 нояб. -  С. 3.

Шака, А. Алаколь внимает Асету [Текст] / А.Шака // Рудный Алтай. - 2007. -  7 авг. -  С. 10.

Музей певца и композитора [Текст] : со дня открытия в с. Маканчи музея А.Найманбаева исполнилось 20 лет // Рудный Алтай. - 2010. - 19 окт. -  С. 3.

Биданова, А. Наследники легендарного импровизатора [Текст] / А.Биданова // Казахстанская правда. - 2012. - 16 ноября. -  С. 31.

Левина, Ф.  Великому композитору посвящается [Текст] / Ф. Левина // Вести Семей. - 2012. - 13 нояб. -  С. 2.

Шакабаев, Р.  Песни как жемчуг [Текст] / Р. Шакабаев  // Наше дело. - 2012. - 15 нояб. -  С. 10.

Ибраева, У.Поэтическое окружение Абая [Текст] / У.Ибраева // Вести Семей. - 2016. - 9 февраля. -  С. 4.

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки

 

Әсет Найманбайұлы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Уикипедия – ашық энциклопедиясы : сайт. – Пайдалану орны : https://kk.wikipedia.org/wiki/Әсет_Найманбайұлы (23.02.2017)

 

Әсет Найманбаевтың өмірі мен шығармашылығы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // massaget.kz – Жастар порталы : сайт. – Пайдалану орны : https://massaget.kz/okushyilarga/uy_tapsyirmasyi/26037/ (23.02.2017)

 

Әсет Найманбаев өлеңдері [Электрондық ресурс] : [өлеңдер] // bilim-all.kz_Білім алл - ақпараттық агентігі : сайт. – Пайдалану орны : http://bilim-all.kz/tag/olen?tag=Әсет%20Найманбаев%20өлеңдері (23.02.2017)

 

Әсет Найманбаев өмірбаяны, шығармашылығы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Сұрақ – Жауап сайты : сайт. – Пайдалану орны : https://surak.szh.kz/574707/әсет-найманбаев-өмірбаяны-шығармашылығы (23.02.2017)

 

Едилбаева, Г. Б. Ә. Найманбайұлының қисса – дастандары [Электрондық ресурс] / Г. Б. Едилбаева // Вестник КАСУ : сайт. – Пайдалану орны : http://www.vestnik-kafu.info/journal/6/221/ (23.02.2017)

 

ӘСЕТ НАЙМАНБАЙҰЛЫ (1867-1923) [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Uniface қазақстандық ашық база қоры : сайт. - Пайдалану орны : http://www.uniface.kz/index.php?post=article&section=1&id=407 (23.02.2017)

 

АСЕТ НАЙМАНБАЙУЛЫ [Электронный ресурс] : [биография] // Историко-краеведческий сайт Шуак : сайт. – Режим доступа : http://shuak.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=100&catid=52&Itemid=136&lang=ru (23.02.2017)

 

Асет Найманбайулы [Электронный ресурс] : [биография] // Википедия – открытая энциклопедия : сайт. – Режим доступа : https://ru.wikipedia.org/wiki/Асет_Найманбайулы(23.02.2017)

АСЕТ НАЙМАНБАЙУЛЫ [Электронный ресурс] : [биография] // kazinform.kz – Международное информационное агенство : сайт. – Режим доступа : http://www.inform.kz/ru/aset-naymanbayuly_a2205654 (23.02.2017)

Найманбайулы Асет (1867-1922) [Электронный ресурс] : [биография] // Централизованная библиотечная система города Семей : сайт. – Режим доступа : http://www.cbssemey.kz/index.php?option=com_content&view=article&id=547&lang=ru (23.02.2017)

 

Кожагулов, С. К. Литературное наследие А. Найманбайулы (проблемы жанра, художественной структуры, текстологии) [Электронный ресурс] : [реферат] / С. К. Кожагулов // Национальный научный портал республики Казахстан : диссертации : сайт. – Режим доступа : http://www.nauka.kz/page.php/upload/images/upload/files/prezentation_16092016_3.pptx?page_id=107&lang=1&month_to=12&year_to=2016&page=579 (23.02.2017)

Мұстанбаев Ы.

Жаңартылды 05.01.2018 13:44

Мұстанбаев Ыдырыс (1898-1937) – Алаш қозғалысына қатысушы, әдеби сыншы, абайтанушы.

1898 жылы 8 қарашада Шығыс Қазақстан облысы жарма ауданында дүиеге келген. Тінібай медресесін, екі кластық орыс-қазақ училищесін, Семей гимназиясын бітірген. Поштада телеграфист болып жұмыс істеген. 1918 ж. Семейде Алаш атты әскер полкын құруға қатысқан. 1919-1921 жж. Семей губревкомы мен губисполком мүшесі ретінде Семей, Өскемен, Аягөз, Зайсан уездерінде басшылық қызметтер атқарды. 1920 ж. КАССР Құрылтай сьезінде ЦИК мүшесі болып сайланды. 1921-1923 жж. – Орал облысы прокуроры; 1924-1925 жж. – Ақмола губерниясы прокуроры; 1925-1926 жж. – Сырдария губерндік атқару комитеті төрағасы, КазЦИК нұсқаушысы. 1926 ж. «Сырдария ісі» және «Шаян ісі» бойынша айыпталды. 1926-1927 жж. – КАССР байланыс наркомы; 1927 ж. Семей қаласында атаман Анненковтың ісі бойынша мемлекеттік айыптаушы болды.

Өмірінің соңғы жылдары – кеңестік, партиялық және шаруашылық жұмыстармен айналысты. Мұстанбаев жер мәселесі, ауылдағы тап күресі, байларды тәркілеу мәселесі бойынша партия және үкімет саясатымен, өлкелік үкімет басшысы Ф.И.Голощекиннің ұлттық саясатымен келіспеуіне қарай  бірнеше рет «сәдуақасовшыл» деген айыппен партия қатарынан шығарылды. 

Мұстанбаев Қазақстанның әдеби өміріне белсенді түрде қатысып, Абай, А.Байтұрсынов, М.Жұмабаевтың әдеби мұрасын кеңестік және идеологиялық органдардың шабуылынан қорғады.  

Мұстанбаев Ыдырыс 1933 жылы 17 қаңтарда қамауға алынып, ОГПУ Коллегиясының 1933 ж. 4 шілде қаулысымен Еңбекпен түзеу лагеріне УК РСФСР 58 б. 2 пп. бойынша контрреволюциялық қызметі үшін  5 жылға айдалды.

Алматы облысы УНКВД үштігінің қаулысымен 1937 ж. 16 қарашада «антисоветтік ұлттық террорлық және шпиондық ұйымға қатысқаны үшін» ату жазасына кесілді.

Қазақ ССР-і Жоғарғы Сотының қылмыстық істер бойынша Сот Коллегиясының  1959 ж. 9 мамыр  № 22/048н ұйғарымымен Алматы облысы УНКВД үштігінің Ы.Мұстанбаевқа қатысты 1937 ж. 15 қарашадағы қаулысы, оның қылмыстық ісі болмауы себепті  тоқтатылды. Ол 1991 жылы 18 ақпанда ақталды.  

 

Ы. М. Мұстанбаевтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары

Публикации Мустанбаева И. М. в периодических изданиях и сборниках

 

Мұстанбайұлы, Ы. Біздіңталастарымыз [Мәтін] : [ақындардыңмінездеріжәнеСәбиттіңмінездері / Ы. Мұстанбайұлы// "Жаңаәдебиет", 1928. - № 5,6] // Жалын. - 1990. - № 4. - Б. 35-38.

***

Мустамбаев, И. Поэт Абай и его философия [Текст] : [по поводу статьи тов. Кабулова "Философия Абая и ее критика"] / И. Мустамбаев // Абай. - 1992. - № 2. - С. 61-65.

Мустамбаев, И. Речь общественного обвинителя : на судебном процессе по делу [атамана] Анненкова [в годы гражданской войны 1918- 1920 гг.] [Текст] / И. Мустамбаев // Абай. - 1993. - № 7. - С. 27-28.

Мустамбаев, Ы. Джумабаев и «Девяносто» [Текст] / Ы. Мустамбаев // Алаш ақиықтары: мақалалар, деректі құжаттар, аудармалар. - Алматы : Алаш, 2006. - С. 153.

Мустамбаев, Ы. Роковое преступление [Текст] / Ы. Мустамбаев // Алашақиықтары : мақалалар, деректіқұжаттар, аудармалар. - Алматы :Алаш, 2006. - С. 144.

 

Ы. М. Мұстанбаевтың өмірі мен қайраткерлігі туралы әдебиеттер

Литература о жизни и деятельности Мустанбаева И. М.

 

Шәкеев, Н. Қандығатайдан шыққан қайраткер [Мәтін] : Ы. Мұстамбаев туралы мұрағат деректері / Н. Шәкеев // Жалын. - 2006. - № 5. - Б. 43-48.

Алаш. Алашорда [Мәтін] : энциклопедия / құраст.: Ғ. Әнес, С. Смағұлова. - Алматы :Арыс, 2009. - МұстанбаевЫдырыс: б. 247.

Сағатова, Ш. Б. 1920 жылдардағы Ы. Мұстамбаевтыңсыншылдықкөзқарасы [Мәтін] / Ш. Б. Сағатова // ҚазҰУхабаршысы. Филология сериясы = Вестник КазНУ. Серия филологическая. - 2009. - № 5/6. - Б. 264-267.

Алшынбай, Е. Мұстамбайдың "бәйге шабары" [Мәтін] / Е. Алшынбай // Тұмар. - 2012. - № 1. - Б. 62-65.

Тілешов, Е. Алаш қозғалысы [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Е. Тілешов, Д. Қамзабекұлы. - Алматы : Сардар, 2014. -Мұстанбаев Ыдырыс: б. 314.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Мұстанбаев Ыдырыс: б. 552.

***

Казахстан: национальная энциклопедия [Текст] : в 4-х т. Т. 4 / гл. ред. Б. Аяган. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2006. - Мустамбаев И. М.: с. 67-68.

Красный террор [Текст] :  политическая история Казахстана / сост.: М. К. Койгелдиев, В. И. Полулях, Ш. Б. Тлеубаев. - Алматы : Типография оперативной печати, 2008. - Мустамбаев И. М.: с. 164-174.

История Казахстана [Текст] : энциклопедический словарь. - Алматы : Аруна, 2010. - Мустамбаев И. М.: с. 426.

Мухамедхан, Д. Бывали хуже времена. Но не было подлей [Текст] / Д. Мухамедхан // Казахстанская правда. - 2013. - 31 мая. - С. 13. (о КаюмеМухамедханове, упоминается его фио).

 

Интернет-сілтемелер

Интернет-ресурсы

 

ГУБЕРНИЯ ПРОКУРОРЫ [Электрондық ресурс] : [Мұстанбаев Ы. туралы] // portal.kazntu.kz : сайт. – Режим доступа : http://portal.kazntu.kz/files/publicate/2013-09-28-1411_5.pdf  (03.02.2017)

Мустанбаев Идрис (1898-1937) [Электронный ресурс] : [биография] // alash.semeylib.kz : сайт. – Режим доступа : http://alash.semeylib.kz/?page_id=392&lang=ru (03.02.2017)

Мустамбаев Идрис (1898-1937) [Электронный ресурс] : [биография] // Восточно-Казахстанская областная универсальная библиотека им. Абая : сайт. – Режим доступа : http://semeylib.kz/?page_id=2893&lang=ru (03.02.2017)

Нұрекенов Т.

Жаңартылды 05.01.2018 14:05

Нұрекенов Темірғали (1859-ө.ж.б.) – Ресей империясы Мемлекеттік думасы ІІ шақырылымының Семей облысы бойынша депутаты

1859 ж. көшпенді отбасында дүниеге келген. Қазақ бастауыш мектебін бітірген. Павлодар уезі Сейтен болысының басшысы болды. 1905 жылы Қарқаралы және Павлодар уездері қазақтары атынан Ішкі істер министрлігіне қарсылық петициясын жазуға қатысты. Петицияны орыс тілінен қазақ тіліне аударды. 

Әлихан Бөкейхановтың ұсынуымен Семей облысынан Бірінші Мемлекеттік Думаға депутаттыққа ұсынылған бес кандидаттың қатарына кірді. 1907 жылы 12 ақпанда Мемлекеттік Думаның  ІІ шақырылымына бұратана болыстықтар өкілдігі сьезі атынан сайланды. Мұсылман фракциясы мен Сібір тобына, Конституциялық-демократиялық фракция құрамына кірді. Думада жұмыссыздарға көмек беру мәселесі бойынша жарыссөзге қатысты. Бұдан кейінгі тағдыры мен қайтыс болған күні белгісіз.     

Т. Нұрекенов (Нороконев) туралы әдебиеттері

Литература о Нурекенове (Нороконеве) Т.

 

Алаш. Алашорда [Мәтін] : энциклопедия / құраст.: Ғ. Әнес, С. Смағұлова. - Алматы : Арыс баспасы, 2009.- 544 б. - Нұрекенов Темірғали: б. 258.

Боиович, М. М. Члены Государственной думы [Мәтін] : (портреты и биографии). Второй созыв / М. М. Боиович. - М., 1907. - С. 490.

Мусульманские депутаты государственной думы России, 1906-1917 годы [Текст]  : сборник документов и материалов. - Уфа, 1998.

Усманова, Д. М. Мусульманские представители в Российском парламенте, 1906-1917 [Текст] / Д. М. Усманова. - Казань, 2005.

Государственная дума Российской империи [Текст] : 1906-1917 / Б. Ю. Иванов, А. А. Комзолова, И. С. Ряховская. - Москва, РОССПЭН, 2008. - C. 420.

Российский государственный исторический архив. Фонд 1278. Опись 1 (2-1 созыв). Дело 303; Дело 619. Лист 1

 

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки

 

Нороконев, Темиргали Тюбиевич [Электронный ресурс] : [биография] // Википедия : сайт. – Режим доступа : https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D0%B2,_%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%A2%D1%8E%D0%B1%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87 (03.02.2017)

Влияние первой русской революции на рост самосознания казахского народа [Электронный ресурс] : [информационная справка] // Казахская библиотека : сайт. – Режим доступа : http://bibliotekar.kz/istorija-kazahstana-za-8-klass-hviii-v-1/7-vlijanie-pervoi-russkoi-revolyucii-na-.html (03.02.2017)

Темірғали Нұрекенов [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Уикипедия – ашық энциклопедиясы . сайт. – Режим доступа : https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D1%96%D1%80%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8_%D0%9D%D2%B1%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B2 (03.02.2017)