Звание
"Герой Советского Союза"

Герой Советского Союза - высшая степень отличия СССР. Звание, которого удостаивали за личные или коллективные заслуги перед Советским государством и обществом, связанные с совершением геройского подвига или выдающихся заслуг во время боевых действий, а также, в виде исключения, и в мирное время.
Звание впервые установлено Постановлением ЦИК СССР от 16 апреля 1934 года, дополнительный знак отличия для Героя Советского Союза - медаль "Золотая Звезда" - учреждена Указом Президиума Верховного Совета СССР
от 1 августа 1939 года.

Тоқтабай Ахмет Уалханұлы (1953 ж.) – тарихшы, этнолог, тарих ғылымдарының докторы
Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданы Сайхан ауылында дүниеге келген.
1969 жылы М.Әуезов атындағы орта мектепті бітірген соң, Қазақ Мемлекеттік университетіне оқуға (қазір әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті) түседі.
1974 жылы «археология және этнология» мамандығы бойынша тарих факультетін аяқтайды. Мәдениет министрлігінде Казпроектреставрация институтында аға ғылыми қызметкер (1974-1986), Қазақ ССР Ғылым академиясының Тарих, археология және этнография институтының ғылыми қызметкері (1986-1994), ҚР ҰҒА Тарих және этнология институтының аға ғылыми қызметкері (1994 ж. бері) қызметтерін атқарды. .
Зерттеулерінің негізгі ғылыми бағыты: Қазақстан этнографиясы, Қазақстан және Орта Азияның көшпелі мал шаруашылығы, көшпелі қазақтар өміріндегі жылқының орны, түркі халықтарының тарихи этнографиясы, халықтық ветеринария және халық медицинасы, ат әбзелдері т.б.
Қазақстан және шетелдердегі халықаралық конференцияларға қатысқан: Моңғолия, Қытай, Ресей, Орта Азия т.б.
Профессор А.Тоқтабай – 300 ден аса ғылыми және ғылыми-көпшілік еңбектердің, оқу құралдары мен монографиялардың авторы. Көптеген еңбектері АҚШ, Германия, Италия, Англия, Ресей, Турция, Қытай елдерінде жарияланған.
Қазіргі күні – Шоқан Уәлиханов атындағы Тарих және этнология институтының бас ғылыми қызметкері.
«Қазақ тарихы» және «Қазақ энциклопедиясы» журналының мүшесі, Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының иегері.
А. Тоқтабай шығармалары
Произведения Токтабаева А.
Тоқтабай, А. Қазақ жылқысының тарихы [Мәтін] / А. Тоқтабай. - Алматы : Алматыкітап баспасы, 2010. - 496 б.
Тоқтабай, А. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениетіндегі жылқы феномені [Мәтін] : тарих ғылымдарының докторы ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / А. У. Тоқтабай. - Алматы : [б. ж.], 2010. - 45 б.
Тоқтабай, А. Қазақ тазысы [Мәтін] / А. Тоқтабай. - Алматы : Атамұра, 2013. - 160 б.
Тоқтабай, А. Түркі халықтарының этномәдениеті [Мәтін] / А. Тоқтабай. - Алматы : Толағай, 2006. - 328 б.
Тоқтабай, А. Төрт түліктің қасиеті (қазақтың мал шаруашылығына байланысты әдет-ғұрыптары) [Мәтін] / А. Тоқтабай. - Семей : ҚазБаспа-КТ, 2005. - 192 б.
А. Тоқтабайдың мерзімді басылымдардағы мақалалары
Публикации в периодических изданиях Токтабаева А.
Тоқтабай, А. Төле бидің Ташкентте жерленгені шын ба? [Мәтін] : Төле би кесенесі туралы зерттеу / А.Тоқтабай // Қазақстан - ZAMAN . - 2004.- 26 наурыз(N13). – Б.12-13.
Тоқтабай, А. Барымта - батырлық мектебі [Мәтін] / А.Тоқтабай // Отан тарихы = Отечественная история . - 2007. - № 3. - Б. 186-193.
Тоқтабай, А. Жылқының қазақтың әдеттік құқығындағы орны мен ролі [Мәтін] / А.Тоқтабай // Отан тарихы = Отечественная история . - 2008. - № 1. - Б.48-57.
Тоқтабай, А. Ғұндардың атты әскері және ұрыс жүргізу тактикасы [Текст] / Тоқтабай А. // Отан тарихы = Отечественная история . - 2008. - № 3. - Б. 12-25.
Тоқтабай, А. Барымтадан батыршылдық дәстүрге [Мәтін] / А. Тоқтабай // Дәстүр . - 2009. - № 1. - Б. 36-37.
Тоқтабай, А. Ер - Тұрман (қазақ ер жабдықтарының атаулары, түрлері, аймақтық ерекшеліктері, жасалу технологиясы мәселелері [Мәтін] / А.Тоқтабай // Отан тарихы = Отечественная история . - 2009. - № 2. - Б. 163-186.
Тоқтабай, А. Ғұндардың атты қосындары [Мәтін] / А. Тоқтабай // Жұлдыз. - Алматы, 2010. - N 7.- Б.133-142.
Тоқтабай, А. Қазақ хандығының тұсында 4-5 миллион жылқы болған [Текст] / А. Тоқтабай // Аңыз адам . - 2011. - № 19. - Б. 40.
Тоқтабай, А. Әйтеке би өмірінің соңғы жылдарында Нұратаның бегі болған [Мәтін] / А. Тоқтабай // Аңыз адам . - 2011. - № 24. - Б. 41-42.
Тоқтабай, А. Көкебелден шыққан генерал [Мәтін] / А.Тоқтабай// Түркістан . - 2015.- 1 мамыр (№ 17). – Б.1,3
Тоқтабай, А. Еленбай келген еңбек [Мәтін] / А.Тоқтабай // Егемен Қазақстан . - 2015.- 16 мамыр (№ 90). – Б.11.
Тоқтабай, А. Қазақтың тұңғыш сәулетшісі [Мәтін] : [сәулетші Баязит Сәтбаев туралы.] / А. Тоқтабай // Дидар. - 2015. - 23 шілде.- Б.22.
Тоқтабай, Ахмет. Қазақ дәстүріндегі адамдарға жанама (лақап) ат қою мәні [Мәтін] / А. Тоқтабай // Дәстүр. - 2016. - №2.- Б.24-25
А. Тоқтабай туралы әдебиет
Литература о Токтабаеве А.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. – Тоқтабаев А,: б.743.
http://dev.islam.kz/kk/articles/atamura/qazaqy-juiriktin-qandai-turleri-bar-1323/#gsc.tab=0
Төлеген Мұхтар Әділбекұлы (1980) – заң ғылымдарының кандидаты, қауымдастырылған профессор, философия докторы (PhD).
1980 жылғы 16 шілдеде Оңтүстік Қазақстан облысының Созақ ауданы, Шолақ қорғанауылында педагогтар отбасында дүниеге келген. 1997 жылы №1 Ы. Алтынсарин атындағы орта мектепті үздік бітірді. 1997 ж. 2001 ж. аралығында Қазақ мемлекеттік заң университетінде (Алматы қ.) білім алды. 2001 жылы сол жоғары оқу орнының тергеу-криминалистік факультетін «құқықтану» мамандығы бойынша үздік түлегі атанды.
2001 ж. 2003 ж. аралығында ҚазГЗУ Солтүстік Қазақстан заң институтында (Павлодар қ.) әртүрлі қызметтер атқарды: ұйымдастыру-кадрлық қамтамасыз ету бөлімінің бірінші санаттағы аудармашысы, заңгері, қабылдау комиссиясының жауапты хатшысы, қылмыстық-құқықтық және азаматтық-құқықтық пәндер кафедрасының оқытушысы.
2002 ж. 2006 ж. аралығында ҚазГЗУ Мемлекет және құқық институтында аспирантурада оқыды. 2006 жылдың қазан айында «Қазақстан Республикасындағы қылмыстылықтың алдын алуды ақпараттық қамтамасыз ету» тақырыбында кандидаттық диссертациясын сәтті қорғап, «12.00.08-қылмыстық құқық және криминология, қылмыстық-атқару құқығы» мамандығы бойынша заң ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алды.
2003 ж. 2006 ж. аралығында ҚазГЗУ Алматы заң Академиясында қызмет атқарды: ректор көмекшісі, қылмыстық құқық және криминология кафедрасының оқытушысы, ҚазГЗУ ғылыми бөлімінің бас маманы.
2006 ж. 2007 ж. аралығында ҚазГЗУ Құқық және экономика колледжінің құқықтық пәндер бөлімі меңгерушісі,
2007 жылдың маусым-тамыз айларында Алматы қ. Бостандық ауданының №169 сайлау учаскесінің төрағасы болды.
2007 ж. 2008 ж. аралығында ҚазГЗУ Алматы заң Академиясының кәсіпкерлік құқық және қаржы факультетінің деканы (Алматы қ.) қызметін атқарды.
2008 ж. 2012 ж. аралығында Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық универитетінде қызмет атқарды: Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық универитеті ректорының кеңесшісі, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық универитеті халықаралық қатынастар факультеті деканының оқу және әдістемелік жұмыстары жөніндегі орынбасары (Алматы қ.).
2012 жылғы 26 қаңтардан 2016 жылғы 24 мамырға дейін Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтының оқу және әдістемелік жұмыстар жөніндегі проректоры қызметін атқарды.
2016 жылдың 24 мамырдан 2017 жылдың 7 сәуірі аралығында І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті ректор Аппаратының басшысы болды.
2017 жылғы 7 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Білім және ғылымминистрінің № 30-жқ бұйрығынасәйкес, І. Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің инновациялық жұмыс және стратегиялық даму проректоры қызметіне тағайындалып, қызмет атқарып келеді.
2011 жылы «құқықтану» мамандығы бойынша қауымдастырылған профессор (ҚР БжҒМ 30.06.2011ж. ДЦ №0002253 шешімі) ғылыми атағын алды. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің лейтенанты.
«Қылмыстылықтың алдын алу» (Алматы, 2009), «Жоғары оқу орындарындағы құқықтық тәрбие», «Қазақстан Республикасындағы адам және азаматтың конституциялық-құқықтық мәртебесі» (Қостанай, 2014) атты 3 оқу құралдарын және «Қылмыстылық пен күресудегі мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдардың және бұқаралық ақпарат құралдарының өзара әрекеттестік мәселелері» атты монография (Қостанай, 2014), 70-тен аса ғылыми мақалалар жариялады. Қазақстанда ғана емес, сонымен қатар Түркияда, Германияда, Беларуссияда, Ресей Федерациясында («Іssues of state organs, social organizations and mass media interaction in struggle against crime in the Republic of Kazakhstan» Middle East Journal of Scientific Research журналы (Scopus, index, 2,0) ғылыми басылымдары бар.
2012 жылы Шығыс Еуропа құқығы Мюнхен институтында (Германия), 2013 жылы Валенсия политехникалық университетінде (Испания) ғылыми тағылымдамадан өтті. 2014 жылдың 9-26 маусымы аралығында «Назарбаев университеті» ДББҰ мен Ли Куан Ю атындағы Мемлекеттік саясат мектебінде (Сингапур) Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындары басшыларының біліктілігін арттыру курстарында оқыды.
2012 жылдан бері Қазақмемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Республикалық оқу-әдістемелік кеңесінің, ЕурАзЭҚ Білім беру бойынша Кеңестің интеграциялау Комитетінің (Минскқ.) мүшесі.
2012-2016 жылдары аралығында «НұрОтан» партиясының Қостанай облыстық филиалының Саяси кеңесінің мүшесі болды.
2017 жылғы 31 мамырда Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті – Елбасы қорының «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан Республикасында бірыңғай ақпараттық кеңістік құрудағы рөлі» атты ғылыми грант жеңімпазы атанды.
Еңбек атқару барысында көптеген ведомстволық және Үкіметтік наградаларға ие болды: 2014 жылы «Білім беру ісінің құрметті қызметкері» төсбелгісімен, «Қостанай мемлекеттік педагогикалық институтына 75 жыл» мерей тойлық медалімен марапатталды. 2014 жылы «ЖОО Үздік оқытушысы» мемлекеттік грантын иеленді, 2015 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Алғыс хатын алды.
2018 жылдан ШҚМУ-дың ректоры.2021 жылы Өскеменнің «Берел» баспасынан «Абайдың құқықтық көзқарасы және «Қарамола ережесі» атты ғылыми еңбегі жарық көрді.
Төлеген Мұхтардың еңбектері
Труды Толеген Мухтара
Төлеген, М. Ә. Қазақстан Республикасындағы қылмыстықтың алдын алуды ақпараттық қамтамасыз ету: заң ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты / Төлеген М. Ә. - Алматы: [б. и.], 2006. - 32 б.
Төлеген М.Ә. Абайдың құқықтық көзқарасы және «Қарамола ережесі»: Монография / М.Ә. Төлеген. - Өскемен. – С. Аманжолов атын. Шығыс Қазақстан Университеті «Берел» баспасы, 2021. -176 б.
М. Төлегенның мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации Толеген М. А. на страницах периодической печати
Төлеген М.Ә. Қылмыстылықтың алдын алудағы бұқаралық ақпараттар құралдарының рөлі. /М. Төлеген // ҚазҰУ хабаршысы. Халықаралыққатынастаржәнехалықаралыққұқықсериясы = Вестн. КазНУ. Сер. междунар. отношения и междунар. право. - 2009. - № 3.- Б.72-75 б.
Төлеген М.Ә. Бұқаралық ақпарат құралдары және құқықтық тәрбие. /М. Төлеген. // ҚазҰУ хабаршысы. Халықаралыққатынастаржәнехалықаралыққұқықсериясы = Вестн. КазНУ. Сер. междунар. отношения и междунар. право. - 2010. - № 5/6.- Б.240-244 б.
Төлеген М. Даналар дәріс алған кітап / М. Төлеген. // Түркістан. - 2012. - 21 маусым (№ 25). – Б.7.
Төлеген М. Дамыған ел - белсенді, білімді, денсаулығымықтыазаматтар. / Төлеген М. // Егемен Қазақстан. - 2014. - 5 ақпан (№ 24). – 5
Төлеген М. Ә.Қазақтың руханияты да, мәдениеті де бай. / М. Төлеген // Айқын. - 2017. - 25 шілде (№ 109). - 4
***
Толеген М. Безграничный в познании / ТолегенМухтар // Казахстанская правда. - 2020. - 23 января. - С. 3.
Толеген М. Аманжолов Университет: вуз XXI века: [о ровеснике Независимости Университете им. С. Аманжолова] /М. Толеген // Казахстанская правда. - 2021. - 16 апреля. - С. 3.
М. А. Төлегенның қатысуымен шыққан басылымдар
Издания, вышедшие при участии Толеген М. А.
Курмангали М.Ш. Некоторые проблемы взаимовлияния государства, средств массовой информации и гражданского общества при формировании общественного мнения по вопросам борьбы с преступностью: на примере "дела В. Челаха", связанного с убийством военнослужащих на казахстанско-китайской границе) / М. Ш. Курмангали, М. А. Толеген // ҚазҰУ Хабаршысы. Халықаралық қатынастар және Халықаралық құқық сериясы. - Алматы: Қазақ университеті, 2014. - № 1. - С. 130-138
М. А. Төлегенның өмірі мен енбектері туралы әдебиеттер
Литература о жизни и трудах Толеген. М. А.
Абылқасым, А. .Арманы асқақ азамат / А. Абылқасым // Дидар. - 2019. - 8 қазан. – Б. 2.
Қайрат. Т.Дәстүр және жаңашылдық / Т.Қайрат. // Менің өлкем. - 2019. - 19 желтоқсан. - Б. 9.
Екпін, М..Түлектердің 98 пайызы жұмысқа орналасқан: / М. Екпін // Дидар. - 2020. - 10 қазан. - Б. 5.
Нұхұлы, А. Біліктілікті руханиятпен ұштастырған: / [С. Аманжолов атындағы университет ректоры М. Төлеген туралы] // Дидар. - 2020. - 8 желтоқсан. - Б. 4.
***
Омаров. Д. Дань уважения ветерану: [об открытии в ВКГУ им. С. Аманжолова кабинета цифровой гуманитаристики имени ветерана-преподавателя кафедры истории Казахстана Журсунгали Ахмерова, при участии министра обороны РК Нурлана Ермекбаева, ректора университета Мухтар а Толегена и др. творческий путь, биографические данные] / Д. Омаров. // Рудный Алтай. - 2019. - 30 апреля. - С. 3.
Толысбаева Жанна Жеңісқызы (1968 ж.) - филология гылымдарының докторы, профессор.
Семей қаласында дүниеге келген. Н. Крупская атындағы мемлекеттік педагогикалық институтын (Семей қ.), Абай атындағы Алматы мемлекеттік университетінің аспирантурасын аяқтайды (Алматы қ.). «Лирикалық циклдің жанрлық табиғаты» кандидаттық диссертациясын, «Қазақстанның заманауи поэзия жанрының түрленуі» докторлық диссертациясын қорғайды.
1989 жылдан Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетте (Семей қ.) түрлі лауазымдық қызмет атқарған. 2007 жылдан Ш. Есенов атындағы Ақтау мемлекеттік университетінде еңбек еткен. Қала және ЖОО көлеміндегі қоғамдық жұмыстарға белсене араласады.
200-ден астам ғылыми-теориялық, оқу-әдістемелік, әдеби-сын жанрындағы жарияланымдардың авторы. Қоғамдық-саяси және көркем-публицистикалық бағыттағы отандық журналдарда («Простор», «Евразия», «Нива», «Аманат», «Сибирские огни») мақалалары жарияланып, ғылыми конференциялар жұмысына белсене араласқан. Халықаралық Абай клубының мүшесі, «Аманат» республикалық көркем-публицистикалық журналы редакциялық алқасының мүшесі.
СОРОС – Қазақстан бойынша «Қазақстанның әдеби сыны», Абай атындағы Ұлттық кітапхана сайыстарының жеңімпазы, «Книголюб» журналы дипломдарын иеленген. «Журналистің сөз еркіндігі құқығын қорғаудағы ақпараттық даулар жөніндегі эксперттік бағаларды жетілдіру» семинарына қатысқандығы туралы сертификаты бар.
«ТМД, алыс және таяу шетелдегі орыс әдебиеті» халықаралық жобасының жетекшілерінің бірі, «Кавказская филология», «Межкультурные коммуникации» халықаралық журналдары редакциялық алқасының мүшесі, қазақстандық заманауи мәдениет, әдеби сын, әдебиеттану салаларын белсенді насихаттаған.
«ЖОО үздік оқытушысы – 2008» мемлекеттік грантының иегері. А. Байтұрсынов және «Білім беру саласының құрметті қызметкері» медальдарымен марапатталған.
Ж. Ж. Толысбаеваның ғылыми еңбектері -
Научные труды Толысбаевой Ж. Ж.
Кітаптар – Книги
Толысбаева , Ж. Ж. Поэзия жанрлары [Мәтін] : тарих және заман тәжiрбиесi / Ж. Ж. Толысбаева. - Семей : Талант, 2008. - 386 б.
***
Толысбаева, Ж. Ж. Жанровая природа лирического цикла (на материале поэзии 1980-1990-х годов) [Текст] : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук / Ж. Ж. Толысбаева. - Алматы, 1999. - 18 с.
Толысбаева, Ж. Ж. Лирическая поэма рубежа II-III тысячелетия [Текст] : монография/ Ж. Ж. Толысбаева. - Семей : Международный клуб Абая. - 2005. - 181 с.
Толысбаева, Ж. Ж. Трансформация жанров современной поэзии Казахстана[Текст] : диссертация доктора филолических наук / КазНУ им. Аль-Фараби / Ж. Ж. Толысбаева. - Алматы, 2006. - 395 с.
Толысбаева, Ж. Ж. Сонет в поэзии Казахстана конца XX - начала XXI вв [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева . - Семей : Талант, 2008. - 424 с.
Толысбаева, Ж. Ж. Элегия в поэзии Казахстана конца XX - начала XXI вв. [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева. - Семей : Талант, 2008. - 64 с.
Толысбаева, Ж. Ж. От мига к бесконечности... : филологические размышления о книге векзаметров Бахытжана Канапьянова [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева. - Алматы : Жибек Жолы, 2010. - 522 с.
Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар
Публикации в периодических изданиях и сборниках
Толысбаева, Ж. Ж. Движение казахстанской поэзии [Текст] : попытка критики / Ж. Ж. Толысбаева // Простор. - 2002. - № 1. - С. 126-129.
Толысбаева, Ж. Ж. Душа не вмещается в век... [Текст] : [размышление о векзаметрах Б. Канапьянова] / Ж. Ж. Толысбаева // Абай. - 2003. - № 3. - С. 70-74.
Толысбаева, Ж. Ж. Мир не кончается на окрайне [Текст] : [о современной поэзии Восточного Казахстана] / Ж. Ж. Толысбаева // Сибирские огни. - 2003. - № 6. - С. 181-186.
Толысбаева, Ж. Ж. "Жизнь поэта - беспредельна..." [Текст] : о лирике Владлена Шустера / Ж. Ж. Толысбаева // Книголюб. - 2003. - № 6. - С. 9.
Толысбаева, Ж. Ж. "Душа, посвященная солнцу" [Текст] : о лирике Любови Медведевой / Ж. Ж. Толысбаева // Книголюб. - 2003. - № 12. - С. 11.
Толысбаева, Ж. Ж. Поэзия философов [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева // Книголюб. - 2003. - № 21-22. - С. 8.
Толысбаева, Ж. Ж. "От мига к бесконечности..." [Текст] : (о векзаметрах Б. Канапьянова) / Ж. Ж. Толысбаева // Нива. - 2004. - № 11. - С. 134-153.
Толысбаева, Ж. Ж. У подножья башни из слоновой кости [Текст] : о романе А. Кемелбаевой "Башня" ("Мунара") / Ж. Ж. Толысбаева // Книголюб. - 2004. - № 12. - С. 10-11.
Толысбаева, Ж. Ж. "AMANAT" - залог будущего преображения [Текст] : к 5-летию журнала / Ж. Ж. Толысбаева // Книголюб. - 2004. - № 12. - С. 48.
Толысбаева, Ж. Ж. Поэзия Абая в интертексте современной поэзии [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева // Абай и ХХI век : материалы Международной научно-практической конференции, 21-22 октября 2005 года / Министерство образования и науки РК, Акимат Восточно-Казахстанской области, Международный клуб Абая, Городское общество "Қазақ тілі", ВКГУ им. Д. Серикбаева. - Усть-Каменогорск : Изд-во ВКГУ, 2005. - С. 280.
Толысбаева, Ж. Ж. Венок сонетов в пространстве жанрового эксперимента современной казахстанской поэзии [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева // Евразия. - 2006. - № 2. - С. 55-63.
Толысбаева, Ж. Ж. Оппозиция "верх-низ" в романе Р. Сейсенбаева "Отчаянье, или Мертвые бродят в песках" [Текст] / Ж. Ж. Толысбаева // Вестник КазНУ. Серия филологическая. - 2007. - № 1. - С. 13-14.
Толысбаева, Ж. Ж. Проза женщины - "женская проза"? [Текст] : о романе Умит Тажикен "Ось существования" / Ж. Ж. Толысбаева // Евразия. - 2010. - № 2. - С. 3-10.
Ж. Ж. Толысбаева туралы әдебиеттер
Литература о Толысбаевой Ж. Ж.
Қазақстан ғалымдары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 2 : Қ-Я. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - Толысбаева Жанна Жеңісқызы: б. 442.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Толысбаева Жанна Жеңісқызы: б. 746-747.
Ысқақұлы, Д. Қазақ әдебиеттанушылары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Д. Ысқақұлы. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - Толысбаева Жанна Жеңісқызы: б. 437-438.
***
Жылкибаев, Б. М. Алгоритм научного поиска Жанны Толысбаевой [Текст] / Б. М. Жылкибаев // Мысль. - 2014. - №10. - С. 65.
Интернет-ресурстар – Интернет-ресурсы
http://www.famous-scientists.ru/12827/ - энциклопедия «Известные ученые»
Төлеубаев Әбдеш Тәшкенұлы (1953-2023 жж.) – тарих ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Өнер академиясының академигі.
1953 жылы 15 қарашада Қытай Халық Республикасының Чугучак қаласында туған. 1959 жылы ата-анасымен бірге тарихи отанына оралды. 1970 жылы Семей облысы (қазіргі Абай облысы), Ақсуат ауданы Көкжыра ауылында М.Әуезов атындағы орта мектепті бітірген.
1970 жылы Әбдеш Төлеубаев ҚазМУ тарих факультетіне оқуға түседі. Ә. Төлеубаевтың студенттік және ғылыми өмірі академик А. Х. Марғұлан мен доцент А. Оразбаев бастаған экспедициялармен байланысты болды.
1975 жылы КСРО ҒА Миклухо-Маклай атындағы этнография институтының аспирантурасына түседі (Мәскеу қ.). Мұнда ол қазақтардың мұсылмандық сенімге дейінгі нанымдары тақырыбын зерттеумен айналысады. Оның ғылыми жетекшілері Орта Азия мен Қазақстанның белгілі зерттеушілері, ғылым докторлары Т.А. Жданко және Г. П. Снесарев болды. А. Төлеубаев мерзімінде Мәскеуде кандидаттық диссертациясын қорғады.
1979 жылдан бастап Ә. Төлеубаевтың оқытушылық және ғылыми өмірі ҚазҰУ-мен, оның 20 жылдан астам басқарған археология және этнология кафедрасымен байланысты болды.
1983-1984 жылдары Ресейдің Орынбор, Астрахань облыстарындағы қазақтардың этнографиясын зерттеп, ондағы қазақ диаспорасы жөнінде «Орынбор қазақтары» деген еңбек жазған. Ол Тарбағатайдың терістік бөктерінде орналасқан аудандардың аумағынан, Қалба, Шыңғыстау өңірлерінен қола, ерте темір дәуірінің бұрын белгісіз 400-ден астам археологиялық кешенін ашты, оның 60-тан астамын қазып зерттеді. Нәтижесінде осы аймақтарда да беғазы-дәндібай мәдениеті, үйсін мәдениеті жәдігерлері бар екендігі, бұл өңірлердің басқа археологиялық аймақтармен мәдени байланысы, мәдени-этнографиялық ерекшеліктері анықталды. Төлеубаевтың соңғы кездегі археологиялық зерттеулерінің ірі жетістігі - Шілікті жазығынан алтын киімді сақ патшасының мүрдесін ашуы, Үйіктің ерекше көлемі мен зәулімділігі, күрделі архитектурасы, одан шыққан бай алтын қаптырмалар, түймешіктер, зерлер (барлығы 4325 дана) сақ билеушісінің ерекше салтанатын көрсетеді. А.Төлеубаев ашқан археологиялық жауһарлар Мәскеу (2019), Кембридж (2021), Татарстан (2023) мұражайларында бірнеше ай бойы қойылды.
Ә. Төлеубаевтың негізгі еңбектері Қазақстанның ежелгі этномәдени тарихының археологиялық мәселелеріне, сондай-ақ қазақ халқының дәстүрлі этнографиялық мәдениетіне арналған. Әбдеш Төлеубаев бір жағынан ежелгі, ортағасырлық тайпалар мен екінші жағынан қазақ халқы арасындағы мәдени-генетикалық байланысты қадағалайтын Қазақстанның алғашқы ғалым-тарихшыларының бірі болып табылады.
Профессор А. Төлеубаевтың білім беру үдерісіндегі инновациялық технологиясы оның оқыту әдістемесінің белсенді сипатында жатыр. Қазақстан археологтары мен этнографтарының орта және кіші буынының жартысынан астамын А.Төлеубаев ғылыми мектебі оқытып, тәрбиеледі. А. Төлеубаев 300-ден астам ғылыми мақаланың, 5 монография мен 6, 10, 11-сыныптарға арналған Қазақстан тарихы бойынша оқулықтардың авторы.
Марапаттары:
1992 - тарих ғылымдарының докторы;
1995 - профессор;
2006 ж. – Ш. Уәлиханов атындағы бірінші сыйлықтың лауреаты;
2008 ж.- ҚР БҒМ «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға қосқан үлесі үшін» төсбелгісінің иегері, «әл-Фараби атындағы ҚазҰУ үздік оқытушысы»;
2010 ж. - ҚР «Ерен еңбегі үшін» медалі;
2011 ж. - ҚР Өнер академиясының академигі;
2019 жыл – «Құрмет» ордені;
2021 жыл – әл-Фарабидің үлкен алтын медалі.
2023 ж. - ШҚО әкімінің ұсынысымен облыстық мәслихат Әбдеш Төлеубаевқа "Шығыс Қазақстан облысының Құрметті азаматы" атағын беру туралы шешім қабылдады.
Төлеубаев Әбдеш Тәшкенұлы 2023 жылы 10 шілдеде дүниеден озды.
Ә. Т. Төлеубаевтың ғылыми еңбектері
Научные труды Толеубаева А. Т.
Төлеубаев, Ә. Т. Қазақ халқы этнографиясының мәселелері [Мәтін] : таңдамалы еңбектер мен мақалалар / Ә. Т. Төлеубаев; Т. 2 = Проблемы этнографии казахов : избранные труды и статьи = The issues of Kazakh etnography : selected works and articles. - Алматы : Service Press, 2013. - 496 б.
Төлеубаев, Ә. Т. Қазақстан археологиясының қола және ерте темір дәуірі мәселелері [Мәтін] : таңдамалы еңбектер мен мақалалар / Ә. Т. Төлеубаев; Т. 1 = Проблемы эпохи бронзы и раннего железного века Казахстана : избранные труды и статьи = Some issues of the Bronze Era and the Early Iron Age in Kazakhstan : selected workes and articles. - Алматы : Service Press, 2013. - 520 б.
***
Толеубаев, А. Т. Реликты доисламских верований в семейной обрядности казахов (XІX - начало XX в.) [Текст] / А.Т. Толеубаев - Алма-Ата : Гылым, 1991. - 214 с.
Толеубаев, А. Т. Реликты доисламских верований казахов: дис. ... д-ра ист. наук / Казахский гос. ун-т им. Аль-Фараби.- Алма-Ата, 1992.- 469 с.- Библиогр.: С. 423-458
Толеубаев, А. Т. Некоторые проблемы социально - экономического и культурного развития азиатских саков // Сакская культура Сарыарки в контексте изучения этносоциокультурных процессов степной Евразии: тезисы докладов круглого стола, посвященного 20-летию Независимости РК.- Караганды, 2011.- С. 65-68
Толеубаев, А. Т. Рецензия на рукопись книги К.И.Нурова "Казахстан: национальная идея и традиции" // Нуров К.И.Казахстан: национальная идея и традиции.- Алматы, 2011.- С.375-390
Толеубаев, А. Т. Проблемы этнографии казахов [Текст]. Т. 2. - Алматы : Service Press, 2013. - 496 б.
Толеубаев, А. Т. Проблемы эпохи бронзы и раннего железного века Казахстана [Текст] : избранные труды и статьи / А. Т. Толеубаев; Т. 1 = Қазақстан археологиясының қола және ерте темір дәуірі мәселелері : таңдамалы еңбектер мен мақалалар = Some issues of the Bronze Era and the Early Iron Age in Kazakhstan : selected workes and articles / А. Т. Толеубаев. - Алматы : Service Press, 2013. - 520 б.
История Казахстана: учебник для 10 кл. общест.- гуманит. направления общеобразоват. шк. / А. Толеубаев, Касымбаев Ж.К., Койгелдиев М.К., Калиева Е.Т., Далаева Т.Т.; пер. с каз. Ф. Сугирбаева.- 3-е изд., перераб., доп..- Алматы: Мектеп, 2014.- 376 с.: ил., карты, 22 см
Толеубаев, А. Т. История Древнего Казахстана: учебник для 6 кл. общеобраз. шк..- 3-е изд., перераб..- Алматы: Атамұра, 2015.- 224 с.: рис., 22 см
Толеубаев, А. Т. Раннесакская шиликтинская культура [Текст] : научное издание / А. Толеубаев. - Алматы : ИП "Садвакасов А. К.", 2018. - 528 с.
Ғылыми мақалалары
Научные статьи
Төлеубаев, Ә. Т. Тарихымыздың тамыры терең [Мәтін] : немесе университет ғалымдары жүргiзiп жатқан археологиялық және этнологиялық зерттеулер туралы // Қаз МУ хабаршысы. Информ. серия. - 1998. - № 3. - Б. 44-46.
Төлеубаев, Ә. Т. Ғұндар мемлекетi - түркi мемлекетiнiң бастауы [Мәтін] // Байырғы түркi өркениетi: жазба ескерткiштер. - Алматы, 2001. - Б. 2-268.
Төлеубаев, Ә. Т. Шiлiктi жазығы - сақтардың алғашқы мемлекетiнiң ту тiккен ордасы: Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданындағы Шiлiктi жазығындағы обадан үшiншi "Алтын адам" табылғаны, скиф, сақ, үйсiн тайпаларына қатысты зерттеулерi туралы [Мәтін] // Қазақ әдебиетi. - 2004. - 2 шiлде. - Б. 4-5.
Төлеубаев, Ә. Т. Қазақтағы бақсылық [Мәтін] // Қазақ халқының дәстүрлерi мен әдет-ғұрыптары. - Алматы: Арыс, 2005. - Т.1. – Б. 291-316.
Төлеубаев, Ә. Т. Археологияның асқар асулары [Мәтін] // Егемен Қазақстан. - 2007. - 13 ақпан. - Б. 3.
Төлеубаев, Ә. Т. "Алтын адам" көне көмбеден ұлттық брендке айналуы керек [Мәтін] // Дала мен қала. - 2009. - 23 ақпан. - Б. 8. – Шiлiктiдегi "Патшалар" қорымынан табылған үшiншi Алтын адам жайында.
Төлеубаев, Ә. Т. Алтын адам - Шiлiктi патшасының бүкiл салтанаты қалпына келтiрiлдi [Мәтін] / әңг. Н.Аманжол // Айқын. - 2009. - 28 тамыз. - Б. 3.
Төлеубаев, Ә. Т. Шілікті 1 қорымындағы № 36 обадағы зерттеу жұмыстарының кейбір қорытындылары [Мәтін] // ҚазҰУ хабаршысы. Тарих сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. историческая. - 2010. - № 4. - Б. 86-90.
Төлеубаев, Ә. Т. Әмір Темір өзбек емес [Мәтін] / Ә.Т. Төлеубаев // Аңыз адам. - 2011. - № 4. - Б. 31.
Төлеубаев, Ә. Т. Археология және этнология кафедрасы [Мәтін] // Қазақ тарихы. - 2011. - № 4. – Б. 4-6.
***
Толеубаев, А. Т. "Долина царей" открывает сокровища саков: "Казмунайгаз" помог археологам разгадать тайны прошлого. Беседа с док. археологии, проф. КазГУ им.Аль-Фараби / Беседовал А.Ибраимов // Известия.- 2003.- 12 нояб.- С.8
Археологические памятники Шынгыстау : могильник Текебулак - 1 (Сарыколь -1) результаты исследований 2002 г. // Исин А.Шыңғыстау, Берел, Шiлiктi, Абыралы: 1999-2003 жж. археологиялық зерттеулер. - Семей, 2004.- С. 37-64
Толеубаев, А. Т. Социально-правовая природа корыстно-насильственных преступлений, совершаемых в отношении женщин // Заңгер.- 2010. - № 1. - С. 65-67
Ә. Т. Төлеубаев туралы әдебиеттер
Литература о Толеубаеве А. Т.
Кітаптар – Книги
Қазақстан [Мәтін] : ұлттық энциклопедия. Т. 8 : С-У. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. – Төлеубаев Әбдеш: Б. 472-473.
Қазақстан ғалымдары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 2 : Қ-Я. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. – Төлеубаев Әбдеш: Б. 448.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. – Төлеубаев Әбдеш Тәшкенұлы: Б.751.
Ескекбаев, Д. Б. Дала кезген ғалым [Мәтін] : [Ғалым Ә. Төлеубаев туралы] / Д.Б. Ескекбаев // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 28 қараша. - Б. 19.
Қалшабаева, Б. К. Ғылымның шыққан шыңына... [Мәтін] // Ана тiлi. - 2013. - 7-13 қараша. - Б. 7. – Ғалым Әбдеш Төлеубаев туралы.
Қалшабаева, Б.К. Белгiлi ғалым, ұлағатты ұстаз Ә.Т.Төлеубаев 60-тың белесiнде [Мәтін] // ҚазҰУ хабаршысы. Тарих сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. историческая.- 2013. - № 4. - Б. 237-242.
Нәсіретов, С. "Алтын адам " мен он алты қалашық тапқан ғалым [Мәтін] : [Зайсан өңірін зерттеуші ғалым Ә. Төлеубаев жайлы] / С. Нәсіретов // Дидар. - 2017. - 28 қаңтар. - Б. 18.
Ержанқызы, А. Шығыстағы оңды істер [Мәтін] / А. Ержанқызы // Рухани жаңғыру. - 2019. - № 1/2. - Б. 30-31.
***
Казахстан [Текст] : национальная энциклопедия. Т. 5 : С-Я. – Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2006. – Толеубаев Абдеш: С. 222.
Мақалалар - Статьи
Азмухамбетов, Ш. О чем молчит "Царь-курган"?: археолог А.Толеубаев о раскопках "царь-курганов" в Чиликтин. долине Зайсан. р-на ВКО // Страна и мир.- 2005. - 18 февр. (N 7). - С. 13
Сарсембаева, Б. "Золото Великой Степи" представили в Москве : [о выставке артефактов Берельских курганов в Москве и участии там делегации ученых-археологов ВКО: З. Самашева и А. Толеубаева] / Б. Сарсембаева // Рудный Алтай. - 2019. - 7 марта. - С. 13
Сарсембаева, Б. Восток полон загадок : [о выставке "Золото Великой степи" в Москве и участии казахстанских археологов З. Самашеве и А. Толебаеве: об археологах, их открытиях и ходе мероприятия в Москве] / Б. Сарсембаева // Рудный Алтай. - 2019. - 14 марта. - С. 14
Вологодская, Г. Золотые секреты древних курганов : [уникальные археологические находки сезона-2020 пополнили фонд Восточно-Казахстанского областного историко-краеведческого музея] / Г. Вологодская // Казахстанская правда. - 2020. - 9 октября. - С. 5
Антон, Дарья. Золото Великой степи увидят в Британии : открытия именитых казахстанских архелогов Зайноллы Самашева и Абдеша Толеубаева будут презентованы иностранной публике в одном из самых известных музеев Британии - Музее искусств и истории Фицуильяма при Кембриджском университете / Д. Антон // Рудный Алтай. - 2021. - 12 июня. - С. 6.
Антон, Дарья. Золото Великой степи произвели фурор : в Лондоне, в музее Фицуильяма, открылась выставка находок археологов Восточного Казахстана "Золото Великой степи". Эксперты уже назвали ее сенсационной / Д. Антон // Рудный Алтай. - 2021. - 30 сентября. - С. 7.
Сарсембаева, Бахыт. Тайны Долины царей : [в Восточно-Казахстанской области будут продолжены археологические исследования в Долине царей] / Б. Сарсембаева, Т. Шаяхмет // Рудный Алтай. - 2022. - 19 апреля. - С. 4.
Сапаргалиев, Таир. Золотое свечение Великой степи : [в Восточном Казахстане состоялась международная научно-практическая конференция " Алтай - золотая колыбель тюркского мира"] / Т. Сапаргалиев, Т. Шаяхмет // Рудный Алтай. - 2022. - 10 сентября. - С. 1
Кущ, Галина. Ключ к тайнам степной цивилизации : [о международной выставке "Золото Великой степи", как важнейшем достоянии археологической науки республики] / Г. Кущ // Рудный Алтай. - 2023. - 13 апреля. - С. 8.
Интернет-ресурстары
Интернет-ресурсы
"Алтын адам" мен он алты қалашық тапқан ғалым [Электронды ресурс] : сайт. - Кіру режимі : https://www.zakon.kz/4841622-altyn-adam-men-on-alty-1179alashy1179.html
Абдеш Толеубаев: Пятиконечная звезда – знак правителя [Электронный ресурс] : [интервью] : сайт. - Режим доступа : https://e-history.kz/ru/publications/view/4407
Тұрышев Айтмұхамбет Қасымбайұлы (1956 ж.) – Мәшһүр Жүсіп Көпейұлының өмірі мен шығармашылығын зерттеуші, филология ғылымдарының докторы, профессор.
1956 жылы 18 шілдеде Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) Аягөз ауданы Таңсық ауылында дүниеге келген. 1973 жылы Таңсық совхозындағы (қазіргі Тарлаулы ауылдық округі) Қызылқия орта мектебін бітірген. 1981 жылы Семей қаласындағы Н. К. Крупская атындағы педагогикалық институттың (қазір Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті) филология факультетін бітіреді.
1981-1991 жж. Таңсық совхозының мектеп-интернатында мұғалім, тәрбие ісінің меңгерушісі, кейін Шынқожа орта мектебінің директоры болды. 1991-1996 жж. Павлодар педагогикалық институтында оқытушы, деканның орынбасары қызметтерін атқарды. 1996 ж. С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің Мәшһүртану ғылыми-практикалық орталығының директоры, 2004-2014 жж. – Мәшһүр Жүсіп шығармаларының этно-мәдени лексикасына арналған факультет профессоры болды. Мәшһүр Жүсіп шығармалырының 20-томы әзірленген. 4 томы орыс тілінде, ал, 3 томы – ағылшын тіліне аударылған.
13 монография, 7 оқу құралы, 1 пьеса, 112 ғылыми мақала авторы.
Ш. Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері. «Қазақстан Республикасы ғылымын дамытуға қосқан үлесі үшін» төсбелгісі, көптеген медальдармен марапатталған.
А. Тұрышевтің баспасөз бетіндегі жарияланымдары
Статьи А. Тұрышева на страницах периодики
1992 - 1999
Тұрышев, А. "Айтыс" поэмасының табиғаты [Мәтiн] : С. Торайғыровтың туғанына 100 жыл / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1992. - 14 қараша.
Тұрышев, А. Абай жырлаған "Қозы Көрпеш -Баян сұлу" жыры / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1994. - 2 маусым.
Тұрышев, А. "Қыз Жiбек" жырының тiлi, көркемдiк ерекшелiгi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Қазақ тiлi мен әдебиетi. – 1995. - № 10. – Б. 86-99.
Тұрышев, А. Үкiм айтар Жамбыл болмаса [Мәтiн] / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1996. - 9 сәуiр.
Тұрышев, А. Әлем таныған тұлға [Мәтiн] : [М. Әуезовтiң басқа ұлт әдебиетi, мәдениетiн зерттеуi жайлы] / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1997. - 5 маусым.
Тұрышев, А. М. Әуезов - "Қыз Жiбек" жырын зерттеушi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 1997. - № 9-10. – Б. 46-49.
Тұрышев, А. Әуезовтi қайта оқығанда [Мәтiн] : [М. Әуезовтiң "Абай жолы" эпопеясындағы Абай мен Мұхтардың тағдырларының ұқсастығы, тiл көркемдiг, кейiнгi ұрпақ тәрбиесiне ықпалы туралы] / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1997. - 30 желтоқсан.
Тұрышев, А. Бұл жерде ұлылықтың iзi қалған [Мәтiн] : [М. Әуезовтiң 100 жасқа толуына] / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 1997. - 27 қыркүйек.
Тұрышев, А. Этнолингвистиканың негіздерін арнаулы курстарда оқып-үйренудің бағыттары [Мәтін] : [этнолингвистика пәнін оқыту туралы] / А. Тұрышев // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 1999. - № 11. - Б. 55.
2000-2009
Тұрышев, А. Орыс тiлдi аудторияларда қазақ тiлiн оқыту проблемалары [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар мем. ун-тiнiң ғылыми жазбалары = Ученые записки Павлодарского гос. ун-та. - 2000. - № 1. - Б. 104-113.
Тұрышев, А. Шақан Шерінің жанайқайын кім естиді? [Мәтін] : [М. Мағауиннің романы бойынша] / А. Тұрышев // Қазақ тілі мен әдебиеті. - 2000. - №1. - Б. 47-48.
Тұрышев, А. Түркiтанушы - Ш. Уәлиханов [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар мемл. унив. хабаршысы. - 2001. - № 2. - Б. 127-133.
Тұрышев, А. "Қозы Көрпеш - Баян сұлу" жырының тiлi [Мәтiн] : ["Қозы Корпеш-Баян сұлу" жырының 1500 жылдығы мерейтойына орай] / А. Тұрышев , ред. басқарған. Е. Б. Сыдықов // "Қозы Көрпеш - Баян сұлу" жыры-әлемдiк фольклордың асыл ескерткiшi. - Семей, 2002. - Б. 96-100.
Тұрышев, А. "Қозы Көрпеш - Баян сұлу" жыры қай кезеңде қалыптасқан? [Мәтін] / А. Тұрышев // Абай. - 2002. - № 3. - Б. 16-20.
Тұрышев, А. Мәшhүр Жүсiп шығармаларын кезеңге бөлу методологиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 2002. - № 10. - Б. 124-127.
Тұрышев, А. Мәшhүр-Жүсiп Көпеев шығармаларындағы "орда" көне сөзiнiң құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Ұлт тағылымы = Достояние нации. - 2003. - № 4. – Б. 137-143.
Тұрышев, А. Мәшhүр Жүсiп шығармасындағы көне сөздiң (көкпар) құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Қазақ тiлi мен әдебиетi. - 2003. - № 9. – Б. 43-47.
Тұрышев, А. Мәшһүр Жүсiп Көпеев шығармаларындағы этнолингвистикалық ерекшелiктер [Мәтiн] / А. Тұрышев // Өлкетану : Павлодар мемлекеттiк ун-тiнiң ғылыми-көпшiлiк журналы = Краеведение : научно-популярный журнал Павлодарского гос. ун-та. - 2003. - № 3. - Б. 19-23.
Тұрышев, А. Ғ. Мүсiреповтың әдеби тiлдi дамытудағы рөлi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Өлкетану : Павлодар мемлекеттiк ун-тiнiң ғылыми-көпшiлiк журналы = Краеведение : научно-популярный журнал Павлодарского гос. ун-та. - 2002. - № 3. – Б. 107-113.
Тұрышев, А. Ғ. Мүсреповтiң және қазақ әдеби тiлi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Ғабит Мүсрепов және әлемдiк әдеби процесс = Габит Мусрепов и мировой художественный поцесс. – Алматы : Ғылым, 2003. – Б. 390-394.
Тұрышев, А. М.-Ж.Көпеев шығармаларындағы "һумаюн" көне сөздiң құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестник Павлодарского ГУ. Серия филологическая. - 2004. - № 2. - Б. 62-75.
Тұрышев, А. М.-Ж.Көпеев шығармаларындағы "тәңiр" көне сөздiң құпиясы [Мәтiн] // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестник Павлодарского ГУ. Серия филологическая. - 2004. - № 2. - Б. 213-221.
Тұрышев, А. М.-Ж.Көпеев шығармаларындағы "киiз үй" көне сөздiң құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестник Павлодарского ГУ. Серия филологическая. - 2004. - № 1. – Б. 28-39.
Тұрышев, А. Мәшһұр - Жүсіп Көпеев - саясаткер [Мәтін] / А. Тұрышев // Ақиқат. - 2004. - № 1. - Б. 60-63.
Тұрышев, А. Мәшһүр Жүсiп Көпеев шығармаларындағы "ереу" және"ереуiл" көне сөздерiнiң құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Iзденiс. Гуманитарлық ғылымдар сериясы = Поиск. Серия гуманитарных и общественных наук.- 2004.- № 4.- Б. 104-108.
Тұрышев, А. Ғ. Мүсiрепов шығармашылығы және көркем мәтiн мәселесi [Мәтiн] / А. Тұрышев// // Өлкетану : Павлодар мемлекеттiк ун-тiнiң ғылыми-көпшiлiк журналы = Краеведение : научно-популярный журнал Павлодарского гос. ун-та. - 2004. - № 1. – Б. 152 -181.
Тұрышев, А. М.-Ж.Көпеев шығармаларындағы "сақ, ер" көне сөздiң құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестник Павлодарского ГУ. Серия филологическая. - 2004. - № 1. – Б. 49-54.
Тұрышев, А. "Шипагерлiк баян" кiтабындағы көне сөздер құпиясы [Мәтiн] / А. Тұрышев // Өлкетану : Павлодар мемлекеттiк ун-тiнiң ғылыми-көпшiлiк журналы = Краеведение : научно-популярный журнал Павлодарского гос. ун-та.- 2004. - № 2. – Б. 79-82.
Тұрышев, А. Қ. Мәшhүр-Жүсiп шығармалары лексикасының этномәдени негiздерi [Мәтiн] : Абай, Шәкәрiм шығармаларымен үндестiк, желiлестiк, сабақтастық / А. Тұрышев // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестник Павлодарского ГУ. Серия филологическая.- 2005. - № 3.- Б. 160- 179.
Тұрышев, А. Мәшһүр Жүсiп Көпеев шығармаларының этномәдени негiздерi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Өлкетану. Павлодар мемлекеттiк университетiнiң ғылыми-көпшiлiк журналы = Краеведение. Научно-популярный журнал Павлодарского государственного университета. - 2005. - № 1. – Б. 145-169.
Тұрышев, А. М-Ж. Көпеев шығармасындағы ұзындық өлшемi [Мәтiн] / А. Тұрышев // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестн. Павлодар. ГУ. Сер. филологическая. - 2005. - № 1. – Б. 157-177.
Тұрышев, А. Мәшһүр-Жүсiп шығармаларындағы Шоң би кiм? [Мәтiн] / А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Өлкетану сер. = Вестн. ПГУ Сер.краеведение. - 2005. - № 4. - Б. 92-102.
Тұрышев, А. Абылай аспас Арқаның сары белi [Мәтiн] : сөздiң түп төркiнiне ғылыми шолу / А. Тұрышев // Ана тiлi. - 2006. - 20 шiлде. – Б. 12.
Тұрышев, А. Дуа қыл Жандарбектi есiңе алған ... [Мәтін] : [ М-Ж. Көпеевтiң ұстазы болған Исабек ишан, оның шөбересi Жандарбек қожа жайлы] / А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Өлкетану сер. = Вестн. ПГУ Сер.краеведение. - 2006. - № 2. - Б. 107-113.
Тұрышев, А. Кутузов көшесiн Мәшһүр Жүсiптiң атына беру керек [Мәтiн] / А. Тұрышев // Жас Алаш. - 2006. - 3 тамыз. - Б. 4.
Тұрышев, А. Мәшһүр Жүсiп Көпеев шығармаларындағы дiни-мифологиялық лексика [Мәтін] / А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Филологиялық сер. = Вестн. ПГУ Сер. филологическая. - 2006. - № 3. - Б. 97-118.
Тұрышев, А. Мәшһүр Жүсiп Көпеев шығармаларындағы "қос" көне сөздiң құпиясы [Мәтін] / А. Тұрышев // Сөз өнерiнiң зергерi : дiнтанушы, фольклорист Мәшһүр Жүсiп Көпеевке арналады. - Алматы, 2008. – Б. 263-268.
Тұрышев, А. Мәшһүртану белестері [Мәтін] / А. Тұрышев, бас ред. Ж. Қ. Түймебаев // Рухани - ғылыми мұра : респ. ғыл.- теориялық конф. материалдары (7 қараша 2008 ж.) - Алматы, 2008. – Б. 171-184.
Тұрышев, А. Мәшһүр-Жүсiптiң лингвистикалық көзқарасы [Мәтін] / А. Тұрышев, бас ред. Ж. Қ. Түймебаев // Рухани - ғылыми мұра : респ. ғыл.- теориялық конф. материалдары (7 қараша 2008 ж. ) - Алматы, 2008. - Б. 63-72.
Тұрышев, А. Туын ала шаба көр Малайсары ... [Мәтін] / А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Гуманитарлық сер. = Вестн. ПГУ Сер. гуманитарная. - 2008. - № 2. – Б. 120-136.
Тұрышев, А. Мәдени мұраның лингвистикалық ғылыми негiздерi [Мәтін] /А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Гуманитарлық сер. = Вестн. ПГУ Сер. гуманитарная. - 2009. - № 2. - Б. 101-129.
Тұрышев, А. Мәшһүртану өрiсi [Мәтін] / А. Тұрышев // Қазақстан педагогикалық хабаршысы = Педагогический вестник Казахстана. - 2009. - № 2. – Б. 358-368.
Тұрышев, А. Мәшһүр-Жүсiп тiл бiлiмi туралы [Мәтін] / А. Тұрышев // Қазақстан педагогикалық хабаршысы = Педагогический вестник Казахстана. - 2009. - № 2. – Б. 374-382.
2010 - ...
Тұрышев, А. Рухани құндылықтардың негiздерi [Мәтін] / А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Филологиялық сер. = Вестн. ПГУ Сер. филологическая.- 2010. - № 3. - Б.109-132.
Тұрышев, А. Этномәдени құндылықтар [Мәтін] : [Мәшһүр-Жүсiп Көпеевтiң шығармаларындағы этномәдени құндылықтар] /А. Тұрышев // ПМУ хабаршысы. Филологиялық сер. = Вестн. ПГУ Сер. филологическая. - 2010. - № 3. - Б. 88-109 .
Тұрышев, А. "Бақ берерде елге ырыс қонады, ұстанған жолы дұрыс болады" [Мәтін] : [ ҚР Президентiнiң "Болашақтың iргесiн бiрге қалаймыз!" атты Жолдауы аясында] / А. Тұрышев // Ана тiлi. - 2011. - 17-30 наурыз. - Б. 5.
Тұрышев, А. Жазба тiлдiң қысқаша тарихы... [Мәтін] / А. Тұрышев // Сарыарқа самалы. - 2013. - 2 шiлде. - Б. 9.
Тұрышев, А. Жырды алғаш зерттегендердiң бiрi - Сейфуллин [Мәтін] : ["Қыз Жiбек" жырының зерттелуi туралы] / А. Тұрышев, әңг. М. Шапиян // Аңыз адам. - 2015. - № 5. - Б. 19-20.
А. Тұрышевтің қатысуымен жарық көрген кітаптар
Книги изданные при участии А. Турышева
Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы [Мәтiн] : шығармалары. Т. 4. / ред. алқасы А. Тұрышев. - Павлодар , 2004. - 535 б.
Сыдықов, М. Көншi шежiресi [Мәтiн] / М. Сыдықов ; пiкiр жазған.: А. Тұрышев, Т. Еңсебаев. - Павлодар, 2004. - 278 б.
Көпейұлы, М. Ж. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтiн] : қазақ фольклоры, ауыз әдебиет үлгілері / М. Ж. Көпейұлы ; А. Тұрышев және т.б. – Алматы : Алаш, 2006. - 296 б.
Кәрiпжанова, А. Фразеологиялық коннотацияның прагмастилистикасы (Мәшһүр Жүсiп Көпейұлы шығармалары бойынша) [Мәтiн] : филол. ғыл. канд. ... дис. / А. Кәріпжанова ; С. Торайғыров атын. Павлодар мемлекеттiк ун-тi ; ғыл. жет. А. Қ. Тұрышев - Павлодар, 2010. - 125 б.