Үдербаева Б.

Жаңартылды 23.11.2019 16:28

 Үдербаева Бақыт, (1950) – әнші.

1950 жылы туған. Сегіз жылдық мектепті бітіріп, 1967 жылы М.Төлебаев атындағы музыка училищесіне оқуға түседі. Шығармашылық жолын 1970 жылы Семей облыстық филармониясында әнші болып бастайды.
Әнші реперуарында «Жиырма бес», «Дудар-ай», «Т. Базарбаевтың «Өз елім», «Жан сәулем», Б. Сыбановтың «Ғашықтар туралы термесі» және халық әндері өзінің сұлу сазымен, ерке назымен ерекшеленеді. Ең алғаш Бақыт 1975 жылы Бүкілодақтық Орта Азия өнерпаздары конкурысына қатысып, бағалы дипломмен марапатталған. 1980 жылы Ә. Қашаубаев атындағы бірінші әншілер байқауына қатысып, бірінші жүлдені жеңіп алған. Сол жылы «Бақыт Үдербаева ән шырқайды» атты күй-табағы мен телефильмі жарыққа шыққан.
1989 жылы «Қазақстан Республикасының Еңбек сіңірген әртісі» атағын алады. Германия, Монғолия, Түркияда өнер көрсеткен.
1997 жылы өзінің шығармашылық концертін берген. 2003жылдың 13 наурызында Абай театрында әншінің жаңа концерттік бағдарламасы өтті.

Үдербаева Бақыт туралы:

Ахметбекова, А. Ер мінезді әнші [Мәтін] / Ахметбекова А // Семей таңы. - 2005. - 1 сәуір. - Б. 5.
Семей әншілері. Био-библиографиялық портрет.Семей, 2006.- Б.27

Шәкәрімов Ж. Ж.

Жаңартылды 25.04.2019 11:10

Шәкәрімов Жарқын Жақияұлы (1947 ж. -  2019 ж.) – күйші, зерттеуші, жазушы, Қазақстан жазушылар одағының мүшесі.

1947 жылы 4 мамырда Шығыс Қазақстан облысы Аягөз қаласында дүниеге келген. 1973 жылы Құрманғазы атындағы Мемлекеттік консерваторияның оркестр факультетін домбырашы және музыка педагогы мамандығы бойынша бітіреді.

1973-1976 жж. Жарқын Шәкәрім Бүкілодақтық «Мелодия» фирмасының Алматы граммофон жазба студиясында аға редактор болды. 1976-1980 жылдары «Жалын» баспасында редактор. 1980 жылы Жарқын Шәкәрім фольклорлық-этнографиялық «Сазген» ансамблін құрды. 1980-1982 жж. Қазақ ССР мәдениет министрі Жексенбек Еркімбековтың 1980 жыл 9 қыркүйек №556 жарлығымен Жарқын Шәкәрімов жаңадан құрылған Республикалық халық аспаптар музейінің директоры болып тағайындалды. Ол осы қызметін 1982 жылға дейін атқарды.

Индия (1970), Польша, Югославияға (1972) мәдени делегация құрамында болған. Студенттер мен жастардың Бүкілодақтық фестивалінің дипломанты (1985, Мәскеу).

1974 жылы Ленинградта (қазір санкт-Петербург) Ж.Шәкәрімов академик Ахмет Қуанұлы Жұбанұлының орындауындағы 9 күй жазылған фонографиялық жазба тауып, оны 2007 жылы Алматыға әкелді.

1982-2010 жж. «Қазақстан» республикалық телерадиокорпорациясы(РТРК) музыкалық редактор болды. Ол осы жылдары «Замана бұлбұлдары» («Соловьи столетий»), «Домбыра сазы» («Мелодии домбры»), «Терме» («Казахские речитативные мелодии»), «Шашу» («Радость в празднике»), «Музыкалық киножылнама» («Музыкальная кинолетопись»), «Күй-шежіре», «Інжу-маржан», «Жетісаз» («Семь мелодий»), «Күй-аманат», «Сағындырған дауыстар» тәрізді авторлық хабарламаларын жүргізді.

Жарқын Шәкәрім 2010 жылдан бері зейнетте. Еліміздің музыкалық мәдениетін өркендетуге ат салысуда.

2004 жылы «Қазақстан» РТРК АҚ жобасы аясында 255 қазақ күйінің «Мәңгілік сарын»-«Вечная мелодия» атты антологиясын шығарды. Ол осы маңызды жобаға жауапты редактор ретінде қатысты.

8 кітаптың авторы: «Әміре», «Ән жұлдызы», «Звезда песни», «Амре Кашаубаев», «Малайсары биден Шәмілге дейін» «От Малайсары би до Шамиля», «Ән асқары» «Вершина песни», Дариға Тілендиевамен бірлесіп «Нұрғиса Тілендиев», «Әміре Қашаубайұлы», «Көне дүние күмбірі» («Мелодии древности»). Жарқын Шәкәрім – орындаушы және күйші. Ол халық жадынан шыға бастаған үш ішекті домбыра және шертер тәрізді көне қазақ музыкалық аспаптарын жаңғыртты.  

СССР Бүкілодақтық Білім қоғамының медалі (1989), «Құрмет» орденімен марапатталды. Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері атағының иегері (1998). Үржар ауданының Құрметті азаматы.

2019ж. 16 сәүірде  қайтыс болды.

 

Ж. Шәкәрімнің шығармалары

Произведения Шакаримова Ж.

 

Шәкәрімов, Ж. Әміре [Мәтін] / Ж. Шәкәрімов. - [Б. м.] : Жалын, 1977. - 147 б.

Шәкәрімов, Ж. Ән жұлдызы [Мәтін] / Ж. Шәкәрімов. - Алматы : Қазақстан, 1978. - 40 б.

Ән асқары - Әміре [Мәтін] / құраст. Ж. Шәкәрімов. - Алматы : Өнер, 1988. - 112 б.

Шәкәрім, Ж. Көне дүние күмбірі [Мәтін] = Мелодии древности : [Болат Сарыбаев - музыка зерттеуші туралы] / Ж. Шәкәрім. - Алматы : Өнер, 2013. - 192 б.

***

Шакаримов, Ж. Амре в Париже [Текст] : историко-биографический очерк / Ж. Шакаримов. - Алматы : Гани Д., 2016. - 248 с.

 

Мақалалар – Статьи

 

Шәкәрімов, Ж. Таскескендегі таңбалы тастар [Мәтін] / Ж. Шәкәрімов // Қазақ әдебиеті. - 1976. - 25 июнь.

Шәкәрімов, Ж. Аққуға аспандағы әнін қосқан [Мәтін] / Ж. Шәкәрімов // Жалын . - 1976. - № 2. - Б. 2.

Шәкәрім, Ж. Әулиетас неге қирады [Мәтін] : [Таскескен маңындағы таңбалы тастарды қорғау ] / Ж. Шәкәрім // Қазақ әдебиеті. - 2000. – 31 наурыз.

Шәкәрім, Ж. Қазақтың әні қайда? [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Қазақ әдебиеті. - 2001. - 23 ақпан. - Б. 3.

Шәкәрім, Ж. "Қазақ музыкасына жаңаша көзқарас қажет" [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Қазақ әдебиеті. - 2007. - 29 маусым.- Б. 4.

Шәкәрім, Ж. "Абай әндерін үш ішекті домбырамен сүйемелдеген" [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Заң газеті. - 2008. - 8 ақпан.- Б. 4.

Шәкәрім, Ж. Дариға - махаббат [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Жалын . - 2008. - № 10. - Б. 17-20.

Шәкәрім, Ж. Қолына домбыра тисе - боран соққандай, дирижер боп тұра қалса - дүниенің астан - кестені шыққандай болушы еді [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Аңыз адам . - 2012. - № 15. - Б. 21-23.

Шәкәрім, Ж. Жамбыл Кененнің әншілігін бүркіттің самғауына теңеген [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Аңыз адам . - 2012. - № 4. - Б. 22.

Шәкәрім, Ж. Қылқобыз сырын ашқан еңбектер [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Егемен Қазақстан. - 2013. - 16 ақпан (№ 69). – Б. 5.

Шәкәрім, Ж. Әнші Әміре туралы шындық [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Егемен Қазақстан. - 2013. - 27 ақпан. - Б. 11.

Шәкәрім, Ж. Әнші Әміре туралы шындық [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Семей таңы . - 2013. - 16 сәуір. - Б. 3.

Шәкәрім, Ж. Келбеті кетпес есімнен. [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Аягөз жаңалықтары. - 2014. - 17 қыркүйек. - Б. 1-2.

Шәкәрім, Ж. Қош , бауырым ! [Мәтін] : қазанама / Ж. Шәкәрім // Қазақ әдебиеті . - 2016.- 12 - 18 ақпан (№ 6). – Б. 11.

Шәкәрім, Ж. Аққыз есімін ардақтайық [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Егемен Қазақстан . - 2016.- 26 қараша (№ 228). – Б. 13.

Шәкәрім, Ж. Тәуелсіздік рухы - музыка үнінде немесе Нұрғисадан бата алған Нұрсәт [Мәтін] / Ж. Шәкәрім // Егемен Қазақстан. - 2016. - 20 желтоқсан (№ 244). – Б. 5.

 

Ж. Шәкәрімов туралы әдебиет

Литература о Шакаримове Ж.

 

Кәрменов, Ж. Әніңнің қазақ жетпес бұрмасына [Мәтін] / Ж. Кәрменов. - Астана : Фолиант, 2002. - 232 б.

Қазақтың дәстүрлі 1000 күйі [Текст] = 1000 казахских традиционных кюев = 1000 kazah' s traditional kui : антология. - Алматы : Қазақстан, 2010. - 206 с.

Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1. Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. — Астана : Фолиант, 2011. — Б. 284.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Шәкәрім Жарқын Жақияұлы: б. 804.

Күмісбаев, Ө. Шәкәрім және шығыс мәдениеті [Мәтін] / Ө. Күмісбаев // Мәдениет. - 2014. - № 4.- Б. 2-5.

Мыржықбай, К. Жарқын десе Жарқын [Мәтін] : [музыка танушы Ж. Шәкерім туралы] / К. Мыржықбай // Қазақ әдебиеті. - 2017. - 21 сәуір. - Б. 12-13.

Мыржықбай, К. Жарқын десе Жарқын [Текст] / К. Мыржықбай // Қазақ әдебиеті. - 2017. - 21 - 27 сәуір (№ 16). – Б. 12-13.

***

Казахская Национальная Энциклопедия [Текст] : Т. 9. – Шакарим Жаркын: с. 473.

Секенов, С. Памяти казахского акына [Текст] : амре Кашаубаеву - 120 лет / С. Секенов // Вести Семей. - 2008. - 11 декабря. - С. 1.

Интернет-сілтемелер

Интернет-ссылки

 

Жарқын Шәкәрім : авторлық сайт [Электронный ресурс] // zharkynshakarim.info : сайт. – Пайдалану орны. - http://zharkynshakarim.info/news/sajt_ashyl_anda_al_ash_kelgen_oj/2016-01-10-16 (01.03.18)

Хамит, А. Прерванный полет Амре [Электронный ресурс] // Айжан Хамит авторский неблог : сайт. – Режим доступа : http://aizhanhamit.kz/прерванный-полет-амре/ (01.03.2018)

Книгу «Амре в Париже» презентовали в Астане [Электронный ресурс] // kazakh-tv.kz : сайт. - http://kazakh-tv.kz/ru/view/news_kazakhstan/page_181176_ (01.03.2018)

Өлмесеков К. Р.

Жаңартылды 07.12.2023 11:06

Өлмесеков Келденбай Раузаұлы (1953-2011)

Келденбай Өлмесеков 1953 жылы 25 мамырда Шығыс Қазақстан облысы, Күршім ауданы, Құйған ауылында дүниеге келген.

Қаратоғай орта мектебін бітіріп, әскер қатарындағы міндетін өтейді.
Бала кезінен әнге әуес, өнерге құмар Келденбай жұмыс істеген жерлерінде көркемөнерпаздар үйірмесіне қатысып, көзге түседі. Ақыры тәуекелге бел буып, Алматыға оқуға аттанады. Жолы болып Республикалық эстрада студиясының әншілер бөліміне оқуға түсіп, оны 1977 жылы бітіріп шығады.
Қазақ өнерінің қос бәйтерегі, халық әртістері Жүсіпбек Елебеков пен Бекен Жылысбаевтан дәріс алып, олардың баулуынан өтеді.

Еңбек жолын Өскемен филармониясынан бастап, 1978 жылы Семейдің Әміре Қашаубаев атындағы филармониясына қызметке келді.

Содан бері ширек ғасыр уақыт өтіпті. Бүгінде репертуарында 300-ге тарта халық әндері, Абай, Ақылбай, Ақан, Біржан, Ағашаяқ, Үкілі Ыбырай, Мұхаметжан, Майбасар, Уәйіс, Міржақып, Жаяу Мұсаның және бүгінгі композитордан Т.Базарбаевтың, Ш.Қалдаяқовтың Т.Рахимовтың т.б. әндері бар.

Бұлардың арасында Шәкәрім, Шәкір әндері бір төбе.
Шәкәрім ақталмаған сонау бір жылдарыдың өзінде, келешекке сенім артып, ағалық ақыл-кеңесін беріп, ұлы тұлғаның ән-мұрасымен табысуына себеп болған Төкен Смайылұлы Ибрагимов.
Сөйтіп 1988 жылдан бастап, өнер жолының алтын өзегін Шәкәрім әлеміне бұрып, тыныс артты.
Шәкәрім әндері мен күйлері өзіндік өлшемімен, сезім тереңдігімен, нақыш-әуенімен ерекшеленеді. Өзегіне бойламай, жадағай орындауға келмейтін асыл дүниелер. Тума талант әнші осыны жүрегімен түсіне білді.
Сол кезден бастап, мұражай қорындағы Ахаттың, Шәкірдің, Ниязбектің, Қабыштың орындауындағы сақталған Шәкәрімнің ән қазынасы Келденбайға аманат етілді.

Келденбай осы жолда Шәкір Әбеновтей ғасыр куәсі болған Әулие ақынмен табыстырған тағдырына риза. Шәкәрім әндерін алғаш Шәкірден естіді.
Оның үстіне Ахат Құдайбердиев, Ниязбек Алдажаров, Қабыш Керімқұловтай Шәкәрімнің ән мұрасы мұрагерлерінің алдын көріп, сол асылдардың өнер мектебінде дәріс алу бақытына ие болды.

Қазір Келденбай Шәкәрімнің жиырмадан астам ән-күйлерін орындайды. Тек орындаушы ғана емес, терең білімді Шәкәрімтанушы, әрбір әннің шығу тарихын, туу себебін тыңдаушыға жете түсіндіре алатын тамаша насихатшы. «Шәкәрімнің музыкалық мұрасы» және «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» атты лекция-концерттерімен кең байтақ елімізді еркін аралады.

Келденбай - бүкіл республикада Шәкәрім әндерінің бірден бір орындаушысы.
Шәкәрім әндерінің ноталық негізін алғаш қағазға түсірген Талиға Бекхожина болса, олардың түпнұсқаға ең жақын орындаушысы Ниязбек Алдажаровтан кейін – Келденбай. Бұл шындықты Шәкір , Ниязбек, Ахаттардың өздері мойындап, ақ батасын берген. Ниязбек ағасы: «Шәкәрімді енді саған сеніп тапсыруға болады,» - деп әншінің маңдайынан сүйген.
Әншінің 25 әні Ілия Жақановтың редакторлығымен шыққалы жатқан лазерлі дискілі қазақ әндерінің антологиясына енді. Бұл үлкен жетістік.

Келденбай Өлмесеков Республикалық Әміре Қашаубаев атындағы халық әндерін орындаушылар конкурсының лауреаты, (1980 ж)
Алматыда өткен музыкалық–зерттеушілер конкурсының дипломанты (1990 ж)
Алматыда Шәкәрімнің 140 жылдығына арналған К.Өлмесековтың жеке шығармашылық кеші өтті. (1998 ж)
Қазақстанның өнеріне сіңірген еңбегі үшін, 2001 ж. Қазақстан Республикасы Президнтінің граматасымен, «Мәдениет қайраткері» белгісімен марапатталды.

2011 жылы 29 шілдеде Алматы қаласына барған іс-сапарында кенеттен қайтыс болды. Семей қаласына жерленген.

 

Келденбай Өлмесеков туралы әдебиет:

 

Литература о К. Улмесекова:

 

Кітаптар - Книги

 

Шәкәрім. Энциклопедия. /Бас ред. Е.Б. Сыдықов. – Семей, 2008 – Б. 598. Өлмесеков К.: -Б.598.

 

Семей әншілері [Мәтін] : био-библиографиялық портрет, 2006. - 32 б.

 

Шығыс Қазақстан облысы. Энциклопедия./ бас ред. Б. Жақып.-Алматы:Қазақ энциклопедиясы, 2014.-848 б.- Өлмесеков К.: Б. 605-606.

 

Сұраған жанға сәлем айт [Электрондық ресурс] : [жинақта әнші өмірімен қатар нотаға түсірілген Шәкәрім әндері берілген.] / К. Өлмесеков ; құраст. Е. Шүкіман, 2018. - 396 б. с.

 

Сұраған жанға сәлем айт... [Мәтін] : әндер, мақалалар сыр-сұхбаттар, естеліктер арнау өлеңдер /, 2018. - 396 б.

 

Тарихқа толы Тарбағатай IV [Мәтін], 2019. - 274 б.-Өлмескеов К.:Б.166-172.

 

Мұхаметқалиұлы, Кәрібек. Уақыт иірімдері [Текст] / К. Мұхаметқалиұлы, 2021. - 230 б.- Өлмесеков К.: Б:47-55.

 

Мақалалар - Статьи

 

8-11 сыныптарда "Қазақ тілі" оқулығына арналған жергілікті жер материалдарын қосымша пайдалану [Мәтін] // Сынып жетекшісі. - 2003. - №6.- Б.31-40

 

Ахметбекова А. Шәкәрім әндерін орындаушы Өлмесеков [Мәтін] : [Ш.Құдайбердиев әндерін орындаушы өнерпаз әнші К.Өлмесеков туралы] / Ахметбекова А. // Семей таңы. - 1998. - 20-26 тамыз.- Б.

 

Әлиакпаров М. Т. Шәкәрімнің композиторлығы жайында бір үзік сыр [Мәтін] / Әлиакпаров М. Т. // Шәкәрім әлемі. - 2007. - №1.- Б.41-43.

 

Зекенұлы Қ. Көшелі әншілер ізбасары [Мәтін] / Зекенұлы Қ. // Семей таңы. - 2003. - 12-18 қыркүйек.- Б.15

 

Сәрсенбайқызы Ғ. Шәкәрім әнінің мұрагері [Мәтін] / Сәрсенбайқызы Ғ. // Дидар. - 2003. - 22 сәуір.- Б.3

 

Сейсенұлы Д. Қажы әндері [Мәтін] / Сейсенұлы Д. // Ертіс өңірі. - 2008. - 10 қыркүйек.- Б.12.

 

"Шәкәрім әлемі" - Парижде [Мәтін] // Ертіс өңірі. - 2008. - 19 қараша.- Б.29.

 

Келденбай Раузанұлы Өлмесеков: Қазанама [Мәтін] // Семей таңы. - 2011. - 2 тамыз.- Б.7

 

Кәкімұлы, Қ. Шәкәрімнің соңғы әні [Мәтін] / Қ. Кәкімұлы // Семей таңы. - 2011. - 30 тамыз.- Б.6

 

Кәкімұлы , Қ. Аяқталмаған ән [Мәтін] : [Әнші, шәкәрімтанушы Келденбай Өлмесеков туралы бір үзік сыр.] / Қ. Кәкімұлы // Ертіс өңір. - 2011. - 7 қыркүйек.- Б.8.

 

Найман , Р. Қазақ Келденбайынан айрылды [Мәтін] : [Әнші К. Өлмесеков 58 жасында дүниеден озды] / Р. Найман // Менің өлкем. - 2011. - 11 тамыз.- Б.9.

 

Иманбаева , А. Шәкәрім мұрагері [Мәтін] : [Әнші Келденбай Өлмесеков туралы] / А. Иманбаева // Ертіс өңір. - 2011. - 12 қазан.- Б.10.

 

Шүкіманов , Е. Шығыс өңірінде дәстүрлі ән мектебін ашатын кез келді [Мәтін] / Е. Шүкіманов // Дидар. - 2011. - 5 желтоқсан.- Б.5.

 

Кәкімұлы , Қ. Келденбай жоқ, енді Шәкәрім әндерін кім шырқайды? [Мәтін] : [Белгілі әнші, шәкерімтанушы Келденбай Өлмесековтың туған күні.] / Қ. Кәкімұлы // Дидар. - 2012. - 25 мамыр.- Б.13.

 

Сейсембаева Ш. Келмеске кеткен Келденбайын еске алды [Мәтін] : [Семей қаласында әнші, шәкәрімтанушы Келденбай Өлмесековты еске алу кеші өтті.] / Ш. Сейсембаева // Дидар. - 2012. - 4 қазан.- Б.24.

 

Сейсембаева Ш. "Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек..." [мәтін] / Ш. Сейсембаева // Семей таңы . - 2012. - 23 қазан.- Б5

 

Сейсенұлы, Д. Әуелете ән салса әнші Әсет [Мәтін] / Д. Сейсенұлы // Егемен Қазақстан. - 2012. - 14 қараша.- Б.12.

 

Кәкімұлы , Қ. Аяқталмаған ән [Текст] : [Әнші, шәкәрімтанушы марқұм Келденбай Өлмесеков туралы)] / Қ. Кәкімұлы // Аягөз жаңалықтары. - 2013. - 2 ақпан.- б.5.

 

Талғатұлы, Н. Бұл кеш бұрынғы кештен өзгерек [Мәтін] : [Шәкәрім әндерін насихаттаушы, әнші Келденбай Өлмесековты еске алу кеші өтті.] / Н. Талғатұлы // Ертіс өңірі . - 2013. - 29 мамыр.- б.9.

 

Өлмесеков, Б. Аға рухымен сырласу (Келденбайға) [Мәтін] : [Әнші, шәкәрімтанушы Келденбай Өлмесековке арналады.] / Б. Өлмесеков // Ертіс өңірі . - 2013. - 29 мамыр.- б.19.

 

Мұхтарханқызы З. Бұл кеш бұрынғы кештен өзгерек [Мәтін] : [Әнші, белгілі шәкәрімтанушы Келденбай Өлмесековты еске алу кеші өтті.] / З. Мұхтарханқызы // Менің өлкем. - 2013. - 25 шілде.- б.21.

 

Төлеуов , С. Келденбай Өлмесеков ширек ғасыр Шәкәрім әндерін әуелетті. [Мәтін] / С. Төлеуов // Дидар. - 2014. - 16 мамыр.- б.24-25.

 

Кәкімұлы , Қ. Қажы әндерінің байқауын қашан өткіземіз? [Мәтін] : [Шәкерім әндерін насихаттаушы К. Өлмесеков туралы.] / Қ. Кәкімұлы // Дидар. - 2017. - 15 маусым.- Б.27.

 

Зәкәрия , Х Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек... [Мәтін] : [Күршімде әнші, шәкерімтанушы К. Өлмесековты еске алу кеші өтті.] / Х. Зәкәрия // Дидар . - 2018. - 11 қаңтар.- Б.14.

 

Шәмерхан, К. Қалғұтыдан ұшқан қаршыға [Мәтін] : [Белгілі шәкәрімтанушы, әнші Келденбай Өлмесеков туралы.] / К Шәмерхан // Рауан . - 2018. - 10 тамыз.- Б.12.

 

Тума талант иесі [Мәтін] : [Күршім ауылында белгілі әнші, шәкәрімтанушы К. Өлмесековтың туғанына 65 жыл толуына орай ас беріліп, жаңа кітаптың тұсауы кесілді.] // Менің өлкем . - 2018. - 23 тамыз.- Б.20.

 

Шүкіман , Е. Қар бұзып, қара үзген Келденбай [Мәтін] : [Әнші, шәкәрімтанушы Келденбай Өлмесековтің 65 жасқа толуына орай] / Е. Шүкіман // Қазақ әдебиеті . - 2018. - 27 шілде.- Б.12-13.

 

Шопатов, К. Тума талант еді [Мәтін] : Шәкәрімнің әндерін зерттеп, зерделеп, кейінгі ұрпаққа жеткізуші Өлмесеков Келденбай Раузаұлы туралы бір үзік сыр / К. Шопатов // Семей таңы. - 2019. - 5 ақпан.- Б6

 

Шүкіман, Е. Қара шал [Мәтін] : [Өнер зерттеуші, абайтанушы Т.С. Ибрагимов жайлы] / Е. Шүкіман // Қазақ әдебиеті . - 2019. - 15 ақпан.- Б.10.

Мұратқызы, Б. Шәкәрім әндерін әуелеткен: [әнші, шәкерімтанушы Келденбай Өлмесеков туралы] / Б. Мұратқызы. - Мәтін // Дидар. - 2023. - 22 шілде. - Б. 5.

 

К. Өлмесековтың мерзімді басылымдардағы жарияланымдары

 

Публикации К. Улмесекова в периодических изданиях

 

Өлмесеков К. Мұхиттай терең мұра [Мәтін] : [Ш.Құдайбердиевтің туғанына 140 жыл] / Өлмесеков К. // Үш анық. - 1998 – тамыз

 

Өлмесеков К. Шәкәрім ән мектебінің құрдымға кеткені ме? [Мәтін] / Өлмесеков К. // Қазақ әдебиеті. - 2005 - 18 ақпан.- Б.12

 

Өлмесеков К. "Сахна мәдениетін сыйлау - әншінің басты міндеті" [Мәтін] / Өлмесеков К. // Ертіс өңірі. - 2008 - 30 қаңтар.- Б.10.

 

Өлмесеков К. Шәкәрім өлеңдерінің мәнін түсіну үшін адамға үлкен ой керек [Мәтін] / К. Өлмесеков // Дидар. - 2009 - 14 шілде.- Б.5.

 

Өлмесеков, К. "Кейде мен де "халық әндері өліп кете ме" деп қорқамын" [Мәтін] / К. Өлмесеков // Ертіс өңірі. - 2010 - 28 шілде.- Б.13.

 

Шүкіманов Е.

Жаңартылды 01.03.2018 11:29

Шүкіманов Еркін (1973) – дәстүрлі әнші

Шүкіманов Еркін Тұрсынғалиұлы 1973 жылы 5 қыркүйекте ШҚО Үржар ауданы (бұрынғы Мақаншы ауданы) Жарбұлақ ауылында дүниеге келген. 1980-1990 жылдары ШҚО Тарбағатай ауданы (бұрынғы Ақсуат ауданы) Жәнтікей ауылындағы Қ.Сәтбаев атындағы орта мектепті бітіріп, 1991-1996 жылдар арасында Семейдің Шәкәрім атындағы университетінің филология факультетін тәмамдады. Ол сол кездегі Семей өңірінде көзі тірі қазақ ән өнерінің корифейлері Мәдениет Ешекеев, Болат Сыбанов, Тұрсынғазы Рахимов, Келденбай Өлмесеков, Санақ Әбеуов, Толғанбай Сембаев сынды әншілерден ән үйреніп, шәкірт болды. Семейде оқи жүріп, 1995 жылы өзінің алғашқы концертін берді.

1996-1999 жылдары Ж.Елебеков атындағы Республикалық эстрада-цирк колледжін Қайрат Байбосынов класында оқыса, 1999-2004 жылдары Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясын Бекболат Тілеухановтың ән класы бойынша бітіріп шықты. 1999 жылдан 2012 жылға дейін «Қазақконцерт» гастрольдік-концерттік бірлестігінде солист болып жұмыс істеді. Осы жылдар аралығында Республикалық Ж.Елебеков және Ә.Қашаубаев атындағы республикалық конкурстардың, сондай-ақ халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты атанды. Сонымен қатар, Қытай, Оңтүстік Корея, Жапония, Иордания, Сауд Арабиясы, Индия, Франция, Германия, Түркия, Қырғызстан, Өзбекстан, Ресей секілді т.б алыс-жақын шетелдерде ұлт өнерін танытып жүр.

Е.Шүкіманов осы уақытқа дейін еліміздің Алматы, Астана сияқты қалаларынан бастап, басқа үлкен және шағын қала, аудан, ауылдарында бірнеше жеке концерттерін беріп әрі Алматы қаласы көлемінде көптеген мектептер мен колледж, университеттерде қазақтың әні, сал-серілері турасында лекция-концерттер жасап, ұлт өнерін насихаттап келеді.

Ол 2010 жылы ҚР Мәдениет министрлігінің «Мәдениет қайраткері» төс белгісімен марапатталса, 2011 жылы «ҚР еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағына ие болды.

«Біржан сал» фильмінде Біржан әндеріне, Біржан дауысына дубляж жасауы – оның өнердегі жетістіктерінің бірі болды.

Ол сонымен қатар өнертану ғылымына да қал-қадерінше еңбек етіп келе жатқан өнерпаз. Ол күйші Қошқарбек Тасбергенов туралы «Қыран күйші» (М.Әбуғазымен бірігіп) естеліктер жинағын шығарса, күйші Біләл Ысқақовпен бірігіп ақын, сатирик, композитор Қ.Ілиясовтың «Әуенім аққуды да елеңдетер» атты әндері мен күйлерін құрастырып, жинақ етіп шығарды. 2017 жылы әнші, ҚР халық әртісі М.Ешекеевтің 80 жылдығына арналған «Ұлттық музыка өнері: орындаушылық үрдіс пен оқыту жүйесіндегі өзекті мәселелер» атты рспубликалық ғылыми-тәжірибелік конференцияда «Қазақ әнінің

Сұржекейі» деген тақырыпта басты баяндама жасап, өзінің құрастырған М.Ешекеевтің өмірі мен шығармашылығына арналған «Сұржекей» кітабының (қосымша оқу құралы) тұсауын кесті. ҚР еңбек сіңірген мәдениет қызметкері, әнші-композитор Т.Рахимовтың өмір жолы мен өнеріне арналған «Сағынбасқа не шара» кітабын (қосымша оқу құралы) құрастырып, оқырман назарына ұсынды. Одан бөлек ШҚО Үржар ауданында өткен «Әсет Найманбайұлы: шығармашылық мұрасы және әсеттану мәселелері» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясында «Әсет әндері хақында» деген тақырыпта, «Мемориалдық музыкалық аспаптар: ғылыми-зерттеу, жинау және насихаттау» атты Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияда «Бұрынғының мұрагері, бүгінгінің бұйдагері» және «Қазақтың Сұржекей әншісі» деген тақырыптарда баяндама жасаса, Қазақ музыка этнографиясының 200 жылдығына арналған «XXI ғасырдағы дәстүрлі музыка» атты Халықаралық конференцияда Тарбағатай өңірінен шыққан әнші Керімбай Райымбекұлы туралы жасаған «Керімбай әнші» баяндамасы тың дүниелерге толы болды. Одан басқа да Арқа ән өнерін орындаудағы мәселелер; Алтай-Тарбағатайдың ән өнері, оның ерекшелігі; қазақ әндерінің тарихы, оны жинақтау; қазақ әнін хаттаудың (нотировка) кейбір мәселелері; қазақтың әні мен әншілері жөніндегі т.б мақалалары оқырмандар назарына ұсынылып тұрады.

2009 жылдан бастап Қазақ ұлттық консерваториясының «Халық әні» кафедрасында ұстаздық қызмет етіп, шәкірт тәрбиелеп, бірнеше лауреат дайындап шығарды. 2014 жылдан бастап «Халық әні» кафедрасының аға оқытушысы.

Еркін Шүкімановтың мерзімді баспасөз бетінде жарияланған мақалалары

Публикации Е. Шукиманова

Шүкiман., Е. "Әннiң де естiсi бар, есерi бар..." [Мәтін] : [Дәстүрлi әндердi орындаушымен сұхбат.]: / әңг. Е. Көшебе. // Свобода слова. - 2014. - 6 ноябрь. - Б.14.

Шүкiманов, Е. ЕХРО-2017 көрмесiнен қалатын ғимараттың бiрi қазақтың ұттық дәстүрлi музыка орталығына айналса... [Мәтін] : [Қазақстанның еңбек сiңiрген қайраткерi, әншiмен дәстүрлi ән өнерi жайында сұхбат.]: / әңг. Н.Төкен // Алаш айнасы.- 2013. - 17 тамыз. - Б.4 .

"Сұрша қыз" Араптың әнi ме? [Мәтін] : [Е. Шүкіманов "Сұрша қыз" әнi жайында ] / дайынд. Қ. Байдәулет // Айқын. - 2013. - 22 қаңтар. - Б. 5.

Шүкiманов, Е. Ұлттық өнердiң тағдыры қыл арқанның үстiнде тұрғандай [Мәтін] : [Дәстүрлi халық әншiсiмен сұхбат]: / әңг. Ұ.Бөкентайқызы // Ұлт болмысы. - 2012. - № 5. - Б. 4-5.

Шүкiманов, Е. Атақ та, жатақ та жоқ [Мәтін]: / әңг. Ә.Бағдәулетқызы // Халық сөзi. - 2011. - 19 қыркүйек. - Б. 6, 9.

Интернет ресурстар

Чукманов Еркін Тұрсынғалиұлы [Электрондық ресурс] // Казахская национальная консерватория им. Курмангазы : сайт. - Режим доступа: http://www.conservatoire.kz/structure/faculties/tukmanov-yerkin-trinily/ (31.01.2018)

Save