Танирбергенов А.

Жаңартылды 10.06.2024 15:23

Танирбергенов Арип (1856-1924 гг.) – народный  поэт, просветитель, один из талантливых учеников Абая.

Арип Танирбергенов - (по имени Мухамедгарип) родился в 1856 году в селе Ушбиик Жарминского района области Абай. Выходец из племени Жанкөбек, прадеды поэта били известными людьми в истории.

Арип Танирбергенов выходец из бедной семьи, в юности, по выбору местного волостного управителя, попал в русскую миссионерскую школу в г. Семипалатинске (ныне г. Семей). Одновременно с русской школой, он посещал мусульманскую школу – медресе. В итоге приобрел солидное образование, подчеркнул знания об устно-поэтическом творчестве родного народа, изучал восточных классиков. Достаточно владея родным и русским языками, Арип в то же время мог читать литературу на татарском, арабском и персидском языках, изучал китайский язык.

В молодые годы А.Танирбергенов увлекался сочинением различных поэм в духе религиозно-мифологической восточной поэзии. Затем он понял бесполезность такого рода занятий. Осмысление событий своего времени, осознание отсталости родного края побудили поэта встать на просветительский путь, указанный его знаменитым земляком Абаем Кунанбаевым. Учась у Абая, слушая его советы, Арип развивал свое поэтическое дарование, обогащал идейное содержание своих произведений. Активно начал заниматься просветительской деятельностью, открыл у себя дома школу для детей. 

Дореволюционное творчество А.Танирбергенова характеризуется народно-демократическим духом. Во многих его произведениях звучит призыв к знаниям, к изучению наук. Как и Абай, он осуждал простое времяпровождение. Своим современникам он советовал изучать стихи Абая.

А.Танирбергенов сравнивал мир с океаном, а науку с кораблями. Будучи последователем просветительских идей Абая, А.Танирбергенов всячески возвышал разум. По его мнению, разуму соответствуют шесть качеств: доброта, честь, стыд, терпение, предосторожность.

В стихах, написанных на протяжении почти полстолетия, автор затронул самые различные вопросы общественно-политической и культурной жизни своего времени.

Арип Танирбергенов дожил до Октябрьской революции, которая застала его в старости, но он встретил ее как представитель угнетенных масс казахского народа. Арип воспел в своих стихах революцию, пролетариат.

Его первый сборник стихов «Не забывайте меня» увидел свет только в 1969 году.

 

Ә. Тәңірбергенов шығармалары

Произведения А. Танирбергенова

 

ХХ ғасыр басындағы қазақ ақындарының шығармалар жинағы [Мәтін] - Алматы : Қазақ ССР Ғылым Академ.баспасы, 1963. - Б.1.

Үш ғасыр жырлайды [Мәтін] : революцияға дейінгі қазақ ақындарының шығармалары / Қазақ ССР Ғылым Академиясы, М. Ә. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. - Алматы : Жазушы, 1965. - 666 б.

Тәңірбергенов, Ә. Ұмытпаңыздар мені [Мәтін] : шығармалар / Ә. Тәңірбергенов. - Алматы : Жазушы, 1969. - 178 Б.

ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті [Мәтін] : Октябрь алдындағы кезең: Хрестоматия. - Алматы : Мектеп, 1983. - 327 с.

Бес ғасыр жырлайды [Мәтін] : XV  ғасырдан  XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары / Қазақ ССР ғылым академиясы М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты. Т. 2 : үш томдық. - Алматы : Жазушы, 1989. - 496 б

Ай заман-ай, заман-ай... [Мәтін] : ХVғасырдан ХХғ.бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары (Бес ғасыр жырлайды). Екі томдық. - Алматы : Қазақ ССР Баспасоз жөніндегі мемлекеттік комитеті Бас редакциясы, 1991. - 876 б.

Жиырмасыншы ғасыр басындағы әдебиет [Мәтін] : хрестоматия. жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқулық. - Алматы : Білім, 1994. - 352 б.

Жеті ғасыр жырлайды [Мәтін] : XIX ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары. Т. 2 / құраст. Е. Дүйсенбайұлы . - Алматы : Жазушы, 2004. - 528 б.

Жеті ғасыр жырлайды [Мәтін] : XІV ғасырдан XX ғасырдың бас кезіне дейінгі қазақ ақын-жырауларының шығармалары. Т. 2, 2004. - 394 б.

Тәңірбергенұлы, Ә. Шығармалары [Мәтін] : өлеңдер, айтыстар, қисса-дастандар / Ә. Тәңірбергенұлы. - Алматы : Информ-Арна, 2006. - 520 б.

Иманжапаров,  М. Т. Жарма ақындары(антологиялық жинақ) [Электрондық ресурс]  1-кітап / М. Т. Иманжапаров, М. Зүкенұлы . - Семей : Үш биік, 2010. - 328 б. с.

Жарма ақындары [Мәтін] : антологиялық жинақ. 1-ші кітап / құраст.: М. Иманжапаров, М. Зүкенұлы . - Семей : Үш биік, 2010. - 328 б.

Тәңірбергенұлы Ә.  Шығармалары [Мәтін] : өлеңдер, айтыстар, қисса-дастандар / Ә. Тәңірбергенұлы.. - Астана : Фолиант, 2014. - 520 б. - (Алтай-Ертіс кітапханасы)

 

Ә. Тәңірбергенов туралы әдебиеттер

Литература об  А.Танирбергенова

Кітаптар –Книги

 

Мұхаметханов, Қ.Ақын жыры - Октябрь [Мәтін] : [Ә.Тәңiрбергенов творчествосы туралы  ]/Қ. Мұхамедханов // Қазақ әдебиетi.- 1966.- 28 окт.

Кенжебаев, Б. XX ғасыр басындағы қазақ әдебиеті [Мәтін] : жоғары оқу орындарының студенттеріне арналған оқулық / Кенжебаев Б. - Алматы : Мектеп, 1976. - 266 б. Тәңірбергенов Ә. туралы.

Бес ғасыр жырлайды: XV ғасырдан ХХ ғасырдың бас кезiне дейiнгi қазақ ақын-жырауларының шығармалары. Үш томдық.- Алматы, 1984.- Т.3.- Тәңірбергенов Ә.:б.70.

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін]  3-ші кітап / алғы сөзін жазып, баспаға әзірлеген Қ. Мұхамедханұлы, 1995. - 319 б. Тәңірбергенұлы Ә. туралы.

Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін] 3-ші кітап, 1995. - 320 б.- Тәңірбергенов Ә. туралы

Дау шешедi дана сөз. [Мәтін]// Алматы,1996.- Тәңірбергенов Ә.: Б.188-190.

Ердембеков, Б. Әріп Тәңірбергеновтің өмірі мен шығармашылығы (жаңаша пайымдау) [Мәтін] : автореферат / Ердембеков Б. - Семей, 1999. - 27 б.

Бітібаева, Қ. Әдебиетті тереңдетіп оқыту [Мәтін] : ХІХ ғасырдың ІІ жартысы, ХХ ғасыр: оқу құралы, бағдарлама: Х,ХІ сыныптар / Бітібаева Қ. - Алматы : Ы.Алтынсарин атындағы ҚР білім акад. Респ. баспа кабинеті, 2000. - 274 б. - Тәңірбергенов Ә. туралы.

Мұхамедханов, Қ. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]  Т. 1 : Зерттеулер, мақалалар. /Қ. Мұхамедханов Алматы, 2005. - 352 б. - Тәңірбергенов Ә. туралы.

Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. – Тәңірбергенов Ә.: Б.86-87.

Мұхамедханов, Қ. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін] Т. 4 : Абай мұрагерлері. Естеліктер./Қ. Мұхамедханов – Алматы, 2005. - 328 б.- Тәңірбергенов Ә. туралы.

Шығыс Қазақстанның мәдени мұралары (тарих, мәдениет, білім) [Мәтін]. - Өскемен : ШҚМУ, 2006. – Тәңірбергенов Ә.: Б. 300-301.

Қазақ әдебиетiнiң тарихы [Мәтін]  10 томдық.- Т.5 : ХIХ ғасырдың екiншi жартысы (1850-1900).- Алматы, 2006. – Тәңірбергенов Ә.: Б. 440-463.

Шипанов, М.М. Абайдың ақын шәкiртi Әрiп ақынның айтыс, сөз қақтығыстарындағы тарихи шындық [Мәтін] /М. Шипанов// Абай мен Пушкин шығармашылығындағы үндестiк = Созвучие творчества Абая и Пушкина: Халықаралық ғыл. - практ. конф. материалдарының жинағы (24-26 тамыз 2006 ж.).- Семей, 2006.- Тәңірбергенов Ә.: Б.138-141 б.

Негимов, С. Әдебиет әлемі [Мәтін] / С. Негимов. - Алматы : Ана тілі, 2008. - 256 б.- Тәңірбергенов Ә. туралы.

Қазақтың тәлімдік ойлар антологиясы [Мәтін]  10 томдық. Т. 5 : Қазақстанның Ресейге бағыну кезіндегі тәлімдік ойлар және оқу-ағарту ісінің жайы. - Алматы : Сөздік - Cловарь, 2008. - 448 б. - Тәңірбергенов Ә. туралы.

Негимов, С. Әрiп Тәңiрбергенұлының ақындық өнерi [Мәтін] / С. Негимов // Әдебиет айдыны.- Алматы: Ана тiлi, 2008.- Тәңірбергенов Ә.: Б. 48-54.

Ердембеков, Б. А. Алаштың ақиығы - Әріп қыран [Мәтін] : ғылыми мақалалар, ой-пікірлер және арнаулар / Б. Ердембеков. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ "Берел" баспасы, 2014. - 414 б.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. –  Тәңірбергенов Ә.:  Б.732-733.

Бұл өлең шыққан екен бірталайдан... [Мәтін] : "Біржан-Сара айтысына" қатысты зерттеу мақалалар мен ғылыми ой-тұжырымдар . - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ "Берел" баспасы, 2014. - 506 б.

Әріп ақын [Мәтін] : монография / Б. Ердембеков. - Өскемен : С. Аманжолов атындағы ШҚМУ "Берел" баспасы, 2014. - 188 б.

Абайдың мемлекеттік тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық қорық-мұражайы [Мәтін] : бас мұражай. – Семей. - 79 б. Тәңірбергенұлы Ә. туралы.

 

Мерзімді басылым беттерінде

На страницах периодической печати

1956-1967

 

Кенжебаев, Б. Әрiп Тәңiрбергенов [Мәтін] : [туғанына 100 жыл толуына] /Б. Кенжебаев// Әдебиет және искусство.- 1956.- №  12.- Б. 88-91.

Есназаров, Ө. Әрiп өлеңдерiн зерттеу мәселесi [Мәтін]  // Қазақ ССР Ғылым Акад. хабарлары. Филол. және иск. зерттеу сер..- 1962.- шығ. 1(20).- Б.48-60.

Есназаров, Ө. Тәңiрбергенов шығармаларындағы ескi әдет-ғұрыпты сынау және махаббат-достық тақырыбы [Мәтін] /Ө. Есназаров // ҚазақССР Ғылым Акад. хабарлары. Филол. және иск. зерттеу сер.- 1962.- Шығ.3(22).-  Тәңірбергенов Ә.: Б.79-89.

Есназаров, Ө. Әрiп ақын туралы жаңа деректер [Мәтін]  : [Ә.Тәңiрбергенов]  /Ө. Есназаров // Қазақ әдебиетi.- 1963.- 22 март.

Мұхаметханов, Қ. Ақын жыры – Октябрь [Мәтін]  : Ә.Тәңiрбергенов творчествосы/Қ. Мұхамедханов // Қазақ әдебиетi.- 1966.- 28 окт.

Есназаров, Ө. Әрiп ақынның айтыс саласындағы мұралары  [Мәтін] /Ө. Есназаров // Қазақ ССР Ғылым акад.хабарлары. Қоғамдық ғылымдар сериясы. - 1967.- №  1.- Б. 40 -51.

 

 1986-1999

 

Маханов, Қ. Өлеңiмен өрнектi iз қалдырған: Әрiп Тәңiрбергеновтың туғанына 130 жыл [Мәтін]  /Қ. Маханов // Оңтүстiк Қазақстан.- 1986.- 5 сент.

Бейсенбаев, М. Ақын тағдыры: Әрiп Тәңiрбергеновтың өмiрi мен творчествосы [Мәтін]  /М. Бейсенбаев // Жұлдыз.- 1990.- №  3.- Б.197-200.

Жұмадiлов, Қ. Сонымен, "Бiржан-Сара" айтысын шығарған кiм?  [Мәтін] :  [аталған айтыстың авторы Абайдың шәкiртi ақын Әрiп Тәңiрбергенов деген болжамды дәлелдейдi] /Қ. Жұмаділов // Қазақ әдебиетi.- 1995.- 5 желтоқсан(№ 32).- Б.10-11.

Ешен, Т. Ақынын ардақ тұтқан Аякөз [Мәтін] : [Семей обл. Аякөз қ. ХХ ғ. қазақ әдебиетiнiң көрнектi өкiлдерiнiң бiрi, белгiлi ақын Ә.Тәңiрбергеновтiң 140 ж. мерейтойы аталып өткендiгi туралы] /Т. Ешен // Заман-Қазақстан.- 1996. - 11 қазан(№  38). – Б. 1.

Әрiп ақын Сараға ғашық болған ба?.. [Мәтін]  : [ақындар Ә.Тәңiрбергенов пен С. Тастанбекқызының өмiрiнен деректер] // Қазақ әдебиетi.- 1996. - 19 қараша(№  47). – Б.14.

Үш өлеңнiң тарихы [Мәтін] : [Әрiп ақынның ел аузында айтылып жүрген кейбiр әдеби шығармалары хақында] / ел аузынан жазып алған Х.Кенжебаев // Семей таңы.- 1997.- 12 сәуiр.

Зұлхаров, Ғ. Әрiптiкi емес, Көкбайдiкi [Мәтін] : [Ә.Тәңiрбергенұлының "Абылай хан - Қандыжап бiтiмi" атты дастанының Көкбай Жанатаевтың "Қандыжап" поэмасы деген пiкiр] /Ғ. Зұлқаров // Қазақ әдебиетi.- 1997. - 2 желтоқсан(№  48). – б.6.

Негимов, С. Әрiп Тәңiрбергенов туралы сөз [Мәтін]  /С. Негимов// Еуразия университетiнiң хабаршысы.- 1999.- №  2.- 115-119 б.

 

2000-2005

 

Ерденбеков, Б. Әрiп ақын жайындағы деректер әлi де жетерлiк/[Мәтін]  : ақын Әрiп Тәңiрбергенұлының төңкерiстен кейiнгi өмiрi туралы /Б. Ердембеков // Семей таңы.- 2000.- 6,13 қазан.

Серiкбаев, С. Арқаның ақиық ақыны [Мәтін]:  [Әрiп Тәңiрбергенұлының туғанына 145 жыл] /С. Серікбаев // Дидар.- 2001.- 2 маусым.- Б.4.

Ерденбеков, Б. Әрiптiң "Зияда-Шаhмұрат" және Баhрам дастаны [Мәтін] /Б. Ерденбеков // Абай.- 2002.- №  1.- Б. 67-71.

Тәңiрбергенов Әрiп (1856-1924) [Мәтін]  // Алматы ақшамы.- 2002.- 12.- желтоқсан(№  140).- Б.3.

Оразғалиева, Л.М. Абайдың ақын шәкiрттерi тiлiндегi метонимияның көркемдiк-стильдiк сипаты [Мәтін]  : Әрiп, Көкбай, Мағауия, Ақылбай шығармалары бойынша /Л. Оразғалиева // Семей мемлекеттiк педагогикалық институтының хабаршысы = Вестн. Семипалат. гос. пед. института.- 2005.- №  3.- Б.135-140.

Оразғалиева,  Л.М. Абайдың ақын шәкiртi Әрiп Тәңiрбергенұлы шығармаларының тiлiндегi кейбiр ерекшелiктер [Мәтiн] /Л. Оразғалиева // Павлодар МУ хабаршысы. Филологиялық серия = Вестн. Павлодар. ГУ. Сер. филологическая.- 2005.- №  4.- 146-153.

Уалханова, М. Әрiп Тәңiрбергеновтiң әдеби мұрасы  [Мәтін] /М. Уалханова// Қазақ және әлем әдебиетi = Казахская и мировая литература.- 2005. - №  6. - 9-10 б. 

 

2006

 

Әрiп ақынға құрмет көрсеттi [Мәтiн]: Ә.Тәңiрбергенұлының 150 жылд. орай Жыландыда күмбез бой көтердi // Семей таңы.- 2006. - 28 қыркүйек. - № 39 (17818) - 12 б.

Қасымова, Ә.Ә. Әрiп поэзиясындағы өмiр шындығы [Мәтін]  /Ә. Қасымов// ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы = Вестн. КазНУ. Сер. филологическая.- 2006.- №  5.- 117-120 б.

Қасымова, Ә.Ә. Абайдың ақын шәкiртi Әрiп өлеңдерiнiң идеялық - тақырыптық негiзi [Мәтін] Ә. Қасымова  // Абай мен Пушкин шығармашылығындағы үндестiк = Созвучие творчества Абая и Пушкина: Халықаралық ғыл. - практ. конф. материалдарының жинағы (24-26 тамыз 2006 ж.)- Семей, 2006.- Б. 415-419.

Әбiшқызы, С. Ақын тойы - рух мерекесi [Мәтін] : [Аягөзде өткен ақын Әрiп Тәңiрбергенұлының 150 жылдық мерейтойы жайлы.] // Тәрбие құралы.- 2006.- №  6.- Б. 5-6.
Негимов, С. Өлең сөздiң өрен жүйрiгi [Мәтiн]: ақын Әрiп Тәңiрбергеновтың туғанына 150 жыл толуына орай /С.Негимов // Түркiстан.- 2006. - 31 тамыз (№  35).- Б.7.

Ердембеков, Б. Әрiп ақын өмiрiнiң беймәлiм беттерi [Мәтін] : Әрiп Тәңiрберген - 150 жыл. /Б. Ердембеков // Жұлдыз.- 2006.- №  6.- Б. 166-172.

Айтұлы, Н. "Ұмытпаңдар менi" [Мәтін] : Абайдың дарынды шәкiртi, сөз өнерiнiң өрен жүйрiктерiнiң бiрi - Әрiп Тәңiрбергенұлы туралы /Н. Айтұлы // Егемен Қазақстан.- 2006.- 13 маусым (N 134). – Б. 4.

Ердембеков, Б. Әрiп Тәңiрбергенұлы [Мәтін] : Абайдың шәкiртi ақын Әрiп Тәңiрбергенұлының шығармашылығы жайлы. /Б. Ердембеков // Тәрбие құралы.- 2006.- №  6.- 6-7 б.
Ердембеков, Б. Әрiптiң бiр өлеңi турасында [Мәтін]  : [Ә.Тәңiрбергенұлының "Жеңгелерге" атты өлеңi туралы]/Б. Ердембеков // Абай.- 2006. - №  2.- 67-71 б.

Ердембеков, Б. Ақынымызды ардақтай бiлейiк: Әрiп (Мұхамедғарiп) Тәңiрбергенұлының 150 жылдығы /Б. Ердембеков// Қазақ әдебиетi.- 2006. - 9 маусым ( 23).- 12 б.

 

2007-2015

 

Ердембеков, Б. Әрiп Тәңiрбергенов [Мәтін]   /Б. Ердембеков // Үш қиян.- 2007. - 6 желтоқсан (№ 49). – Б.6-7.

Егеубаев, О. Қытайдағы қазақ әдебиетi [Мәтін] : [Әрiп Тәңiрбергеновтiң Қытайдағы қазақ әдебиетiне қосқан үлесi]  /О. Егеубаев// Жалын.- 2007.- №  5.- Б.38-41.

Төлепбергенов, Қ. "Бiржан сал мен Сара қыздың айтысы" [Мәтін] :  [дастан туралы ақиқат] /Қ. Төлепбергенов // Семей таңы.- 2008. - 17 қаңтар (№ 3). – Б.4.

Ақжiгiт, Ө. Әрiптi дәрiптеудiң жөнi осы ма? [Мәтін] : ["Бiржан - Сараның айтысын" Әрiп жазған деген пiкiрлерге байланысты. ] / Ө. Ақжігіт// Ұлт TIMES.- 2012. - 26 шiлде (№ 11). – Б.12.

Зүкенов, Мәуітқазы. Сәдір әйгілі Әріппен де сөз таластырған. [Мәтін] : [ақын Сәдір Жәпекұлы туралы.] / М. Зүкенов // Дидар. - 2013. 31 қазан.- б.15. ; Өтікен. - 2015.; №1.- Б.184-186.

Карменова, Г. Абайдың ақын шәкірттерінің бірі- Әріп Тәңірбергенұлы [Мәтін] / Г. Карменова // Қазақ тілі мен  әдебиеті. - 2015. - №9.- Б.103-113.

Әкiмжанов З. Бiржан мен Сара айтысты ма ? // Солтүстiк Қазақстан.- 2015.- 19 қараша (№ 155).- 6 б.

Тасқараұлы А.

Жаңартылды 11.06.2025 08:09

Тасқараұлы Азамат (1990 ж.) - ақын

Азамат Тасқараұлы 1990 жылы 20 қарашада Шығыс Қазақстан облысы Зырян ауданы Феклистовка ауылында туған.
2007 жылы Өскемен қаласындағы Жамбыл атындағы арнайы-облыстық дарынды балаларға арналған мектеп-гимназия интернатын бітірген
Халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты, Қарасазда өткен Мұқағали Мақатаев атындағы халықаралық мүшәйраның 2006 жылы 2 орын, 2007 жылы гран-при иегері, Аягөз қаласында өткен кәсіптік ақындар мүшәйрасының лауреаты, облыстық Т.Нұқай атындағы жыр додасының гран-при иегері, Мұқағали Мақатаев атындағы Халықаралық қордың «Мұқағали мұрасын насихаттауға қосқан елеулі еңбегі үшін» грамотасының иегері, «Свободной музы приношенье» аймақтық әдеби конурстың екі дүркін гран-при иегері, Ұлы Отан Соғысының 65 жылдығына арналған мүшәйраның 1 орын иегері т.б.
ШҚО «Шабыт» қоғамдық ұйымы төрағасының орынбасары, ШҚ өнер мұражайының қызметкері
«Күзгі дем симфониясы» (2009 ), «... ал, Лондонда түн» (2010) жыр жинақтары мен«Өнер гиперболасы» повесінің авторы. Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі

А. Тасқараұлының шығармалары

Произведения  А. Таскараулы

  Кітаптар - Книги

Шығыс Қазақстан қаламгерлерінің кітапханасы [Мәтін] : /Т. Әбдікәкімов, Ә. Қайран, Ә. Қаңтарбаев, Ә. Ережеқызы, А. Тасқараұлы - Алматы : ҚазАқпарат, 2008. - 304 б.

Тасқараұлы, А. Жел кімді іздейді [Мәтін] / А. Тасқараұлы. - Өскемен : Шығыс-Полиграф, 2011. - 160 б.

Тасқараұлы, А.. ...ал, Лондонда түн [Мәтін] : поэзия / А. Тасқараұлы. - Өскемен : Б. ж., 2010. - 176 с.

Тасқараұлы, А. Жусан қыз [Мәтін] : өлеңдер / А. Тасқараұлы. - Астана : Фолиант, 2013. - 120 б.

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях и сборниках

Өлеңдер - Стихи

Тасқараұлы, Азамат. "Жүрегімнің жанары" [Мәтін] / А. Тасқараұлы // Мәдениет жаршысы / Шығыс Қазақстан облыстық мәдениет басқармасы = Управление культуры Восточно-Казахстанской области. - Өскемен, 2009. - N 1.- Б.17.

Тасқараұлы А. Ғаршағала ; Төртiншi әлем [Мәтін] : өлеңдер /А. Тасқараұлы // Аманат.- 2010.- № 1.- Б. 214-218.

Тасқараұлы А. Үш таным: метапоэма  [Мәтін] /А. Тасқараұлы// Amanat.- 2011. - № 1. - 373-378 б.

Тасқараұлы, А. . Қайран қаңтар, сенсіз де іштей тоңамын... [Мәтін] : өлең / А. Тасқараұлы // Таң-Шолпан. - 2011. - №3.- Б.3-9.

Тасқараұлы А. Осы өлеңге табылады кілт кімнен? [Мәтін] / А. Тасқараұлы // Өскемен. - 2011.- 31 наурыз.- Б.7.

Тасқараұлы А. Ұқсайды сәл жұқарған ай сыныққа...; Пролог; Бiржан. Түс һәм толғаныс; Өсек; Сарын; Қараңғылық: өлеңдер/А. Тасқараұлы Б. // Дала мен қала.- 2011. - 27 маусым (№ 25). – Б.14

Тасқараұлы А. Элегия  [Мәтін] : өлең // Үш қоңыр.- 2011. - 7 қыркүйек (№ 30). – Б.5.

Тасқараұлы А. Күз тамады көгершiннiң түсiнен...: Тағы да күзде; Ұрғашы Шолпан және Жер; Сирень; Патшалар жайлы аңыз; Еркiндiк [Мәтін]  : өлеңдер / А. Тасқараұлы // Қазақ әдебиетi.- 2012.- 27 қаңтар - 2 ақпан (№ 4). –Б. 8.

Тасқараұлы А. Құс демiне жазғым кеп тұр бiр өлең..; Мишель легран; Болашақта оқылатын өлең; Борбас; Гүлжамал; Дәрiгер - күз; Бiздiң көктем; Әпке; Сағыныш [Мәтін] : өлеңдер // Қасым.- 2012. - № 2. – Б.84-93.

Тасқараұлы А. Болашақта оқылатын өлең [Мәтін] : / А. Тасқараұлы // Тұмар. - 2012. - № 6.- Б.14-17.

Тасқараұлы А."Өлмейтiн өлең бергенде-ақ, бұ дүние менен ұтылған!";  Жазылу; Болашақта оқылатын өлең [Мәтін] : өлеңдер /А. Тасқараұлы // Егемен Қазақстан.- 2013. - 26 қаңтар (№ 54). – Б. 5.

Тасқараұлы А.Хан туралы лейтмотив [Мәтін] : өлең/ А. Тасқараұлы// Астана ақшамы.- 2013. - 14 желтоқсан (№ 142). – Б. 22.

Тасқараұлы А. Өзен кешiп өскесiн бе , өзгемiз... : Әке ; Жылан ; Құзғын ; Ай мен Ертiс [Мәтін] :: өлеңдер /А. Тасқараұлы // Заң газетi.- 2014. - 13 ақпан (№ 22). – Б.14.

Тасқараұлы А. Кекiлiн күнге сүйгiзiп, жүгiрiп өттi бiр бала... [Мәтін] : [ақын Серiк Ғабдуллаұлының шығармашылығы жайлы. ]/ А. Тасқараұлы// Жұлдыз.- 2014.- № 6.- Б. 177-180.

Тасқараұлы А. Өскеменнiң түндерiнде мұң бар-ды [Мәтін] : өлең  /А. Тасқараұлы// Қазақ әдебиетi.- 2014.- 4-10 шiлде(№ 27).- Б.8 .

Тасқараұлы А. Тауға iлiнiп, тұман жаққа маңады ай : Жолаушы ; Болашақта оқылатын өлең ; Тыңдаушы ; Жылан [Мәтін] : өлеңдер  /А. Тасқараұлы // Жұлдыз.- 2014.- № 9.- Б. 60-62.

Мақалалар - Статьи

Тасқараұлы, Азамат. Өлең сәулесі [Мәтін] : [жерлесіміз С. Ғабдуллаұлының шығармашылығы] / А. Тасқараұлы // Мәдениет жаршысы / Шығыс Қазақстан облыстық мәдениет басқармасы=Управление культуры Восточно-Казахстанской области. - Өскемен, 2009. - N 4 (Мамыр).- Б. 23.

Тасқараұлы А. Ембердi мырзаның қазасы туралы шындық [Мәтін] [кеңес үкiметi қырған Майлан-Жары Селбай қажының тұқымдары, Адай көтерiлiсi туралы.]/ А. Тасқараұлы// Үш қиян.- 2011. - 3 - 10 ақпан (№ 3). – Б. 6.

Тасқараұлы А. Талайлы тағдыр  [Мәтін] : [Айтан Есенұлы туралы]/А. Тасқараұлы// Үш қиян.- 2011. - 17 - 24 қараша (№ 37). – Б. 7,8.

Тасқараұлы А. Ақпарат саласының үздiктерi марапатталды [Мәтін] : [Астанада баспасөз күнiне орай, "Ақпарат саласының үздiгi" төсбелгiсi иелерiн марапаттау рәсiмi өттi.] // Қазақ үнi.- 2014.- 30 маусым (№ 26).- Б.3.

Тасқараұлы А. Сазгер әншi Тұрсынғазы Рахым "Қазақ хандығының 550 жылдығы" медалiнiң иегерi атанды [Мәтін] /А. Тасқараұлы // Қазақ үнi.- 2015.- 21 желтоқсан (№ 51).- Б.6

 

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

Азамат Тасқараұлы [Электронный ресурс] : [биография] : сайт. – Режим доступа : https://adebiportal.kz/kz/authors/view/1817

Тасқараұлы Азамат [Электронный ресурс] : [биография] : сайт. – Режим доступа : https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82_%D0%A2%D0%B0%D1%81%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D2%B1%D0%BB%D1%8B

 

Тарлыкова О. М.

Жаңартылды 29.04.2025 13:22

Тарлыкова Ольга Михайловна (1959 ж.т.) - жазушы, Ресей Жазушылар одағының мүшесі, «Звено Алтая» Шығыс Қазақстан әдеби бірлестігінің мүшесі.

1959 жылы 25 наурызда Шығыс Қазақстан облысы Шемонаиха ауданының Сугатовка ауылында дүниеге келген. 1976 жылы Рулиха ауылындағы мектепті тәмамдаған. ӨПИ-дың филология факультетін (қазіргі Сәрсен Аманжолов атындағы ШҚУ) бітіргеннен кейін (1980 ж.) Өскемен қаласының № 9 жұмысшы жастар мектебінде бірнеше жыл мұғалім болады.

1987 жылдан – экскурсия жетекшісі, кейін Облыстық тарихи-өлкетану мұражайының экспозициялық-көрме бөлімінің аға ғылыми қызметкері. Мұражайдағы жұмыс өтілі – 35 жыл. «Шығыс Қазақстан облысының жазушылары», «Өлке мәдениеті», «Өскемен қаласының тарихы» тақырыптары бойынша ғылыми-зерттеу және экспозициялық-көрме жұмыстарымен айналысады.

Мұражайдың әдеби қорына 3000-нан астам жәдігер тапсырып, 25-тен астам атаулы жазу қорын құрып, толықтырды. Өскемен және Барнаул жоғары оқу орындарының ғылыми-практикалық конференцияларына қатысқан.

Келесі облыстық телестудия жобаларының сценарий авторы және жүргізушісі: «Прогулки по городу» (12 фильм), «История в лицах» (4 фильм).

Республикалық және ресейлік газет пен журналдардағы 200-ге жуық жарияланымның авторы: «Простор» (Алматы), «Нива» (Астана), «Кедр» (Усть-Каменогорск), «Иртыш» (Усть-Каменогорск), «Книголюб» (Алматы), «Братина» (Москва), «Бийский Вестник» (Бийск), «Алтай» (Барнаул), «Сибирские огни» (Новосибирск), «Тарские ворота» (Омск) және т. б.

Келесі кітаптардың авторы: «А за строкой мне видится судьба…» (2006), «Я Иртышской водой крещена…» (2016), «Мы Родину иконой пронесли…» (2019), «Не растёт ковыль на чужбине…» (2022), «Зимняя колыбельная (2021).«Певец земли иртышской», «Поэты и писатели - участники Великой Отечественной войны», «Страницы истории Сибири» (Бийск, 2021) очерктер жинағы мен «Русские в Казахстане» (Алма-Ата), «Современное русское зарубежье», 7 том (Москва) антологияларының бірлескен авторы болып табылады.

«Антология поэзии Восточного Казахстана на рубеже 2-х тысячелетий» кітабын құрастырушы, «Литература ВКО. История и современность» оқу құралының бірлескен авторы.
Жыл сайын «Гребенщиковских чтений» (Шемонаиха), «Чистяковских чтений» (Өскемен); «След на Иртышской земле» (Өскемен) шараларына қатысады.

Мәдени мұраны сақтау және жазушы А. С. Ивановты еске алу жөніндегі Мәскеу комиссиясының мүшесі.

Халықаралық «Сібір әдебиетін жаңғырту қоғамының» мүшесі, «Звено Алтая» облыстық әдеби бірлестігінің мүшесі, Ресей Жазушылар Одағының мүшесі (2017).

«Полигон 29 тамыз» Халықаралық қайырымдылық қорының грамотасымен, өңірлік мәдениетті дамытуға қосқан үлесі үшін Қазақстан-Американдық Еркін университетінің бірқатар сертификаттарымен, дипломдарымен және грамоталарымен марапатталған.

«Әулие Алтай Макарий атындағы православие әдеби сыйлығы» әдеби байқауларының Дипломант (2015, 2016, 2017) және лауреаты (2020) (Барнаул, Ресей).

«Облыстық деңгейдегі мемлекеттік музейдің үздік қызметкері - 2016» ҚР мұрағаттары мен мұражайлары арасындағы республикалық конкурстың жеңімпазы.  

«Мәдениет пен өнердегі сіңірген еңбегі үшін» Петр Ғылым Академиясының медалімен (2021, Ресей) және «За церковные заслуги перед Барнаульской епархией Русской Православной Церкви» медалімен (Ресей, 2015) марапатталған.

 

О. М. Тарлыкованың кітаптары

Книги Тарлыковой О. М. 

 

Тарлыкова О. А за строкой мне видится судьба... / О. Тарлыкова. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2006. - 300 с.

Тарлыкова О. Мы Родину иконой пронесли / О. Тарлыкова. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2019. - 276 с.

Тарлыкова О. Я иртышской водой крещена... / О. Тарлыкова. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2021. - 208 с.

Тарлыкова О. Зимняя колыбельная: сказка в стихах для детей. - Усть-Каменогорск : ВКПК АРГО, 2021. - 52 с.

 

О. М. Тарлыкованың мерзімді басылым беттеріндегі жарияланымдары

Публикации Тарлыковой О. М. в периодических изданиях 

 

Тарлыкова О. Певец родного края [Текст] : [К юбилею писателя Г. Д. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1992. - 14 мая

Тарлыкова О. Аристократ мысли и слова [Текст] : [О жизни и творчестве Г. Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1995. - 23 мая

Тарлыкова О. С душой, распахнутой для всех [Текст] : [К биографии Е. Пермитина] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1995. - 11 нояб. 

Тарлыкова О. Одна, но пламенная страсть [Текст] : [Е. Пермитин как охотник] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1995. - 30 нояб. 

Тарлыкова О. Белые пятна биографии [Текст] : [О Е. Пермитине] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1995. - 19 дек.

Тарлыкова О. "Жизнь трепала меня" [Текст] : [К биогр. Е. Пермитина] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1996. - 9 янв.

Тарлыкова О. "Биографии пишем трудом" [Текст] : [Воспоминания о поэте и прозаике С. М. Анисимове] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1996. - 1 окт.

Тарлыкова О. Судьба сулила стать великим [Текст] : (К 100 летию М. Ауэзова) / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1997. – 13 мая 

Тарлыкова О. Молчаливые свидетели [Текст] : [О выставке обл. ист.-краевед. музея "Жемчужины музейных коллекций" (археол., геол., этног., палеонт.)] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1998. – 6 янв. 

Тарлыкова О. Открытие, сделанное ... в фондах [Текст] : [Найдено первое подлинное свидетельство пребывания писателя Г. Д. Гребенщикова в ВКО] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1998. - 23 июля

Тарлыкова О. "Трудно домолчаться до стихов..." [Текст] : [О творчестве лениногор. поэта М. С. Немцева] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 1998. - 24 дек. 

Тарлыкова О. Ефим Пермитин - душа распахнута для всех [Текст] : [О жизни и творчестве писателя Ефима Николаевича Пермитина] / О. Тарлыкова // Простор http://prostor.samal.kz. - 1999. - № 4. -  С. 121-123

Тарлыкова О. Усть-Каменогорск на страницах летописи Ефима Пермитина [Текст] : [История г. Усть-Каменогорска через литературные произведения Ефима Пермитина] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2000. - 18 авг. - С. 6

Тарлыкова О. Места, связанные с именем Е. Н. Пермитина [Текст] / О. Тарлыкова // Устинка плюс. - 2000. - 25 авг. - С. 4

Тарлыкова О. От переулка Сенного к улице Орджоникидзе [Текст] : [Из истории города Усть-Каменогорска] / О. Тарлыкова // Устинка плюс. - 2000. - 25 авг. - С. 4-5

Тарлыкова О. Набережная Иртыша - Верхняя Пристань [Текст] : [Из истории города Усть-Каменогорска] / О. Тарлыкова // Устинка плюс. - 2000. - 25 авг. - С. 5

Тарлыкова О. Деревня Чураевка в штате Коннектикут [Текст] : [Русско-американская деревня Чураевка, что раскинулась в самом сердце Америки - это усадьба нашего земляка, писателя-эмигранта Георгия Дмитриевича Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2001. - 15 сент. - С. 19

Тарлыкова О. Остался след души твоей парящей... [Текст] : [В мае исполнилось 120 лет со дня рождения талантливого писателя, нашего земляка Георгия Гребенщикова] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2002. - 25 мая. - С. 18

Тарлыкова О. Улица Урицкого. Страницы былого [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск http://www.aaa.kz. - 2002. - № 9 . - С. 26-27

Тарлыкова О. Память сердца твоего... [Текст] : [Улица Никольская - Ушанова] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск http://www.aaa.kz. - 2002. - № 10 . - С. 32-33

Тарлыкова О. Страницы летописи Ефима Пермитина [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск http://www.aaa.kz. - 2002. - № 11. - С. 26-27

Тарлыкова О. Об Алтае грежу, как о несбыточном сне... [Текст] / О. Тарлыкова // Рудный Алтай. - 2003. - 25 фев. - С. 4

Тарлыкова О. В душе у каждого есть Родина своя... [Текст] / О. Тарлыкова // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2003. - № 3. - С. 85

Тарлыкова О. "Далекие милые были..." [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2003. - №12 . - С. 28-29

Тарлыкова О. Я к родине сердцем привязан [Текст] / О. Тарлыкова // Простор һttp://prostor.samal.kz. – 2003. - № 12. - С. 172

Тарлыкова О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : (К 120-летию писателя, этнографа А.Е. Новоселова) / О. Тарлыкова // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2004. - №6. -  С. 68-81

Тарлыкова О. За строкой автографа [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2004. - №7. - С. 29

Тарлыкова О. "Душой прикипел я к алтайской тайге..." [Текст] / О. Тарлыкова // Книголюб. - 2004. - № 12. - С. 44-45

Тарлыкова О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : К 120-летию писателя, этнографа А. Е. Новоселова / О. Тарлыкова // Нива. - 2004. - № 12. - С. 134-145

Тарлыкова О. Как Вам живется, Касым-ага? [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2005. - № 1. - С. 6-7

Тарлыкова О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] : К 120-летию учителя, писателя, этнографа А. Е. Новоселова / О. Тарлыкова // Педагогический вестник ВКО. - 2005. - № 1. - С. 60

Тарлыкова О. За строкой автографа [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 7 янв. - С. 4

Тарлыкова О. О любви к своему городу [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 22 июля. - С. 8

Тарлыкова О. Коренной, "матерый", истовый сибиряк [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 29 июля; 5, 12, 19, 26 авг. - С. 8.

Тарлыкова О. Порой бывал твой путь тернист... [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 2 сент. - С. 7

Тарлыкова О. Силы страсти вычерпать до дна... [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. -  9 сент. - С. 8

Тарлыкова О. По страницам старого журнала [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 16, 23, 30 сент. - С. 8

Тарлыкова О. "Душой прикипел я к Алтайской тайге..." [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2005. - № 9. - С. 36-37

Тарлыкова О. Душа распахнута для всех [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2005. - 7, 14 окт. - С. 8

Тарлыкова О. Коренной, "матерый", истовый сибиряк [Текст] : к 110-летию со дня рождения Ефима Пермитина / О. Тарлыкова // Простор һttp://prostor.samal.kz. - 2005. - № 12. - С. 52-65

Тарлыкова О. Мне все давалось очень трудно: любовь, поэзия, война... [Текст] / О. Тарлыкова // Вестник культуры. - 2006. - № 2. -  С. 49-66

Тарлыкова О. Михаил Чистяков: "Мне все давалось очень трудно: любовь, поэзия, война..." [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2006. - 24 февр. - С. 4

Тарлыкова О. "Что забыть мне и что сберечь..." [Текст] / О. Тарлыкова // Семь дней. - 2006. - 12 мая. - С. 4

Тарлыкова О. "Что забыть мне и что сберечь..." [Текст] / О. Тарлыкова // Нива. - 2006. - №8. - С. 143-157

Тарлыкова О. "Не дать погаснуть чураевской лампадке..." [Текст] : к 100-летию литературной деятельности Г. Д. Гребенщикова / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2006. - №10. - С. 36-38

Тарлыкова О. Конспект по книге под названием "Жизнь" [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2007. - № 2. - С. 32-34

Тарлыкова О. Георгий Гребенщиков в Усть-Каменогорске [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2007. - № 3. - С. 52-54.

Тарлыкова О. "Нет светлее судьбы" [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2007. - № 4. - С. 32-34.

Тарлыкова О. "Вот видишь - я еще живу!" [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2007. - № 6. - С. 36-38; № 7. - С. 32-34.

Тарлыкова О. Вечный зов любви [Текст] / О. Тарлыкова // Вестник культуры. - 2007. - № 8. - С. 26-30

Тарлыкова О. Ты меня не бойся - я хороший [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2007. - № 8, 9. - С. 36-38

Тарлыкова О. Он громко славил жизнь и торопился жить... [Текст] / О. Тарлыкова // Деловой Усть-Каменогорск һttp://www.aaa.kz. - 2008. - № 1. - С. 32-34.

Тарлыкова О. Верой, надеждой, любовью [Текст] : к 80-летию Анатолия Иванова / О. Тарлыкова // ЛЗ: Сегодня. - 2008. - 14 марта

Тарлыкова О. Грани таланта [Текст] : проза Анатолия Иванова в экранном воплощении / О. Тарлыкова // Вестник культуры. - 2008. - № 8. - С. 36-39.

Тарлыкова О. М. "Что же ты молчишь, баян мой Фронтовой" [Текст] / О. М. Тарлыкова // Вестник культуры. - 2009. - № 12. - С. 16 -21

Тарлыкова О. Мой кумир, моя религия... [Текст] : литературная критика / О. Тарлыкова // Ақ Ертіс . - 2011. - № 5. - С. 60-63

Тарлыкова О. М. Учитель! Вы достигли совершенства... [Текст] : мой молитвенник... : [о жизни и творчестве М. И. Чистякова] / О. М. Тарлыкова // Мәдениет жаршысы / Шығыс Қазақстан облыстық мәдениет басқармасы = Управление культуры Восточно-Казахстанской области. - Өскемен, 2011. - N 11. - С. 30-33

Тарлыкова О. М. Так я вышел в Америке в люди... [Текст] : к 130-летию нашего земляка Г. Гребенщикова / О. М. Тарлыкова // Усть-Каменогорск. - 2012. - 12 апр. - С. 8 ; 26 апр. - С. 8

Тарлыкова О. Какое это благо - быть! [Текст] : к 70-летию О. Бокеева / О. Тарлыкова // Простор. - Алматы, 2013. - № 11. - С. 116-121

Тарлыкова О. Да, были люди в наше время  [Текст] : (история одного экспоната) / О. Тарлыкова // Простор. - Алматы, 2016. - № 8. - С. 169-181

 

О. М. Тарлыкованың қатысуымен жарық көрген басылымдар 

Издания, вышедшие при участии Тарлыковой О. М. 

 

Певец земли иртышской : (воспоминания, очерки, статьи о творчестве Михаила Чистякова). - Усть-Каменогорск : Б. и., 1995. - 370 с.

Современное русское зарубежье. В 7 томах. Том 7. - М. : Серебряные нити, 2007.

Поэты, писатели - участники Великой Отечественной войны. - Алматы : ҚазАқпарат, 2009. - 467 с.

 

О. М. Тарлыкованың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер

Литература о жизни и творчестве Тарлыковой О. М. 

 

Поминов П., кандидат филол. наук "Культура рождается в провинции..." : об историко-литературных опытах Ольги Тарлыковой / П. Поминов // Простор. - 2011. - № 10. - С. 181-183  

Ивлев М. Первая книга о Марии Волковой : [О книге О. М. Тарлыковой "Я иртышской водой крещена...", посвященной поэтессе первой волны эмиграции, уроженке города Усть-Каменогорска Марии Вячеславовне Волковой] / М. Ивлев // Наша страна. - 2016. - 3 сентября. - С. 2

Ивлев М. Книга о казачьей поэтессе : [О книге О. М. Тарлыковой "Мы Родину иконой пронесли...", посвященной поэтессе первой волны эмиграции, уроженке города Зайсана Таисии Анатольевне Баженовой] / М. Ивлев // Наша страна. - 2020. - 4 июля. - С. 2

 

 

Тастағанов М. М.

Жаңартылды 05.12.2023 16:53

Тастағанов Мұрат Мырқанұлы - ардагер журналист, ақын, Қазақстан Журналистер Одағының, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.

1953 жылы 10 желтоқсан Шығыс Қазақстан облысы, Марқакөл ауданының (қазіргі Күршім ауданы), Сарқамыс қыстағында малшы отбасында дүниеге келген. Орта мектептен соң шаруашылықта шопан көмекшісі, клуб меңгерушісі, совхоз комсомол комитетінің хатшысы болып істеген.

1975 жылы Қазақ Мемлекеттік Университеті (қазір – Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті) журналистика факультетінің күндізгі бөліміне оқуға түсіп, 1980 жылы бітіріп шыққаннан кейін жолдамамен Шығыс Қазақстан облыстық «Коммунизм туы» (қазіргі – «Дидар») газетінде қызмет етуге келген. Тілші,аға тілші, бөлім меңгерушісі міндеттерін атқарған.

1992-1994 жылдары Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамы Өскемен қалалық ұймының төрағасы, ал, 1994-2004 жылдар аралығында ШҚО теле-радиокомпаниясының редакторы қызметтерінде болған.

2004 жылы Семей қаласына отбасы жағдайымен қоныс аударып, сонда шығып, республикаға тарайтын «Ертіс өңірі» газетінде тілші, бас редактордың орынбасары, Ә.Қашаубаев атындағы Семей мемлекеттік филармонисында әдеби бөлім меңгерушісі болып істеген. 2017 жылдан бері зейнеткерлік демалыста,Күршім ауданында тұрады.

«Мәңгі жас ғұмыр», «Марқакөлім – мөп-мөлдірім,мерейім», «Алтын тау – Алтай» атты кітаптардың авторы. Поэзиялық, прозалық туындылары бірнеше топтама жинақтарға енгізілген. 60-тан аса әннің сөз-мәтіндерін жазған. Олардың бінешеуі Қазақ Радиосы, «Қазақстан» ҰА. т.б.телеарналар арқылы орындалып жүр.Қытайда тұратын қандастарымыз арасына танылғандары да бар.

Өңірдің рухани дамуына қосқан үлесі үшін Мұрат Тастағановқа «Күршім ауданының Құрметті азаматы» атағы берілген.

М. М. Тастағановтың шығармалары

Произведения Тастаганова М. М.

Кітаптар - Книги

Тастағанов, Мұрат. Мәңгі жас ғұмыр : [Мәтін] / М. Тастағанов. - Семей : Сарыарқа, 2013. - 260 б.

Мақалалар - Статьи

Тастағанов, Мұрат. Сәуірдің самалы ескен сырларынан : [Мәтін] / М. Тастағанов // Коммунизм туы. - 1983. - 15 февр.

Тастағанов, Мұрат. Жаңа мәдени ғимарат : [Мәтін] : [орталықтандырылған қалалық кітапхана үйінен репортаж] / М. Тастағанов // Коммуниз туы. - 1983. - 27 апр.

Тастағанов, Мұрат. Қанат жайған Қалбаның қойнауында : [Мәтін] / М. Тастағанов // Коммунизм туы. - 1988. - 16 январь

Тастағанов, Мұрат. Сібір өмірінің суреткері : [Мәтін] / М. Тастағанов // Коммунизм туы . - 1988. - 5 май.

Тастағанов, М. Төлеген Тоқтаровтың хаты : [Мәтін] : Совет Одағының Батыры / Тастағанов М. // Дидар. - 1991. - 1 ақпан.

Тастағанов, М. "Қылмысқа мықты қылбұрау керек" : [Мәтін] : [Облыс құқық қорғау органдарының 10 жыл ішінде атқарған игі істері туралы] / Тастағанов М. // Шығыс үні. - 2001. - № 16. - Б. 2

Тастағанов, М. Елеусіз қалған есіл ер : [Мәтін] : [Кеңес Одағының Батыры Ізғұтты Айтықовтың туған інісі Қапар Құрманбайұлының ұлы Фархад Айтықовпен сұқбат] / Тастағанов М. // Шығыс үні. - 2002. - №1. - Б. 3

Тастағанов, М. Қасиетті қара орманым қалайсың? : [Мәтін] / Тастағанов М. // Дидар. - 2004. - 11 желтоқсан. - Б. 2

Тастағанов, М. Семейім : [Мәтін] / Тастағанов М. // Ертіс өңірі. - 2006. - 6 қыркүйек. - Б. 8

Тастағанов, Мұрат. Зайсаным : [Мәтін] : [Зайсанға арналған ән] / М. Тастағанов ; комп. Т. Рахимов // Дидар. - 2011. - 21 шілде. - Б. 7.

Тастағанов, Мұрат. Оль-га! : [Мәтін] : [Лондон олимпиадасының чемпионы О. Рыпакова туралы] / М. Тастағанов, С. Төлеуов // Егемен Қазақстан. - 2012. - 14 тамыз. - Б. 6.

Тастағанов, Мұрат. Айнымай мамандыққа адалдықтан ... : [Мәтін] : ["Қазақстан-Өскемен" телестудиясына - 55 жыл.] / М. Тастағанов // Ертіс өңірі . - 2013. - 20 наурыз. - Б. 10.

Тастағанов, Мұрат. Қазақ футболы : [Мәтін] : [Қазақ футболының мерейтойына арналған ән] / М. Тастағанов ; әні: Т. Рахимов // Ертіс өңірі . - 2013. - 18 қыркүйек. - Б. 1.

Тастағанов, Мұрат. Кіндігі балтамен кесілген ақын : [Мәтін] : [талантты ақын, журналист М. Тастағановпен сұхбат.] / М. Тастағанов ; сұхбат. Ә. Ермырза // Ертіс өңірі. - 2013. - 11желтоқсан. - Б. 8.

Тастағанов, М. Ауыл әңгімелері : әңгіме-хикаят / М. Тастағанов // Дидар. - 2013. - 12 желтоқсан (№148). - Б. 14

Тастағанов, Мұрат. Оралхан қалай оралды? : [Мәтін] : [әнші, сазгер Оралхан Көшеров туралы] / М. Тастағанов // Ертіс өңірі . - 2015. - 1 сәуір. - Б. 11.

Тастағанов, Мұрат. Белгітас қойып, ас берді : [Мәтін] / М. Тастағанов // Дидар. - 2019. - 29 тамыз. - Б. 22.

Тастағанов, Мұрат. Ұлағатты ұстазды ұлықтады : [Мәтін] / М. Тастағанов // Дидар. - 2019. - 7 желтоқсан. - Б. 4.

Тастағанов, Мұрат. Алты алашқа танылдың әр қырыңмен : [Мәтін] / М. Тастағанов // Дидар. - 2020. - 4 сәуір. - Б. 4.

Тастағанов, Мұрат. "Қош Семей, қайта айналып келгенімше..." : [Мәтін] / М. Тастағанов // Ертіс өңірі. - 2020. - 5 тамыз. - Б. 15.

Тастағанов, Мұрат. Ақыны әкімін емес, әкімі ақынын іздесе... / М. Тастағанов. - Мәтін // Дидар. - 2021. - 10 маусым. - Б. 11. ; Ертіс өңірі. - 2021. - 9 маусым. - Б. 12

М. М. Тастағанов өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиет

  Литература о жизни и творчестве Тастаганова М. М.

Тастағанов, Мұрат. Кіндігі балтамен кесілген ақын : [Мәтін] : [талантты ақын, журналист М. Тастағановпен сұхбат.] / М. Тастағанов ; сұхбат. Ә. Ермырза // Ертіс өңірі. - 2013. - 11желтоқсан. - Б. 8.

Иманғали, Мейрамтай. Ұлан жұрты ақынға құрмет көрсетті. : [Мәтін] / М. Иманғали // Дидар. - 2016. - 29 қазан. - Б. 17.

Марқа, Арман. Сырлы ақынның нұрлы жырлары : [Мәтін] : [Ақын, журналист М. Тастағановпен өткен кездесу туралы.] / А. Марқа // Дидар. - 2017. - 27 сәуір. - Б. 31.

Нұғманбек, Раушан. Еліне қайырлы таң тілеген ақын : [Мәтін] : [ақын Мұрат Тастағанов туралы] / Р. Нұғманбек. - Текст : непосредственный // Дидар. - 2017. - 7 желтоқсан. - Б. 19.

Тастағанов, Мұрат. "Қош Семей, қайта айналып келгенімше..." : [Мәтін] / М. Тастағанов // Ертіс өңірі. - 2020. - 5 тамыз. - Б. 15.

Зәкәрия, Хасен. Қос тарланға қошемет көрсетілді : [күршімдік екі азаматқа ауданның Құрметті азаматы атағы берілді] / Х. Зәкәрия. - Мәтін // Дидар. - 2021. - 18 мамыр. - Б. 6.

Тастағанов, Мұрат. Ақыны әкімін емес, әкімі ақынын іздесе... / М. Тастағанов. - Мәтін // Дидар. - 2021. - 10 маусым. - Б. 11. ; Ертіс өңірі. - 2021. - 9 маусым. - Б. 12

Иманғали, М. "Жиделім" әні қалай жазылды? / М. Иманғали. - Мәтін // Дидар. - 2021. - 30 қыркүйек. - Б. 9.