Бейсенов Жабайыл (1935 - 2024 жж.) – ақын, сазгер.
1935 жылы 9 қарашада Қытай Халық Республикасы Тарбағатай аймағы Толы ауданы Жайыр тауының етегінде дүниеге келген. 1935-1942 жылдар аралығында ата-ана тәрбиесінде болып, 1943 жылдан 1951 жылға дейін Толы ауданындағы орталау мектепте білім алды. 1952-1956 жылдары Шәуешек қаласындағы қазақ гимназиясында оқыды. 1957-1961 жылдары арасында ШҰАР, Үрімші қаласындағы педагогикалық институттың тіл және әдебиет факультетін бітірді. 1962 жылы Қазақстанға келгеннен бастап, 1996 жылға дейін бұрыңғы Мақаншы ауданы (қазіргі Үржар ауданы, Шығыс Қазақстан облысы), Жарбұлақ орта мектебінде ұстаз болып жұмыс атқарды.
Жабайыл Бейсенов жеті өлеңдер жинағының авторы. «Ауыл әуендері», «Алтын бесік ауылым», «Алакөлім аяулым», «Күнгейім менің» , «Балалық қызық, бал күндер», «Тасадағы тұма» мемлекеттік тапсырыс бойынша, «Жырлайды жылдар». Ақын жұртқа танымал 10-нан астам әндердің мәтінін жазды. Олар «Достық толғауы», «Үржар вальсі», «Үржарым құтты мекен», «Жас ұлғайып», «Батыр баба», «Шапанай сазы», «Күнгейім менің», «Ауылым» болып кете береді.
Ұстаз болып жүрген кездерінде шәкірт тәрбиелеу ісіне баса көңіл бөлді. «Баспалдақ» атты әдебиет үйірмені құрып, көптеген жас таланттардың көзін ашты. Бұл еңбегі жеміссіз қалған жоқ. Танымал ақындар Айжарық Абылқасымов, Алмахан Омарова, Дәулетхан Тастанбеков, белді журналист Айдархан Мұхамедкәрім де сол үйірмеден түлеп ұшқан шәкірттер. Кезінде Республикалық «Қазақстан пионері» газетінде де арнайы бет беріліп, өлеңдері жарияланған. Ұстаздық жұмысында да өзіндік ізі бар.
Үржар ауданының «Құрметті азаматы», Қазақстан Республикасының «Халық ағарту ісінің үздігі», облыстық білім басқармасының және Үржар ауданы әкімінің «Құрмет грамоталарымен» марапатталған.
8 желтоқсан 2024 жылы дүниеден өткен.
Ж. Бейсенов шығармалары
Произведения Бейсенова Ж.
Бейсенов, Ж. Ауыл әуендерi [Мәтін]: өлеңдер,балладалар және поэма/ Ж. Бейсенов. – Алматы : Жалын, 1982. - 40 б.
Бейсенов, Ж. Тасадағы тұма [Мәтін] / Ж. Бейсенов. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 248 б.
Бейсенов, Ж. Балалық қызық, бал күндер [Мәтін] : өлеңдер /Ж. Бейсенов. - Алматы: Атамұра, 2009. - 64 б.
Бейсенов, Ж. Жырлайды жылдар [Мәтін]/ Ж. Бейсенов. – Алматы : Атамұра, 2012. - 207 б.
Бейсенов, Ж. Күнгейiм менiң [Мәтін] / Ж. Бейсенов.- Алматы : Сөзстан, 2000. - 76 б.
Мерзімді басылымдардағы мақалалар
Статьи в периодических изданиях
Бейсенов, Ж. "Ауылым" әнінің сөзін мен жазсам да, әлі күнге дейін басқа ақындарға теліп жатады [Мәтін] / Ж. Бейсенов ; сұхбат. Б. Тайжігіт // Дидар. - 2009. - 28 қараша. - Б. 5.
Бейсенов, Ж. Қиындығы жетерлік, қиюы қашқан жылдарым көп болды [Мәтін] / Ж. Бейсенов // Қазақ әдебиеті және мемлекеттік тіл . - 2016. - № 5. - Б. 2-5.
Ж. Бейсенов туралы әдебиет
Литература о Бейсенове Ж.
"Алакөлім- Аяулым" [Мәтін] : [Үржар ауд. танымал ақын Ж.Бейсеновтың жаңадан жарыққа шыққан өлеңдер жинағы жайында] // Уақыт тынысы. - 1998. - 8 тамыз. - Б. 4.
Тайжігіт, Б. Жабайыл Бейсенов : "Поэзияда мен жай төбемін" [Мәтін] : ["Ауылым" әнінің авторы - Ж. Бейсенов жайлы] / Б. Тайжігіт // Уақыт тынысы. - 2009. - 13 маусым. - Б. 5.
Төлеуханұлы, Қ. "Ауылым" әнінің тарихы [Мәтін] / Қ. Төлеуханұлы // Ертіс өңірі. - 2009.- 13 қыркүйек. - Б. 13.
Ұлықбек, Б. "Ауылым" әнінің авторы ауданның Құрметті Азаматы атанды [Мәтін] : [Үржарлық ақын Жабайыл Бейсенов туралы.] / Б. Ұлықбек // Дидар. - 2013. - 7 қыркүйек. - Б. 1.
Тайжігіт, Б. Мақаншыдан басталған махаббат жыры [Мәтін] / Б. Тайжігіт // Дидар. - 2017. - 14 қаңтар.- Б. 8-9.
Бейсенова Шәрбану Қонақбайқызы (1947 ж.) – журналист, жазушы, аудармашы, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.
1947 жылы 14 қазанда Шығыс Қазақстан облысы, Ұлан ауданы, Талапкер ауылында туған. Өскемендегі Жамбыл атындағы мектеп интернатын, кейін С. М. Киров атындағы ҚазМУ-ды (қазіргі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті) тәмамдайды.
Алғашқы шығармалары облыстық «Коммунизм туы» (қазіргі «Дидар») газетінде, республикалық «Қазақстан әйелдері» журналында жарияланған. «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат») журналында әдеби қызметкер, бөлім меңгерушісі; «Қазақстан әйелдері» журналы бөлімінің меңгерушісі, Қазақстан Республикасы Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігінің Ақпарат және мұрағаттар комитетінде бас маман, «Қазақ әдебиеті» газетінің «Кітап әлемі» қосымшасында редактор болған.
«Топжарған қыздар» (1985), «Сезімтал жүрек» (1988), «Тағылымды тағдырлар» (2002), «Сүзгенің соңғы күндері» (2008) т.б. шығармаларының авторы.
Ш. Бейсенова дарынды аудармашы ретінде де танылған: Г. Х. Андерсен ертегілерін, Ж. Амадудың «Капитаны песчанного побережья» романын және заманауи авторлар шығармаларын қазақ тіліне аударған. Ш. Бейсенова – «Алаш» халықаралық әдеби сыйлығының иегері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, ҚазССР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталған (1985), Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі. 2023 жылы "Парасат" орденімен марапатталды.
Ш. Бейсенованың шығармалары
Произведения Бейсеновой Ш.
Кітаптар - Книги
Бейсенова, Ш. Тойға келген келiншек [Мәтін] / Ш. Бейсенова. - Алматы : Жалын, 1980. - 120 б.
Бейсенова, Ш. Топ жарған қыздар [Мәтін ] : очерктер /Ш. Бейсенова. - Алматы: Жалын, 1985.- 120 б.
Бейсенова, Ш. Сезiмтал жүрек. [Мәтін] /Ш. Бейсенова. - Алматы: Жазушы, 1988. - 160б.
Бейсенова, Ш. Тағлымды тағдырлар [Мәтін] : портрет, эссе, сұхбаттар / Ш. Бейсенова. - Астана : Елорда, 2000. - 237 б.
Бейсенов, Ш. Мизамшуақ [Мәтін] : әңгімелер жинағы / Ш. Бейсенова. - Алматы : Өлке, 2006. - 240 б.
Бейсенова, Ш. Бір махаббат баяны [Мәтін] / Ш. Бейсенова. - Алматы : Ан Арыс, 2009 - ... .
Т. 2: Хикаят және әңгімелер. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - 280 б.
Бейсенова, Ш. Шығармалары [Мәтін] / Ш. Бейсенова. - Астана: Фолиант, 2011 - ... .
Т. 1: Туған үйдiң түтiнi.- Астана: Фолиант, 2011. - 464 б.
Ш. Бейсенованың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации Ш. Бейсеновой в периодических изданиях и сборниках
Мақалалар - Статьи
1967
Бейсенова, Ш. Музейдегi сезiмдер [Мәтін] : [М. Әуезовтiң әдеби-мемориалдық музейiнде] / Ш. Бейсенова // Қазақ университетi. - 1967. - 4 июль.
1995-1999
Бейсенова, Ш. Дәстүр жалғастығы немесе журналдың алғашқы шығарушылары Сара Есова, Нәзипа Құлжанова, Нағима Арықова туралы [Мәтін] / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1995. - № 9. - Б. 7-9.
Бейсенов, Ш. "Өзi нәзiк, көңiлi жiбек едi..." [Мәтін] : [Әлия туралы Сапураның әңгiмесiнен] / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1995. - № 3. - Б. 6-9.
Бейсенова, Ш. Нәзипа ханым өткiзген екi кеш [Мәтін] / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1995. - № 7. - Б. 7-9.
Бейсенова, Ш. Жыр жолбарысы [Мәтін] : Жамбылдың қазан төңкерiсiне дейiнгi кейбiр өлеңдерiнiң шығу тарихы туралы деректер / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1996. - № 4. - Б. 1-3.
Бейсенова, Ш. Мың жылдық Мажарстан елiнде [Мәтін] / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1997. - № 1. - Б. 13-15.
Бейсенова, Ш. Азаттық жолы – азапты [Мәтін] : [қазақтың М. Әуезов атындағы академия драма театрының "Абылай хан" атты қойылымы туралы. Авторы: Ә. Кекiлбаев, режиссері: Б. Атабаев] / Ш. Бейсенова // Астана ақшамы. - 1998. - 28 шiлде.
Бейсенова, Ш. Мәңгiлiк бала бейне" немесе замана қасiретiн арқалаған мұңлық жайында ой толғау [Мәтін] : [М. Әуезов атын. қазақ мем. акад. драма театрының "Мәңгiлiк бала бейне" атты қойылымы туралы. Авторы: Р. Мұқанова, режиссері Б. Атабаев] / Ш. Бейсенова // Астана ақшамы. - 1998. - 8 шiлде.
Бейсенова, Ш. Аңсаған бақыт жұлдызы [Мәтін] : [жазушы Мұхамеджан Қаратаев туралы жары Мархуманың айтқандарынан] / Ш. Бейсенова // Егемен Қазақстан. - 1999. - 21 тамыз.
2001- 2006
Бейсенова, Ш. Тастүлек [Мәтін] : [жазушы Ә. Асқаровтың шығармалары туралы] / Ш. Бейсенова // Астана ақшамы. - 2001. - 25 қаңтар.
Бейсенова, Ш. Сағаттың қырық бес дәптер күнделiгi бар [Мәтін] / Ш. Бейсенова; әңг. Г. Сәрсенова // Жас Алаш. - 2001. - 20 наурыз. - Б. 3.
Бейсенова, Ш. Менiң мәңгiлiк мұңым [Мәтін] : қаламгер, сыншы Сағат Әшiмбаевтың жарымен сұхбат / Ш. Бейсенова; әңг. Ж. Сәрсек // Қазақ әдебиетi. - 2002. - 13 қыркүйек. - Б. 14.
Бейсенова, Ш. Руханияттың алтын көпiрi [Мәтін] : ["Ұлы Жiбек жолымен" Халықаралық кiтап және полиграфия жәрмеңкесi туралы] / Ш. Бейсенова // Қазақ әдебиетi. - 2003. - 2-8 мамыр. - Б. 7.
Бейсенова, Ш. Алма Қыраубайқызы [Мәтiн] : [филология ғылымының докторы, профессор, ұстаз жайлы] / Ш. Бейсенова // Түркiстан. - 2003. - 10 шiлде. - Б. 7.
Бейсенова, Ш. Нұрғиса тағылымы. [Мәтiн] : "Нұрғиса Тiлендиев" атты ғұмырнамалық деректi хикаяттың шығуы жайлы / Ш. Бейсенова // Қазақ әдебиетi. - 2003. -12 желтоқсан. - Б. 16-13.
Бейсенова, Ш. Мың тағзым, саған кiтап [Мәтiн] : "Ұлы Жiбек жолы бойымен" Халықаралық III кiтап және полиграфия жәрмеңкесi туралы / Ш. Бейсенова // Кiтап әлемi. - 2005. - № 5. - Б. 1.
Бейсенова, Ш. Сағат ағаның сырлы әлемi [Мәтiн] / Ш. Бейсенова; сұхбат. Ж. Сәрсек // Мұқағали. - 2006. - № 7. - Б. 52-57.
2007-2010
Бейсенова, Ш. "Сағаттың 45 дәптерден тұратын күнделігі бар" [Мәтін] / Бейсенова Ш. // Заң газеті. - 2007. - 4 мамыр. - Б. 4.
Бейсенова, Ш. Бала мiнездi жан едi [Мәтiн] / Ш. Бейсенова; әңг. С. Әшімбаев // Ақ желкен. - 2007. - № 5. - Б. 13-14.
Бейсенова, Ш. "Өмiрдiң жолын жалғастырар өлеңiм" [Мәтiн] : ақын Серiк Ғабдуллаұлының поэзиясы хақында / Ш. Бейсенова // Қазақ әдебиетi. - 2007. - 14 желтоқсан. - Б. 18.
Бейсенова, Ш. Рух [Мәтiн] / Ш. Бейсенова // Егемен Қазақстан. - 2008. - 27 ақпан. - Б. 15.
Бейсенова, Ш. Сағаттың жеке кiтапханасы [Мәтiн] : сыншы, қоғам қайраткерi С. Әшiмбаевтың жеке кiтапханасы жайында / Ш. Бейсенова // Кiтап жаршысы = Друг читателя. - 2008. - № 3. - Б. 6.
Бейсенова, Ш. Ақылшым, қамқорым еді [Мәтiн] : Әшімбаев С. туралы / Ш. Бейсенова // Жалын. - 2009. - № 4. - Б. 32-36.
Бейсенова, Ш. Бiр мақаланың құрбаны [Мәтін] : профессор Әбдiманапов Ә. туралы / Ш. Бейсенова // Парасат. - 2010. - № 6. - Б. 11-13.
2011-2014
Бейсенова, Ш. Әйелдердiң тарихи тың бейнесiн сомдағым келедi [Мәтiн] / Ш. Бейсенова; әңг. Г. Айтжанбай // Айқын. - 2011. - 14 шiлде. - Б. 8-9.
Бейсенова, Ш. Әйел - отбасының жылуы [Мәтiн] / Ш. Бейсенова; әңг. А. Әлменбет // Қазақ әдебиетi. - 2012. - 2 - 8 қараша. - Б. 7.
Бейсенова, Ш. Баладай адал, батырдай аңғал Сағат едi... [Мәтiн] : Әшімбаев С. туралы / Ш. Бейсенова; әңг. А. Райқұл // Астана ақшамы. - 2013. - 12 қыркүйек. - Б. 10-11.
Бейсенова, Ш. Ұлы дала аруы; Сүйiнбике өскен орта [Мәтін] : Сүйiнбике патшайым жайлы / Ш. Бейсенова // Жұлдыз. - 2014. - № 6. - Б. 158-168.
Бейсенова, Ш. Ақын Сара арманы немесе ақын Сара кiтабын шығару туралы ой қалай туды... [Мәтін] : ақын Сара Тастанбекқызы жайлы / Ш. Бейсенова // Сара саңлақ. - Алматы : Жазушы, 2014. - Б. 12-16.
Бейсенова, Ш. Сүйiнбике - ұлы дала аруы [Мәтін] / Ш. Бейсенова // Қазақ хандығы тұсындағы ханымдар мен арулар. - Астана, 2015. - Б. 95-109.
Өлеңдер – Стихи
Бейсенова, Ш. Досымның орны [Мәтін] : өлең / Ш. Бейсенова // Қазақстан әйелдерi. - 1967. - № 3. - Б. 13.
Әңгімелер – Рассказы
Бейсенова, Ш. Кермек дәм [Мәтiн] : әңгiме / Ш. Бейсенова // Әдебиет айдыны. - 2006. - 7 қыркүйек. - Б. 6-7.
Бейсенова, Ш. Мизамшуақ [Мәтiн] : әңгiме / Ш. Бейсенова // Қазақ әдебиетi. - 2006. - 22-28 қыркүйек. - Б. 8-9.
Бейсенова, Ш. Жұмақыздың құбылысы [Мәтін] : әңгіме / Ш. Бейсенова // Жұлдыз. - 2006. - № 10. - Б. 3-10.
Бейсенова, Ш. Әйел көңiлiнiң құбыласы. [Мәтiн] : әңгiме / Ш. Бейсенова // Аружан. - 2007. - № 12. - Б. 15-17.
***
Бейсенова, Ш. Загадки ночи [Текст] : рассказ / Ш. Бейсенова // Простор. - 2011. - № 6. - С. 158-165.
Хикаяттар – Повести
Бейсенова, Ш. Сүзгенің соңғы күндері [Мәтiн] : хикаят / Ш. Бейсенова // Жұлдыз. - 2008. - № 12. - Б. 3-29.
***
Бейсенова, Ш. Загипа-невестка [Текст] : повесть / Ш. Бейсенова; перевод А. Космухамедовой // Литературный Казахстан. - 2009. - № 3. - С. 102-125.
Бейсенова, Ш. Прощание Сузге [Текст] : повесть / Ш. Бейсенова; перевод с казахского А. Жаксылыков // Amanat. - 2011. - № 4. - С. 15-52.
Ш. Бейсенованың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Ш. Бейсеновой
Кітаптар- Книги
Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Бейсенова Ш.: б. 78.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Бейсенова Ш.: б. 93.
Қирабаев, С. Әдебиетті қайта оқу [Мәтін] : әдебиеттік зерттеулер мен мақалалар / С. Қирабаев. - Алматы : Балауса, 2010. - Бейсенова Ш.: б. 303-317.
Шығыс Қазақстаноблысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Бейсенова Ш.: б. 259-260.
Мақалалар –Статьи
Омарханова, Ғ. "Сағыныш пен ерлікті жырлап келем" [Мәтін] : [Алаш халықаралық сыйлығының лауреаты жерлесіміз Шәрбану Қонақбайқызы Бейсеновамен сұхбат] / Ғ. Омарханова // Дидар. - 2001. - 18 қыркүйек. - Б. 4; Семь дней. - 2001; № 39. - Б. 7.
Әлпейісова, К. Әйел табиғатын әйелден артық кім түсінеді?! [Мәтін] / К. Әлпейісова // Қазақ әдебиеті. - 2007. - 30 қараша. - Б. 10-11.
Бозжанова, К. Қазақтың қадірлі қыздарының бірі - Шәрбану [Мәтін] / К. Бозжанова // Қазақ әдебиеті. - 2009. - 31 шілде. - Б. 7.
Әміртайқызы, Н. Жүрекке жылы сырласу кеші [Мәтін] : [жазушы Ш. Бейсенова туралы] / Н. Әміртайқызы // Ұлан таңы. - 2009. - 16 қазан. - Б. 4.
Ергөбек, Құлбек. Жөні бөлек, жосығы ерек [Мәтін] : жазушы Шәрбану Бейсенованың "Сүзгенің соңғы күндері" повесін талдау / Қ. Ергөбек // Егемен Қазақстан. - 2011. - 26 қаңтар. - Б. 9.
Қамзин, Т. Сүзге сұлу хикаясы және қаламгер мұраты [Мәтін] / Т. Қамзин// Жұлдыз . - 2010. - № 3. - Б. 166-172.
Аймұханбет, Ж. Айымдар аманатына адалдық : жазушы Шарбану Бейсенова туралы / Ж. Аймұханбет. - Мәтін // Егемен Қазақстан. - 2022. - 19 желтоқсан. - Б. 6.
Ш. Бейсенованың қатысуымен жарық көрген кітаптар
Книги вышедшие с участием Ш. Бейсеновой
Әшімбаев, С Азаматтыққа адалдық [Мәтін] : әдеби сын мақалалар, зерттеулер, толғаныстар / С. Әшімбаев, құрастырған Ш. Бейсенова. - Алматы : [Раритет], 2007. - 336 б.
Әшімбаев, С. Сын сымбаты [Мәтін] : әдеби сын мақалалар, ой-толғамдар / С. Әшімбаев, құрастырған Ш. Бейсенова - Алматы : Балауса, 2010. - 480 б.
Бердин Есентай (1894-1967) – ақын, педагог.
1894 жылы Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан), Абай ауданы, Көкбай ауылында дүниеге келген. Көкбай ауылындағы медресені, Семей қалалық орыс-қазақ мектебін, Алаш қаласындағы (Жаңа Семей, қазіргі Семей қ.) облыстық жер басқармасы жанындағы мұғалімдер курсын, қазақ педагогикалық техникумын тәмамдаған. 1918 ж. Қазан қаласында ақынның «Жастарға тағылым» кітабы жарық көреді.
1918 жылдан Дос болысында (қазіргі Абай ауданы) ұстаздық етеді. 1924-1928 жж. семейлік А. Х. Парфеновпен бірге Т. Жомартбаев негізін салған Маян мектебінде балаларды қазақ және орыс тілдеріне үйреткен. 1928 жылдан – Қарауыл ауылдық мектебінде меңгеруші болады. Осы кездері «Еңбекшіге», «Октябрь», «Мақтаныш», «Ауыл суреті», «Қазақстан табиғаты» т.б. өлеңдер жазған.
1937 жылы жалған жаламен 10 жылға, 1949 жылы қайта 10 жылға тұтқындалған. 1956 ж. бостандыққа шыққан.
Өмірінің соңғы жылдарын шығармашылыққа арнайды. «Қыз Жәкен» («Девушка Жакен», 1959), «Екі ойшыл» («Два мыслителя», 1962), «Қанды асу» («Кровавый перевал», 1968) поэмалары жеке кітап болып басылып шыққан.
1967 жылы қайтыс болды.
Е. Бердиннің шығармалары
Произведения Е. Бердина
Кітаптар - Книги
Бердин, Е. Қанды асу [Мәтін]: поэмалар мен өлеңдер/ Е. Бердин. - Алматы: Жазушы, 1968.- 95 б.
Бердин, Е. Қыз Жәкен [Мәтін] : поэма / Е. Бердин. - Алматы : Қазкөркемәдеббас, 1960. - 47 б.
Бердин, Е. Екi ойшыл [Мәтін] : дастан / Е. Бердин. - Алматы : Қазмемкөркемәдеббас, 1962. - 40 б.
Мақалалар - Статьи
Бердин, Е. Тайыр Жомартбаев [Мәтін] : естелiк / Е. Бердин // Жұлдыз. – 1963. - № 10. - Б. 152-153.
Е. Бердиннің өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Е. Бердина
Кітаптар- Книги
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы: Аруна, 2010. - Бердин Е.: с. 170.
Шығыс Қазақстаноблысы[Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Бердин Е.: б. 265.
Мақалалар - Статьи
Сәрсекеев, М. Табысқан тағдырлар [Мәтін ] : [ақын Е. Бердин туралы] / М. Сәрсекеев // Қазақ әдебиетi. - 1960. - 22 январь.
Қайырбеков, Ғ. Анық ақын, абзал кiсi едi [Мәтін ] : ақын Есентай Бердиннiң туғанына 100 жыл // Қазақ әдебиетi. - 1994. - 1 шiлде. - Б. 15.
Беков Орынбек (1898-1937) - жазушы, ақын, әдебиеттанушы, қоғам қайраткері.
1898 жылы Семей губерниясында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) ауыл батырағы отбасында дүниеге келген. 1903 жылы отбасы Спасскі зауытына көшіп барып, әкесі мыс қорыту цехына ватер-жакетші болып орналасады. Екі кластық училищені бітірген соң, зауытта түрлі қара жұмыстар істейді. Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясынан кейін зауыттың саяси өміріне белсене араласады. Депутаттар кеңесі төрағасының орынбасары, еңбек бюросының төрағасы қызметтерін атқарды. 1918 жылы маусымда Депутаттар кеңесі талқандалып, О. Беков тұтқындалады. 1919-1922 жж. ревком төрағасы және жұмысшылар депутаттары Спасскі зауыты кеңесі мен БКП(б) Спасскі аудандық комитетінің мүшесі, хатшысы қызметтерін атқарды. 1923 жылы Қарқаралы уездік милициясының бастығы, одан соң Семей губерниялық атқару комитетінің бөлім меңгерушісі болады. 1925 жылы БКП(б) Өлкелік Комитетінің шешімі бойынша Еңбек халық комиссариаты аппаратына қызметке ауысады. 1928 жылдан О. Беков «Тілші» газетінің редакторы, ал 1930-1937 жылдары Қазақ драма театрының директоры болды.
О. Беков – қазақ өнері туралы сыни мақалалар авторы, Қазақстан жазушыларының бірінші съезінде қазақ драматургиясы жайлы М. Әуезовпен бірлесе отырып баяндама жасаған.
О. Беков әңгімелері мен өлеңдері республикалық газеттер мен «Жаңа әдебиет» журналы беттерінде жарияланды.
Қазақ ауылдарын ұжымдастыру, Кеңес өкіметін орнату мәселесі автордың келесі туындыларынан көрініс тапқан: «Ұлы жолға бір қасық қан» (1926), «Талай қорлық көрдік-ау», «Жазықсыз жапа шеккендер» т.б. Қаламгер шығармашылығынан «Советбике» повесі өзінің тартымды сюжетімен, көркемдігімен ерекше орын алған.
1937 жылы саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болды.
О. Бековтың шығармалары
Произведения О. Бекова
Кітаптар - Книги
Беков, О. Жалықпасаң жау жеңесiң; Үкiбас жалшы ақысын қалай алды? [Мәтін] / О. Беков. - Қызыл-Орда, 1927. - 39 б.
Беков, О. Малайлар союзге кiрiңдер [Мәтін] / О. Беков. - Қызыл-Орда, 1928. - 30 б. (Арап тілінде жазылған).
Беков, О. Қазақстан кен жұмысшыларының өткен күндерi мен қазiргi күйлерi [Мәтін] / О. Беков. - Қызыл-Орда, 1927. - 18 б. (Арап тілінде жазылған).
Беков, О. Ұлы жолға бiр қасық қан [Мәтін] / О. Беков. - Қызыл-Орда, 1928. - 20 б. (Арап тілінде жазылған).
Беков, О. Ауылды кеңестендiру деген не? [Мәтін] / О. Беков. - Қызыл-Орда, 1928. - 24 б.
***
Беков, О. Пастухи вступайте в союз [Текст] / О. Беков. - Алматы, 1928.
О. Бековтың мерзімді басылымдардағы мақалалары
Публикации О. Бекова в периодических изданиях
Беков, О. Талай қорлық көрдiк-ау [Мәтін] : әңгiме / О. Беков // Әйел теңдiгi. - 1928. - № 7. - Б. 57-60.
Беков, О. Советбике [Мәтін] : повесть / О. Беков // Жаңа әдебиет. - 1929. - № 10. - Б. 2-12; № 11.- Б. 19-29; № 12. - Б. 25-32; 1930. - № 2. - Б. 19-27; № 6. - Б. 10-13.
Беков, О. Керiмбек [Мәтін] : әңгiме / О. Беков // Жаңа әдебиет. - 1930. - № 2. - Б. 72-74.
Беков, О. Октябрь мерекесiне театр даярлығы [Мәтін] : [М. Әуезовтiң кейбiр пьесалары туралы] / О. Беко
Мақалалар - Статьи
Айтбаева, А. Жазықсыз жапа шеккендер [Мәтін] : [саяси қуғын –сүргін құрбаны О. Беков туралы] / А. Айтбаева // Қазақстан - ZAMAN. - 2013. - 12 желтоқсан. - Б. 8.
Берікқажыұлы Дәурен (1974 ж.) – ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.
1974 жылы 15 мамырда Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы), Үржар ауданы, Қарабұта ауылында дүниеге келген. Халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетін (Алматы қ.) тәмамдаған (1996).
Мектеп мұғалімі (1996-1999), ҚазМУ-да оқытушы болған (1999-2002).Қазіргі уақытта «Қазақстан» ТРК-сының (телерадиокомпания) аударма және дубляж бөлімінде қызмет етеді.
Өлеңдері мерзімді басылымдарда 1994 жылдан жарияланған. Д. Берікқажыұлының өлеңдер циклі «Антология произведений молодых поэтов» (2000), «Оттегім менің, от демім менің – жырларым» (1996), «Ante meridiem» (2001), «Гүл мен қылыш» (2008) атты ұжымдық жыр жинақтарына енген.
Д. Берікқажыұлының шығармалары
Произведения Д. Берикқажыулы
Кітаптар - Книги
Берiкқажыұлы, Д. ANTE MERIDIEM [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы. - Астана : Елорда, 2001. - 44 б.
Берікқажыұлы, Д. Гүл мен қылыш жырлары [Мәтін] : өлеңдер жинағы / Д. Берікқажыұлы. - Алматы : Жалын, 2008. - 79 б.
Берiкқажыұлы, Д. Сiзге жазған хаттардан [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы. - Алматы : Хантәңiрi, 2014. - 108 б.
Д. Берікқажыұлының мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации в периодических изданиях и сборниках Д. Бериккажыулы
Өлеңдер – Стихи
Берiкқажыұлы, Д. Күтiп тұр тойым..., Сағыныш [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Арай. - 1995. - № 9 - Б.12-19.
Берiкқажыұлы, Д. Алдаспанның арызы [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2003. - 16 мамыр. - Б.12-13. - М. Өтемісұлы туралы.
Берiкқажыұлы, Д. Ақын эпитафиясы [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2004. - 12 наурыз. - Б. 7.
2006 - 2008
Берiкқажыұлы, Д. Бәрiне қырсығып айналып кетсем бе мүсiнге?!; Саяжайдағы кәрi төбетке; Алдаспанның арызы; Есалаңдар көшесiнде [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Ел мен жер. - 2006. - 30 маусым - 6 шiлде. - Б. 10.
Берiкқажыұлы, Д. Қайратты жоқтау [Мәтiн] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Әдебиет айдыны. - 2006. - 26 қазан. - Б. 5.
Берiкқажыұлы, Д. Жасыма, жырым, Жанарың бiтсiн көкке тек [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Ақтөбе. - 2007. - 18 қаңтар. - Б. 25.
Берiкқажыұлы, Д. Ар бардай, Арман бардай, Тағдыр бардай... : Эгофобия; Көкектегi көңiл-күй; Симуляция; Эпиграммалар; Оқу залында; Шымшық; Сен, қайдасың?; Сүрлеу; Пәтшағар...; Жексенбiлiк кештерде [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Жас Алаш. - 2007. - 6 қыркүйек. - Б. 5.
Берiкқажыұлы, Д. Тентек [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Тасжарған. - 2008. - 13 наурыз. - Б. 21.
Берiкқажыұлы, Д. Бүршiгiңдi тезiрек жаршы, қайың; Жексенбiлiк кештерде; Пәтшағар...; Сен, қайдасың?; Көктөбе-2007; Көк майса; Iз кесу; Қарғыс жыры [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Кентавр. - 2008. - 16 мамыр. -№ 11. -Б. 8.
2010 – 2015
Берiкқажыұлы, Д. Кеудемде бiр нәрсе дiр еткен: Артық айтсам тәңiрiмкешiрсiн; Сенi бiр рет көрсем деумен...; Сенi ойлап; Каппадокия: өлеңдер [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Үш қоңыр. - 2012. - 28 желтоқсан. - Б. 5.
Берікқажыұлы, Д. Менің бейнем өміріңізде бар күні; Көздеріңнің бір ойланып, бір күлген...; Сізді сүю; Құрдым; Саяжайдағы кәрі төбетке [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Парасат. - 2014. - № 4. - Б. 4.
Роман
Берiкқажыұлы, Д. Сiз деп тағы жазайыншы бiр өлең : Эдинбург; Анкара. Этюд; Каппадокия [Мәтін] : роман / Д. Берікқажыұлы // Өркениет. - 2015. - № 4. - Б. 82-92.
Мақалалар - Статьи
Берiкқажыұлы, Д. Шағаласы шабыт шақырған Шотландия [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Жас Қазақ. - 2008. - 23 қаңтар. - Б. 10.
Берiкқажыұлы, Д. Романтика Алматыда қалғандай... [Мәтiн] : ақынмен сұхбаттасқан Е. Жүнiс ] / Д. Берікқажыұлы // Айқын. - 2010. - 6 қараша. - Б. 8.
Берiкқажыұлы, Д. Маңдайыма оңай олжа бiткен емес ақынмен сұхбаттасқан А. Аханбайқызы] / Д. Берікқажыұлы // Халық сөзi. - 2011. - 20 мамыр. - Б.12 .
Берiкқажыұлы, Д. Жұмыстың ауырлығы сонша, шекеме тапанша кезенгiм келген сәттер болды [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Халық сөзi. - 2011. - 26 шiлде. - Б. 6.
Берiкқажыұлы, Д. Үлкен жүрек иесi [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Алаш айнасы. - 2011. - 18 қараша. - Б. 4.
Берiкқажыұлы, Д. Қазақ өлеңi - мемлекеттiк идеология жасауға болатын қуатты потенциал [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Айқын. - 2011. - 1 желтоқсан. - Б. 8-9.
Берiкқажыұлы, Д. Ашкөздiктен арылар күн бар ма? [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Тасжарған. - 2008. - 13 наурыз. - Б. 17-21.
Берiкқажыұлы, Д. Лондонмен өлшенбейтiн Ұлыбритания [Мәтiн] : [ақынмен сұхбаттасқан Е. Жүнiс ] / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2008. - 19-25 қыркүйек. - Б. 13.
Берiкқажыұлы, Д. "Егер, ақындар кiтап оқитын болса, қатары мұншалықты көп болмас едi..." [Мәтін] / Д. Берікқажыұлы // Қасым. - 2014. - № 4. - Б. 95-106.
Д. Берікқажыұлының аудармалары-Переводы Д. Бериккажыулы
Блейк, У. Қойшы ; Жолбарыс [Мәтін] : өлең / У. Блейк; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б.93-94.
Дикинсон, Э. Бәрi, бәрi шағылысқан айнаға [Мәтін] : өлең / Э. Дикинсон; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 90-91.
Каммингс, Э. Э. Нөсер жаусын [Мәтін] : өлең / Э. Камминг; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 95-96.
Козли, Ч. Күн болсам да... [Мәтін] : өлең / Ч. Козли; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 98.
Лонгфелло, Г. У. Жыр мен жебе [Мәтін] : өлең / Г. У. Лонгфелло; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 99-100.
Мастерс, Э. Редактор Уэдон [Мәтін] : өлең / Э. Мастерс; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 98-99.
Орхан, У. Таңдаулы; Сүрлеу; Шымшық; Пәтшағар; Сен қайласың?; Жексенбiлiк кештерде [Мәтін] : өлеңдер / У. Орхан; ауд. Д. Берiкқажы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 4. - Б. 122-123.
Д. Берікқажыұлының өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Д. Бериккажыулы
Кітаптар - Книги
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Берікқажыұлы Дәурен: б. 102-103.
Шығыс Қазақстаноблысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – 848 б. - Берікқажыұлы Дәурен: б. 268.
***
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы: Аруна, 2010. - Бериккажыулы Даурен: с. 113.
Мақалалар-Статьи
Мұқанова, Р. Қыз емес ем, өлеңде еркек едім... [Мәтін] / Р. Мұқанова // Жас алаш. - 2003. - 25 желтоқсан. - Б. 5.
Қапшықбайұлы, Н. Көркем аудармадағы жаңа леп [Мәтін] : [ақын Д. Берiкқажыұлының Батыс поэзиясының классигi К. Сэндбергтiң шығармаларын аударуы жайында] / Н. Қапшықбайұлы // Алаш айнасы. - 2012. - 18 қаңтар. - Б. 5.
Байдәулет, Қ. Ғасырды мiсе тұтпаған... [Мәтін] : [ ақын Д. Берiкқажыұлының "Каппадокия" өлеңi туралы] / Қ. Байдәулет // Айқын. - 2014. - 15 қаңтар. - Б. 6.