Сапаев Ғазиз (1926-2010 жж.) – жазушы, журналист, драматург, КСРО Журналистер одағының мүшесі, КСРО және Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.
Шығыс Қазақстан облысы, Тарбағатай ауданы, Ақмектеп ауылында дүниеге келген. Мұғалімдер техникумын, Семей екі жылдық мұғалімдер институтын, Крупская атындағы педагогикалық институтты аяқтап, ШҚО-ның Зайсан және Аягөз аудандары мектебінде жұмыс істейді. Елуінші жылдардың соңынан «Семей таңы» газеті редакциясында тілші, Семей облыстық мәдениет бөлімінде әдеби қызметкер, кейін бөлім меңгерушісі қызметтерін атқарады.
Алғашқы повесі - «Жыл жемісі» (1963) қазақ мектептерінде 10-сыныпқа арналған әдебиет оқулығының «Дамудың жаңа кезеңіндегі қазақ әдбиеті мен сын» бөлімінде оқуға ұсынылған (Алматы, Мектеп, 1970).
"Менің көгершінім" (1969 ж.), "Гүлдана" (1977 ж.), "Туған жерден алыста" (1982) тәрізді повестер мен әңгімелер жинақтарының авторы. "Туған жерден алыста" повесінің жалғасы – "Сағыныш" романында Ғазиз Сапаев өзінің Шыңжанда өткен 1933-1943 жылдар аралығындағы өмірін баяндайды. Ғазиз Сапаев - жазушы, педагог әрі ғалым Қайым Мұхамедханов туралы, профессор, зооветинституттың алғашқы ректоры Байдулла Садықов туралы, математик Қ. Нұрсұлтанов т. б. қала мен облыстың көрнекті адамдары жайлы мақала мен очерктердің авторы.
Жергілікті ақындар Мерғали Ыбраев, Сәду Машақов өлеңдерін орыс тіліне аударған. Ғ. Сапаев прозамен бірге драматургия саласында да еңбек етеді: Семейде Абай атындағы қазақ музыка-драмалық театрында қаламгердің "Тойым-тойы", "Қиын екен қыз дегенің" пьесалары желісінде бірнеше қойылым көрерменге ұсынылды.
Қазақстанның Жоғары Кеңесі грамотасымен және медальдармен марапатталған.
Ғ. Сапаев шығармалары - Произведения Сапаева Г.
Кітаптар - Книги
Сапаев, Ғ. Жыл жемісі [Мәтін] : повесть / Ғ. Сапаев. - Алматы : Қаз. мемл. көркем әдебиет баспасы, 1963. - 166 б.
Сапаев, Ғ. Менің көгершінім [Мәтін] : повесть / Ғ. Сапаев. - Алматы : Жазушы, 1969. - 68 б.
Сапаев, Ғ. Гүлдана [Мәтін] : повестер мен әңгімелер / Ғ. Сапаев. - Алматы : Жалын, 1977. - 171 б.
Сапаев, Ғ. Туған жерден алыста [Мәтін] : повесть / Ғ. Сапаев. - Алматы : Жазушы, 1983. - 208 б.
Сапаев, Ғ. Жол үстінде [Мәтін] : повестер / Ғ. Сапаев. - Алматы : Жазушы, 1989. - 216 б.
Сапаев, Ғ. Сағыныш [Мәтін] : роман / Ғ. Сапаев. - Астана : Фолиант, 2003. - 344 б.
Сапаев, Ғ. Бел-белестер [Мәтін] : өлеңдер, әңгімелер, хикаяттар, естеліктер / Ғ. Сапаев. - Астана : Фолиант, 2011. - 480 б.
Ғ. Сапаевтың мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации Г. Сапаевав периодических изданиях и сборниках
Прозасы - Проза
Сапаев, Ғ. Сүйiскен жүректер [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Сапаев // Қазақ әдебиетi. - 1958. - 29 сентябрь.
Сапаев, Ғ. Танысу [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Сапаев // Лениншiл жас.- 1959. - 1 август.
Сапаев, Ғ. Ана суретi алдында [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Сапаев // Социалистік Қазақстан. - 1968. - 9 май.
Сапаев, Ғ. Сағым [Мәтін] : «Сағыныш» романынан үзінді / Ғ. Сапаев // Абай : республикалық тәуелсіз фольклорлық-этнографиялық әдеби-көркем журнал. №1(37). - Алматы : Дәуір, 1998. - 96 б. - Б. 81-94.
Сапаев, Ғ. Қыз бен қызыл диплом [Мәтін] : әңгiме / Ғ. Сапаев // Жұлдыз.- 2005. - № 12. - Б. 7-17.
Сапаев, Ғ. Қилы кезеңдер [Мәтін] : очерк / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2008. - № 34-35, 21, 28 тамыз. - Б. 12.
Мақалалар - Статьи
Сапаев, Ғ. Әуезов мерекесi-әдебиет мерекесi [Мәтін] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1977. - 27 сентябрь.
Сапаев, Ғ. Құштарлық [Мәтін] : [Режиссер, Қазақ ССР-iнiң еңбек сiңiрген өнер қайраткерi Е. Обаевтың өнердегi жолы туралы] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1978. - 26 декабрь.
Сапаев, Ғ. "Қысылғаннан қыз болдық" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының комедиялық қойылымы. Авт. С. Жүнiсов, реж. Қ. Рахметов] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1981. - 14 март.
Сапаев, Ғ. "Ертеңдi күту" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының қойылымы. Авт. Д. Исабеков, реж.: Е.Обаев, Қ.Тiлеубердинов] / Ғ. Сапаев // Семей таңы.- 1982.- 30 январь.
Сапаев, Ғ. Семей сахнасында тұңғыш оперетта [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының "Түлкi бикеш" қойылымы. Авт. Эрве, реж. Е. Обаев] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1982. - 31 декабрь.
Сапаев, Ғ. "Соңғы көш" [Мәтін] : [Қазақ ССР Мемлекеттiк сыйлығына ұсынылған Қ. Жұмадiловтiң "Соңғы көш" романы туралы] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1982. - 23 сентябрь.
Сапаев, Ғ. "Масханадағы маскарад" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының комедиялық қойылымы. Авт. С. Жүнiсов, реж. Т. Өмiрзақов] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1983. - 6 март.
Сапаев, Ғ. "Ұл мен қыз" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының қойылымы. Авт. К. Мәжhүр-Жүсiпов, реж. Е. Обаев] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1984. - 13 апрель.
Сапаев, Ғ. "Қайран Майра" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының "Қайран Майра" қойылымы. Авт. Ғ. Мүсiрепов; реж. Е. Обаев ] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1986. - 27 март.
Сапаев, Ғ. "Қашқар қызы" [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы музыкалы-драма театрының қойылымы. Авт. С. Мұқанов, реж. Е. Обаев] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1986. - 11 декабрь.
Сапаев, Ғ. Беймаза әйел [Мәтін] : [Семей облыстық Абай атындағы қазақ музыкалы-драма театрының қойылымы. Авт. А. Жағанова, реж. Е. Обаев] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1987. - 9 апрель.
Сапаев, Ғ. Ана тілі - бүгінің, ертеңің де [Мәтін] : ана тілімізді дамыту мәселелері жайлы / Ғ. Сапаев // Дидар. - 1997. - 25 қазан.
Сапаев, Ғ. Кемеңгердiң сөзi - алтын [Мәтін] : [М. Әуезовтiң 100 жасқа толуына орай] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1997. - 15 ақпан.
Сапаев, Ғ. Қаламы қарымды қаламгер [Мәтін] : [Журналист, ақын жерлесіміз Ж. Алмабаевтың шығармашылығы жайында] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1998. - № 44, 9 желтоқсан. - Б. 9.
Сапаев, Ғ. Сәтбаев планетасы [Мәтін] : [Белгілі жазушы М. Сәрсекенің "Қазақтың Қанышы" атты роман-эссесіне пікір] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1999. - № 5, 11 тамыз. - Б. 9.
Сапаев, Ғ. Толқыған ойдан - толымды туынды [Мәтін] : [Ырысқан Мұсаұлының "Ағасұлтан"романына пікір] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2000. - 6 қазан. - Б. 4.
Сапаев, Ғ. Ақын болуды аңсадым [Мәтін] : [Жазушы Ғазиз Сапаев соңғы кезде өзінің шығармашылық жолын ой елегінен өткізіп, "Мен қалай жазушы болдым?" деген тақырыпта шағын көлемді естелік жазып бітірді. Сол естеліктің өлеңге байланысты бір тарауы ұсынылып отыр] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2001. - № 35. - Б. 4; № 36. - Б. 11.
Сапаев, Ғ. Бір кездесу [Мәтін] : [Ғабиден Мұстафиннің туғанына 100 жыл толуына орай ] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2002. - № 35. - Б. 9-10.
Сапаев, Ғ. Асыл кездiк қын түбiнде жатпайды [Мәтін] : [Ырысхан Мұсаұлы туралы] / Ғ. Сапаев // Қазақ әдебиетi. - 2003. - № 45, 14 қараша. - Б. 14.
Сапаев, Ғ. Журналистiк жолда [Мәтін] : "Семей таңы" газетiнiң 85 жылдығына байланысты естелiк / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2004. - № 50, 3 желтоқсан. - Б. 11, 15.
Сапаев, Ғ. Шығармашылық жолда немесе мен қалай жазушы болдым [Мәтін] : естелiк / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2006. - № 15, 13 сәуiр. - Б. 4.; № 16, 20 сәуiр. - Б. 3.; № 17, 27 сәуiр. - Б. 14.
Сапаев, Ғ. Педагог және артист [Мәтін] : Семейдiң педагогикалық. институтының ұстазы, М. Әуезов ұйымдастырған "Ес - Аймақ" тұңғыш ағарту қоғамының белдi мүшесi Ғалиакбар Төребаев туралы / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2007. - № 37, 13 қыркүйек. - Б. 9.
Сапаев, Ғ. Бiздiң Бораш [Мәтін] : "Семей таңы" газетiнiң 90 жылдығына орай редактор, ардагер журналист Боранбай Мауқаевты еске алу / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2009. - № 27, 9 шiлде. - Б. 9.
Сапаев, Ғ. Өмiр айнасы [Мәтін] / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2009. - № 48-49, 3 желтоқсан. - Б. 13.
Сапаев, Ғ. Астана - елiмiздiң мақтанышы [Мәтін] : ардагер журналистiң мақаласы / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 2011. - № 44, 5 шiлде. - Б. 1.
Ғ. Сапаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер - Литература о жизни и творчестве Сапаева Г.
Кітаптар - Книги
Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. - Сапаев Ғазиз: б. 454.
Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - 392 б. - Сапаев Ғазиз: б. 264.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / құраст. Қамшыгер, Саят; Жұмашева, Қайырниса. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - Сапаев Ғазиз: б. 339.
Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - 96 б. - Сапаев Ғазиз: б. 81.
Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Сапаев Ғазиз: б. 145.
Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Сапаев Ғазиз: б. 656-657.
***
Гайнуллина, Ф.А. Литература Семипалатинского Прииртышья [Текст] : Учебное пособие : о Медеу Сарсекееве / Гайнуллина Ф.А. - Семипалатинск, 2002. - 132 с. - Сапаев Газиз: с. 89-90.
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна; Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Сапаев Газиз: с. 424.
Писатели Семипалатинского региона [Текст] : биобиблиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - 82 с. - Сапаев Газиз: с. 62.
Мақалалар - Статьи
Ахметбекова, А. Алдыңда ағаң болған қандай жақсы. [Мәтін] : ["Семей таңы" газетінің 80 жылдық мерейтойы қарсаңында қаламы жүйрік Ғ.Сапаев, Н.Оспанов,Ә.Маусымбеков сынды қаламгерлер туралы] / А. Ахметбекова // Семей таңы. - 1999. - 11 тамыз.- Б.3.
Жұмаділ, Қ. Қос қарлығаш [Мәтін] : [Жазушы Ғазиз Сапаев 70 жаста] / Қ. Жұмаділ// Қазақ әдебиеті. - 1996. - №29, қазан.- Б.15.
Төлепберген, М. "Шекара бұзушы" [Мәтін] / М. Төлепберген// Егемен Қазақстан. - 2006. - 22 наурыз.- Б.11.
Калелов, Ғ. Екеуіне бір тілек [Мәтін] : [Жазушы Ғ. Сапаевтың "Менің көгершінім" повесіне сын] / Ғ. Калелов // Коммунизм туы . - 1970. - 15 январь.
Құттықтаймыз [Мәтін] : [Қазақстан Жазушылар Одағы басқармасы секретариатының жазушы Ғ. Сапаевты 60 жасқа толуына байланысты құттықтауы] // Қазақ әдебиеті. - 1986. - 10 октябрь.- Б.13.
Мағауина, З. Семейді кезінде қалай жырлаған? [Мәтін] / З. Мағауина // Ертіс өңірі. - 2008. - 5 қараша. - Б. 8.
Сапаралы Бейбіт Төлеубайұлы, прозашы, публицист, қоғам қайраткері, дінтанушы, (1962)
Семей облысы Абай ауданы Қарауыл ауылында туған. 1984 жылы ҚазМУ-дің журналистика факультетін бітірген. «Білім және Еңбек» (қазіргі «Зерде» ) журналының әдеби қызметкері, (1984-1997), бөлім меңгерушісі (1987-1989), «Қазақстан пионері», (қазіргі «Ұлан») газетінің бас редакторының орынбасары, Бас редакторы(1989-1991) «Заман-Қазақстан» газеті бас редакторының бірінші орынбасары, Бас редакторы(1991-1994), «Қазақстан телерадиосы» республикалық корпорациясының вице президенті, (1994-1995)1995-1997 жж-шығармашылық жұмыста.
1997 жылдан бері «Қанағат» ғылыми орталығының президенті.
«Адалбақан» (1992), «Құнанбай қажы»(1995), «Байшөгел»(1995), «Президенттің балалық шағы» (1995), «Олжастың балалық шағы» (1996), «Раббымыз бір-күншығыс, күнбатыста», «Восток-Запад»- один мир» (2002) атты кітаптардың авторы.
«Құтты болсын, тойларың!»(1990), «Той, той, тойларың…» (1993), «Дүниежүзi қазақтарының құрылтайы» (1993), »Әнет баба» (1997) атты кітаптардың құрастырушысы.
Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі(1995), Халықаралық «Экология» Академиясының академигі.
Б. Сапаралының (Сапар Али) шығармалары - Произведения Сапаралы Б.
Кітаптар - Книги
Сапаралы, Б. Адалбақан [Мәтін] : ғылыми-көсемсөздік желілер / Б. Сапаралы. - Алматы : Өнер, 1992. - 384 б.
Сапаралы, Б. Байшөгел [Мәтін] : тарихи-танымдық зертеулер / Б. Сапаралы. - Алматы : Ер-Дәулет, 1995. - 368 б.
Сапаралы, Б. Құнанбай қажы [Мәтін] : адасқанды-аңдау,жоғалтқанды-табу,өшкендi-өмiрге оралту / Б. Сапаралы. - Алматы : Ер-Дәулет, 1995. - 288 б.
Сапаралы, Б. Президенттiң балалық шағы [Мәтін] : Елбасы өмiрiнiң беймәлiм қырлары / Б. Сапаралы. - Алматы : Ер-Дәулет, 1995. - 174 б.
Сапаралы, Б. Олжастың балалық шағы [Мәтін] / Б. Сапаралы. - Алматы : Қағанат-ҚС, 1996. - 72 б.
Сапар Али, Б. Раббымыз бір - Күншығыс, Күнбатыста. 1983-2002 [Мәтін] / Б. Сапар Али. - Т. 1. - Алматы : Қағанат FMO , 2008. - 630 б.
Сапар Али, Б. Раббымыз бір - Күншығыс, Күнбатыста. 1990-2008 [Мәтін] / Б. Сапар Али. - Т. 2. - Алматы : Қағанат FMO , 2008. - 630 б.
Сапаралы, Б. Тұңғыш Президенттiң балалық шағы [Мәтін] : Елбасы жас кезiнiң беймәлiм қыр-сырлары / Б. Сапаралы. - Алматы : Қағанат ҒМО, 2011. - 240 б.
Б. Сапаралы құрастырған кітаптар – Книги составленные Б. Сапаралы
Құтты болсын, тойларың! [Мәтін] / құраст. Б. Сапаралы. - Алматы: Өнер, 1990.
Дүниежүзi қазақтарының құрылтайы [Мәтін] / құраст. Б. Сапаралы. - Алматы : Атамұра, 1993.
Той,той,тойларың... [Мәтін] / құраст. Б. Сапаралы. -Алматы : Өнер, 1993.
Әнет баба [Мәтін] / құраст. Б. Сапаралы. - Алматы : Қағанат ҒМО, 1997.
Б. Сапаралының мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары- Публикации Б. Сапаралы в периодических изданиях и сборниках
Кітаптар - Книги
Сапаралы, Б. Абайдың "құдасы" Әнет Әнияр кiм? [Мәтін] / Б.Сапаралы // Әнет баба : тарихи-танымдық зерттеулер / құраст. Б. Сапаралы. - Алматы : Қағанат-ҚС, 1997. - Б. 66-71.
Сапаралы, Б. Басты тақырып - халық [Мәтін] / Б. Сапаралы // Сөз және оның мәдени-ұлттық мазмұны : республикалық ғылыми-теориялық конференцияның материалдары. - Алматы : Қағанат-ҚС. - 1997. - Б. 80-84.
Сапаралы, Б. Құнанбай қажы [Мәтін] / Б.Сапаралы // Әнет баба: тарихи-танымдық зерттеулер / құраст. Б. Сапаралы. - Алматы : Қағанат-ҚС, 1997. - Б. 64-65.
Сапаралы, Б. Ескi би сөзi - Байшөгел [Мәтін] / Б.Сапаралы // Қазақтың ата заңдары = Древний мир права казахов: құжаттар, деректер және зерттеулер = Материалы, документы и исследования. 10 томдық. - Алматы : Жетi жарғы, 2004. - Т. 2. - Б. 495-499.
Сапаралы, Б. Сом алтынның сынығы [Мәтін] : Ахат Шәкәрiмұлы жайлы / Б. Сапаралы // Шәкәрiмтану. - Алматы : Раритет, 2007. - Т. 3. - Б. 304-311.
Сапаралы, Б. Ұлыдан туған ұл [Мәтін] : Шәкәрiм Құдайбердиевтiң ұлы Ахат жайлы / Б. Сапаралы // Шәкәрiмтану мәселелерi. - Алматы : Раритет, 2007. - Т. 1. - Б. 243-245.
Сапаралы, Б.Тарих алдындағы сот [Мәтін] / Б. Сапаралы // Мұтылғанның тағдыры / құраст. Ж. Әубәкір. - Семей : 2013. - Б. 267.
***
Сапаралы, Б.Роль и место Ислама в укреплении единства и сплоченности народов Казахстана [Текст] / Б. Сапаралы// Проблемы социальной стабильности в полиэтническом обществе: сборник материалов международной научно-практической конференции (31 августа 2001 г.).- Алматы,2001.- С.120-125.
Сапаралы, Б. Пасквиль на поэта [Текст] : о писателе Ш.Кудайбердыулы / Б. Сапаралы // Вопросы шакаримоведения : собрание научных трудов. - Алматы: Раритет, 2007.- Т.5.- С.158-173.
Мақалалар - Статьи
Сапаралы, Б. Қажылар керуенi [Мәтін] : [Абайдың әкесi Құнанбайдың қажыға барған сапары жайлы] / Б. Сапаралы // Егемендi Қазақстан. - 1992. - 10 сәуiр.
Сапаралы, Б. Құнанбай қажы [Мәтін] : тарихи ғұмырбаян / Б. Сапаралы // Жұлдыз. - 1994. - № 8. - Б. 3-81.
Сапаралы, Б. Абайдың "құдасы" Әнияр кiм? [Мәтін] : Ұлы Абайдың қамқорлығын көрген Ә.Молдабаев туралы / Б. Сапаралы // Заман-Қазақстан. - 1995. - № 15, 21 сәуiр. - Б. 7., № 16, 28 сәуiр. - Б. 7.
Сапаралы, Б. Арыстар өмірінің асыл үзігі [Мәтін] : Алашорда үкіметінің төрағасы Әлихан Бөкейханов туралы / Б. Сапаралы // Егемен Қазақстан. - 1997. - 20 мамыр.
Сапаралы, Б. Мұсылманша неке қию рәсiмiнiң қадiрi қандай? [Мәтiн] / Б. Сапаралы // Айқын. - 2006. - № 224, 30 қараша. - Б. 6.
Сапаралы, Б. "Қазақты қолдайтын да, қорғайтын да - жалғыз Алла!" [Мәтін] / Б. Сапаралы // Түркістан. - 2012. - 9 ақпан. - Б. 4.
Сапаралы, Б. Сәлем тарқату - сүннет [Мәтін] / Б. Сапаралы // Егемен Қазақстан. - 2014. - № 201, 15 қазан. - Б. 14.
Сапаралы, Б. Қазақта Құнанбайдай тұлға жалғыз [Мәтін] / Б. Сапаралы // Аңыз адам. - 2015. - № 13. - Б. 22-24.
Сапаралы, Б. Мәңгiлiк Елдiң мәнi мен мағынасы [Мәтін] / Б. Сапаралы // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 18 - 21 наурыз. - Б. 3.
***
Сапаралы, Б.Союз с Богом в душе[Текст]: в Алматы начал работу 12-й съезд писателей Казахстана / Б. Сапаралы // Известия.- 2002.- 27 апреля.- С.10.
Сұхбаттар - Беседы
Сапаралы, Б. Ұлтын сүю, отан үшiн от кешу - ардың iсi [Мәтін] : жазушы, дiнтанушымен сұхбат / Б. Сапаралы; әңг. Ф. Абсаттарұлы // Жас қазақ үнi. - 2010. - 26 қазан-1 қараша. - Б. 1, 11.
Сапаралы, Б. "Қазақты қолдайтын да, қорғайтын да - жалғыз Алла!" [Мәтін] : жазушы, дiнтанушымен журналистика, қазақ баспасөзi, дiн мәселесi туралы сұхбат / Б. Сапаралы; әңг. Г. Бектасова // Түркiстан. - 2012. - № 6, 9 ақпан. - Б. 4.
Сапаралы, Б. Қазақтың Нұртасынан бата алғанбыз [Мәтін] : қоғам қайраткерi Н. Оңдасынов туралы сұхбат / Б. Сапаралы; әңг. Қ. Ескендiр // Егемен Қазақстан. - 2012. - № 51, 8 ақпан. - Б. 8.
Сапаралы, Б. "Шам-шариф деп атаған атам қазақ!" [Мәтін] : дiнтанушымен Сирияға жиһад жасауға кеткен қазақстандықтар жайында сұхбат / Б. Сапаралы; әңг. Т. Алмалы // Жебе. - 2013. - № 35, 31 қазан. - Б. 10-11.
Сапаралы, Б. Адамзаттың тыныштығын қамтыған мың жылдық жоба ұсындық [Мәтін] : "Қағанат" ғылыми - мәдени орталығы мен консорциумының президентiмен АНИ - 300 жобасына қатысты сұхбат / Б. Сапаралы; әңг. Ө. Өтеулiұлы // Алматы ақшамы. - 2015. - № 86, 16 шiлде. - Б. 4-5.
***
Сапаралы, Б. Ислам проповедует добро [Текст] : беседа с президентом научно-культурного центра "Каганат" об исламе, терроризме / Б. Сапаралы; беседовал М.Макулбеков // Известия.- 2001.- 27 сентября.- С.10.
Б. Сапаралының өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер - Литература о жизни и творчестве Сапаралы Б.
Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - 392 б. - Сапаралы Бейбіт: б. 265.
Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. - Сапаралы Бейбіт: б. 454.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - 480 б. - Сапаралы Бейбіт: б. 339.
Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Сапаралы Бейбіт: б. 145.
Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Сапаралы Бейбіт: б. 657.
***
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна; Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Сапарали Бейбит: с. 425.
Сәдуақасұлы (Сәдуақасов) Әзімхан (1930 ж.) - жазушы, журналист, қоғам қайраткері.
Семей облысы (қазіргі ШҚО, Үржар ауданы), Мақаншы ауданы, Қызыл Жұлдыз ауылында дүниеге келген. Ұлы Отан соғысы аяқталған соң, аудандық халық сотының хатшысы қызметін атқарады. Сырттай педагогикалық училищені, кейін ветеринар институтын аяқтайды. 18 жасынан әкімшілік жұмыстарда: туған колхозында бастауыш мектеп директоры, «Жас-Қайрат» сегіз жылдық мектебінің директоры, Мақаншы ауданы интернатының директоры, Семей дайындау техникумының директоры. 1961 жылдан партия жұмыстарында, КПСС-тің 23-съезіне делегат болған (1966). Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау қоғамы облыстық кеңесінің төрағасы. Әртүрлі тақырыпта жазылған 40-тан астам еңбектің авторы. 2005 жылы оның «Семей өңірінің Құрметті азаматтары» атты кітабы жарық көрген.
Ленин және Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, медальдармен, құрмет грамоталарымен марапатталған.
Ә. Сәдуақасұлы (Сәдуақасов) шығармалары
Произведения Садвокасова А.
Кітаптар - Книги
Сәдуақасұлы, Ә. Тарихыңды танып біл [Мәтін] : Семей топырағынан шыққан айтулы азаматтардың өмірнамасы, халыққа сіңірген еңбегі сөз болады / Ә. Сәдуақасұлы. - Алматы : Шартарап, 1996. - 295 б.
Сәдуақасұлы, Ә. Дін - тәрбие діңгегі [Мәтін] / Ә. Сәдуақасұлы. - Алматы : Шартарап, 1999. - 220 б.
Сәдуақасұлы, Ә. Халық қорғаны [Мәтін] / Ә. Сәдуақасұлы. - Алматы : Шартарап, 2000. - 254 б.
Сәдуақасұлы, Ә. Семей өңірінің құрметті азаматтары=Почетные граждане Семипалатинского региона [Мәтін] : кітапта Семей өңірінде бүгінгі ұрпаққа өнеге болар айтулы азаматтар жайында баяндалады / Ә. Сәдуақасұлы. - Алматы : Арқас, 2005. - 280 б.
Ә. Сәдуақасұлының (Сәдуақасов) мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары Публикации А. Садвокасова в периодических изданиях и сборниках
Сәдуақасұлы, Ә. Доржыкиттің тарихы немесе жеті шатыр сарайы туралы [Мәтін] : Семей қаласына 250 жыл / Ә. Сәдуақасұлы // Дидар. - 1998. - 3 ақпан. - Б. 4.
Сәдуақасұлы, Ә. Жанақ ақын [Мәтін] : жерлесіміз С. Тәбәрікұлы туралы / Ә. Сәдуақасұлы // Дидар. - 1998. - 14 наурыз. - Б. 3.
Сәдуақасов, Ә. Қайраттың қазасына-10 жыл [Мәтін] : Желтоқсан оқиғасының бас қаhарманы Қ. Рысқұлбеков туралы / Ә. Сәдуақасов // Дидар. - 1998. - 28 мамыр. - Б. 2.
Сәдуақасұлы, Ә. Қос мұнарлы мешіт немесе Семей қаласының тарихы туралы ой-толғау [Мәтін] : қаладағы қос мұнарлы мешіттің тарихынан / Ә. Сәдуақасұлы // Семей таңы. - 1998. - № 26, 30 шілде-5 тамыз. - Б. 12.
Сәдуақасов, Ә. Сыр мен жырға тұнған аймақ [Мәтін] : Үржар (Мақаншы) аудандарына-70 жыл / Ә. Сәдуақасов // Дидар. - 1998. - 14 сәуір. - Б. 3.
Сәдуақасұлы, Ә. Құс баптау, саятшылық. [Мәтін] / Ә. Сәдуақасұлы // Дидар. - 1999. - 2 қараша. - Б. 3.
Сәдуақасұлы, Ә. Қол ағасы - Қабанбай не құрметке де лайық [Мәтін] / Ә. Сәдуақасұлы // Дидар. - 2008. - 6 наурыз. - Б. 2.
Садуақасов, Ә. Өшпес іздер қалдырған [Мәтін] / Ә. Садуақасов // ШҚО педагогика жаршысы : ғылыми-әдістемелік журнал. - Өскемен, 2010. - № 2. - Б. 72.
Ә. Сәдуақасұлының (Сәдуақасов) өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Садвокасова А.
Кітаптар – Книги
Хасенов, Р. Х. Өмір өткелдерім [Мәтін] : ұлағатты жерлестер, сұрапыл соғыс куәгерлері, ел азаматтары туралы / Р. Х. Хасенов . - Семей, 2010. - 355 б. - Сәдуақасов Әзімхан: б. 227-230.
***
Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - 82 с. - Садвокасов Азимхан: с. 61-62.
Мақалалар - Статьи
Молдағалиұлы, Т. Әзекең асқан белестер [Мәтін] : жазушы Ә. Сәдуақасов туралы / Т. Молдағалиұлы // Ертіс өңірі. - 2010. - 24 ақпан. - Б.13.
Мешелов, Т. Өзіміздің Әзаға [Мәтін] : Мақаншы, Үржар ауданының, Семей қаласының Құрметті азаматы Ә. Садуақасов жайлы / Т. Мешелов // Семей таңы. - 2011. - 5 қаңтар. - Б. 4.
***
Петров, И. Богатый души человек [Текст] : о восточноказахстанском писателе и журналисте А. Садвокасове/ И. Петров// Спектр. - 2000. - 25 февраля. - С. 2.
Награды от имени Президента [Текст] : о писателе и журналисте А. Садвокасове // Спектр. - 2015. - 16 декабря. - С. 1.
Перцева, Н. Праздничные дни [Текст] :о журналисте А. Садвокасове / Н. Перцева // Наше дело. - 2015. - 24 декабря. - С. 5.
Сарин Қалқаман Айымғазыұлы (1978 ж.) – ақын, Қазақстан жазушылар одағының мүшесі.
1978 жылы 2 қаңтарда Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданы Архат ауылында дүниеге келген.1998 жылы Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің тарих факультетін бітірген. 2003 жылы аспирантураны аяқтады.
1998-2008 жж. Қазақ ұлттық музыкалық академиясында оқытушы, 2012-2014 жж. – Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінде тарих ғылымдары магистрі, 2014-2015 жж. – Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті ректорының кеңесшісі, 2013-2015 жж. – «Астана» телеарнасында «Кеш емес» әлеуметтік-саяси ток-шоуының жүргізушісі.
2008 жылдан Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің тарих кафедрасының оқытушысы, 2016 жылдан ҚР Ұлттық Кәсіпкерлер Палатасы жанынан құрылған «Атамекен» дискуссия клубының басшысы, «Қазақстан» ұлттық телеарнасының танымдық «Ой-толғау» бағдарламасының жүргізушісі.
2012 жылдан Қазақстан жазушылар одағының мүшесі.
2015 жылдан «Нұр Отан» ҰДП мүшесі.
«Арманымның бейнесі» (2011), «Жібек сезім – Жүрек сөзім» үнтаспа жинағы (2011), «Құс жолындағы керуен» (2014) жыр жинақтарының авторы. «Қызыма», «Күзгі бақ», «Жібек сезім» т.б. ән мәтіндерінің авторы.
2011 жылы Қ. Сариннің қатысуымен Астана қаласы Конгресс-холл Сайында Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығына арналған «Арманымның бейнесі» атты әдеби-музыкалық кеш өтті.
«Шабыт» республикалық жастар фестивалінің лауреаты (2008), ҚР Конституциясы Күнін атап өтуге орай өткен ақындар сайысының жеңімпазы (2009), ҚР Үкіметінің мемлекеттік жастар сыйлығының жүлдегері (2012), ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Қоры сыйлығының лауреаты (2015).
2023 жылы қазан айында Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" құрметті атағы берілді.
2025 жылы сәуір айында "Алаш" әдеби сыйлығын иеленді.
Қ. Сариннің шығармалары
Произведения Сарина К.
Кітаптар - Книги
Сарин, Қ. Арманымның бейнесі [Мәтін] : өлеңдер жинағы / Қ. Сарин. - Астана : Нұра-Астана, 2011. - 192 б.
Сарин, Қ. Құс жолындағы керуен [Мәтін] / Қ. Сарин. - Астана : Профи Медиа, 2014. - 143 б.
Қ. Сариннің мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации К. Сарина в периодических изданиях и сборниках
Өлеңдері - Стихи
2009
Сарин, Қ. Көктемiм өзiң едiң күзде келген; Жаралған жан-дүниең iзгi өлеңнен [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Алтын орда. - 2009. - № 40, 1-7 қазан. - Б. 24.
2010
Сарин, Қ. Әдеп [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Алтын қалам. - Алматы : Өнер, 2010. - Б. 20.
Сарин, Қ. Ғибратты ғұмыр кешудi бiзге де Алла нәсiп ет! [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Шапағат-Нұр. - 2010. - № 3. - Б. 10-11.
Сарин , Қ. Ертістің бойы -ескі Алаш! [Мәтін] : жас ақын Қ. Сариннің топтама өлеңдері берілген / Қ. Сарин // Ертіс өңірі. - 2010. - 8 қыркүйек. - Б.18.
Сарин, Қ. Қызым менің [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Қазақ қызы. - 2010. - № 2. - Б. 7.
Сарин, Қ. Тереңге барам батып...; Кездестiк қоштасқалы; Аңсар; Менiң мұңым; Қыс; Күз бен бiз [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Қазақ әдебиетi. - 2010. - 26 ақпан-4 наурыз. - Б. 8.
2011
Сарин, Қ. Анашым; Айсұлу [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Ел. - 2011. - 8 наурыз. - Б. 6.
Сарин, Қ. Күздiң жырын жазады бiр құдiрет...; Күз; Оқырман қыз; Өзiме; Өлең жазып жүрсiң бе?; Арқаттағы бiздiң үй; Iңiрдегi үнсiздiк; ...Керiм; Кейде [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Жас Қазақ үнi. - 2011. - 28 қазан-4 қараша. - Б. 19.
Сарин, Қ. Өлеңім – өмірбаяным; Өзіме; Бұл өмір; Арқаттағы біздің үй; Қызым менің; Жылы жаңбыр құйып тұр [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // SalNur. - 2011. - № 2. - Б. 46-47.
Сарин, Қ. Тәуелсіздік [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Түркістан . - 2011. - № 52, 15 желтоқсан. - Б.11.
2012
Сарин, Қ. Айналайын [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Жұлдыздар отбасы. - 2012. - № 10. - Б. 8.
Сарин, Қ. Оқырман қыз...; Жұматай жазбаған жыр; Керiм [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Ақжүнiс-Астана. - 2012. - № 2. - Б. 38.
2013
Сарин, Қ. Алланың бары ақиқат [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Қазақстан жолы. - 2013. - 15 қараша. - Б. 6.
Сарин, Қ. Күздiң жырын жазады бiр Құдiрет; Ұнаттым мен...; Өкiндiрiп өтедi өмiр жалған; Қаралы күн; Қара өлең; Перизат; Достар; Әке; Күз [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Үш қоңыр. - 2013. - № 44, 1 қараша. - Б. 5.
Сарин, Қ. Қыс; Елес [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Семей таңы. - 2013. - № 105, 31 желтоқсан. - Б. 3.
Сарин, Қ. Төсiңнен тектi өлең көшiрiп...; Ертiс ағады; Дала; Жалғыздық; Перизат; Күзгi көрiнiс; Өлеңдегi өрбiген ойлар [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Қазақ әдебиетi. - 2013. - 3-16 мамыр. - Б. 12.
Сарин, Қ. Шыңғыстай [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Отүкен. - 2013. - № 2. - Б. 266-267.
2014
Сарин, Қ. Анашым [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // АруАна. - 2014. - № 1. - Б. 28.
Сарин, Қ. Астана [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Театр.kz. - 2014. - № 7. - Б. 10.
Сарин, Қ. Тәуелсiздiк [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Семей таңы. - 2014. - № 99, 16 желтоқсан. - Б. 1.
2015
Сарин, Қ. Ата Заң [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Ақжүнiс-Астана. - 2015. - № 8. - Б. 39.
Сарин, Қ. Еркiндiгiм - қастерлiм [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Жетiсу. - 2015. - 15 желтоқсан. - Б. 12.
Сарин, Қ. Киiк тағдыр; Киiк кие [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Қазақ әдебиетi. - 2015. - № 52, 25 желтоқсан. - Б. 9.
Сарин, Қ. Көктем [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Үш қоңыр. - 2015. - № 12, 20 наурыз. - Б. 5.
2016
Сарин, Қ. Астанам ! Ару қалам, асқақ ордам ! [Мәтін] : өлең / Қ. Сарин // Айқын. - 2016. - № 99, 6 шiлде. - Б. 8.
Сарин, Қ. Жәннәт бақтан жанымның дәмесi бар, Рамазан!; Бiр тал гүл - бiр тағдыр; Анашым!; Алатау - Әкбарым!; Келсем де; Кеш ұқтым; Түнгi сағыныш; Киiк кие; Оқырман қыз [Мәтін] : өлеңдер / Қ. Сарин // Үш қоңыр. - 2016. - № 24, 17 маусым. - Б. 5.
***
Сарин, К. Мать [Текст] : стихи / К. Сарин // Казахстанская правда. - 1972. - 25 июня.
Мақалалар - Статьи
Сарин, Қ. Қарапайымдылықты қарабайырлықпен шатыстыруға болмайды [Мәтін] / Қ. Сарин // Дидар. - 2012. - 11 мамыр. - Б. 16.
Сарин, Қ. Ақынға "ақын" деген атақтан жоғары баға жоқ [Мәтін] / Қ. Сарин // Ертіс өңірі. - 2013. - 19 маусым. - Б. 8.
Сарин, Қ. Батырлығын ақындығымен үндестiрген [Мәтін] : Ауған соғысының ардагерi, Мәжiлiс депутаты Б. Смағұл туралы / Қ. Сарин // Ұлт болмысы. - 2014. - № ¾. - Б. 40-41.
Сарин, Қ. Елі іздеген ақын бақытты [Мәтін] / Қ. Сарин // Өскемен. - 2014. - 23 қазан. - Б. 14-15.
Сарин, Қ. Ең үлкен құндылық - тәуелсiздiк [Мәтін] / Қ. Сарин // Қазақ әдебиетi. - 2014. - № 50, 28 қараша-4 желтоқсан. - Б. 16.
Сарин Қ. Рухани жаңғыру - идеология негізі [Мәтін] / Қ. Сарин // Ақиқат. - 2017. - №5.- 13-14 бет
Сарин, Қ. Астана [Мәтін] / Қ. Сарин // Туған тіл. - 2018. - №1.
Сарин, Қ. Астана [Мәтін] / Қ. Сарин // Қазақ әдебиеті. - 2019. - 5-11 шілде.- Б.15
Сарин, Қ. Рақмет саған, МузАРТ! [Мәтін] / Қ. Сарин // Қазақ әдебиеті. - 2021. - 19 наурыз.- Б.13.
Сарин, Қ. Айтшы, қашан келесің Үлбіге сен?.. [Мәтін] : бірнеше өлеңдер топтамасы берілген / Қ. Сарин // Төр Алтай. - 2022. - №10.- Б.46-50
Сарин, Қ. Жұлдыздардың жарығын жұтады түн [Мәтін] : өлеңдер топтамасы / Қ. Сарин // Үш қоңыр. - 2022. - 8 шілде.- Б.7
Сарин, Қ. Қиынжыра : жазушы Дидахмет Әшімханұлына арналған өлең / Қ. Сарин. - Мәтін (визуалды) // Дидар. - 2025. - 26 маусым (№26). - Б. 11.
Сұхбаттар - Беседы
Сарин, Қ. Жастар әдебиетiне қамқорлықтың үлкенi - оған назар аудару [Мәтін] : "Шабыт" фестивалiнiң лауреаты, ақынмен сұхбат / Қ. Сарин; әңг. Қ. Байдәулетова // Айқын. - 2010. - 27 наурыз. - Б. 5.
Сарин, Қ. Иманды әйел байлығың [Мәтін] : ақынмен сұхбат / Қ. Сарин; әңг. Е. Ерболқызы // Қазақ қызы. - 2010. - № 2. - Б. 20.
Сарин, Қ. Қазiргi ұрпақты тәрбиелейтiн мағыналы шығармалар керек [Мәтін] : ақынмен шығармашылығы жайында сұхбат / Қ. Сарин; әңг. А. Бейсенбайұлы // Алаш айнасы. - 2011. - 1 қараша. - Б. 4.
Сарин, Қ. Мұңсыз өлең - мiнсiз өлең болмайды... [Мәтін] : ақын Қ. Саринмен сұхбат / Қ. Сарин; әңг. Ш. Оңашыбай // Алаш. - 2012. - № 3. - Б. 16-19.
Сарин, Қ. "Өлең арнағанның бәрiн махаббат деп түсiнбеу керек" [Мәтін] : хитқа арналған әнге сөз жазатын ақынмен сұхбат / Қ. Сарин; әңг. Б. Бабаш // Арқа ажары. - 2012. - 12 мамыр. - Б. 10.
Сарин, Қ. Мен танымалдылықты мақсат тұтқан адам емеспін [Мәтін] : ақын Қалқаман Саринмен сұхбат / Қ. Сарин; әңг. Қ. Зиятханұлы // Алдаспан. - 2014. - 11 желтоқсан. - Б.14.
Сарин Қ. Құшағы ашық, кеңпейіл қазақ жұртын көрдім : [Ақын Қалқаман Саринмен сұхбат] / әңг. Г. Бектас. - Мәтін // Айқын апта. - 2023. - 3 маусым. - Б. 7.
Қ. Сариннің өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Сарина К.
Алтын қалам [Мәтін]. - Алматы : Өнер, 2010. - 240 б. - Сарин Қалқаман: б. 19-21.
Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Сарин Қалқаман: б. 145-146.
Жыр маржаны [Мәтін] : он томдық қазақ поэзиясының антологиясы. Т. 9. - Алматы : Мереке, 2014. - 528 б. - Сарин Қалқаман: б. 170-174.
Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Сарин Қалқаман: б. 660.
Мақалалар - Статьи
Халиолла, Б. Сиқырлы жырлар сәулесі [Мәтін] : ақын Қалқаман Сарин туралы / Б. Халиолла // Қазақ әдебиеті. - 2011. - 28 қазан.- Б. 5.
Кенжехан, М. Әсем әнге бөленген күн [Мәтін] : Өскеменде "Жерім менің" атты республикалық ән байқауы өтті : жас ақын Қалқаман Сарин туралы / М. Кенжехан // Дидар. - 2012. - 5 наурыз.- Б.1,3.
Баяхов, Т. Ортаға тастаған ойым емес, қалтаға салған қолым сөз болып жатыр - дейді Қалқаман Сарин [Мәтін] / Т. Баяхов // Алдаспан. - 2013. - 18 мамыр. -Б. 7.
Кенжеханұлы , М. Қалқаман Абай мектебінде болды : [Мәтін] : [Ақын Қ. Сарин туралы] / М. Кенжеханұлы . - Мәтін // Шығыс Қазақстан. - 2019. - 31 қаңтар. - Б. 21.
Болатұлы, Т. "Себебі, себебі жоқ" : [Мәтін] : [Ақын Қ. Саринмен кездесу өтті.] / Т. Болатұлы. - Дидар. - 2019. - 16 қараша. - Б. 4.
Дүргінбайұлы, Қ. "Екеуіміз" - естелікке сыйлауға арналған кітап : [Мәтін] / Қ. Дүргінбайұлы. - Мәтін // Алдаспан. - 2020. - 27 ақпан. - Б. 13.
Жаңа кітабының тұсауы кесілді : [Мәтін]. - Мәтін // Менің өлкем. - 2020. - 27 ақпан. - Б. 20.
Қалиева, А. Ақынмен болған алқалы жүздесу / А. Қалиева. - Мәтін // Дидар. - 2021. - 13 наурыз. - Б. 4.
Қайнарұлы, М. Өлгей көгінде қалықтаған өлең : [ақын Қалқаман Сариннің Монғолияда өткен жыр кешінен] / М. Қайнарұлы. - Мәтін // Егемен Қазақстан. - 2023. - 29 мамыр. - Б. 16.
Қорғасбек, Ж. Күзгі жалғыздық : [Ақын Қалқаман Сариннің шығармашылығы жайында] / Ж. Қорғасбек. - Мәтін (визуалды) // Егемен Қазақстан. - 2024. - 25 қыркүйек (N185). - Б. 13.
***
На родине Абая [Текст] : в рамках акции "Поклонись родной земле" состоялась презентация книги поэта Калкамана Сарина // Спектр. - 2014. - 25 июня. - С. 2.
Интернет-сілтемелер
Интернет-ссылки
Сарин Қалқаман Айымғазыұлы [Электрондық ресурс] : [өмірбаян] // Уикипедия - ашық энциклопедия : сайт. - Пайдалану орны : https://kk.wikipedia.org/wiki/Қалқаман_Айымғазыұлы_Сарин (24.04.2018)
Сәрсеке Медеу (1936 ж.) – жазушы, драматург, аудармашы, КСРО Жазушылар одағының мүшесі.
Қайнарда (бұрынғы Семей облысы, Абыралы ауданы) дүниеге келген. Семей қаласында тұрады. Қазақ политехникалық институтының металлургия факультетін аяқтайды. Өскемен мен Семей ауыр индустрия зауыттарында жұмыс істейді. Қатардағы инженерден техникалық бөлім бастығына дейін көтерілген. 1959-1963 жж. Семей цемент зауытында қызмет етеді: ауысым шеберінен өнертапқыштық бюро бастығына дейін қызмет еткен.
Шығыс Қазақстан облысы бойынша «Социалистік Қазақстан» газетінің меншікті тілшісі. Отыз жылдан астам уақыт Қазақстан Жазушылар одағы Семей облысаралық бөлімінің жауапты хатшысы болған.
1955 жылдан жарияланып, қазақ және орыс тілдерінде жазған. "Қаз қайтқанда" (1968), "Айшықты мезет" (1969) повестерінің, Семей цемент зауыты туралы "Жеті жылдықтың жігіттері" очерктер кітабының (1961), «Ғажайып сәуле» (1959), “Көрінбестің көлеңкесі” (1960), “От және атом” (1965), “Жетінші толқын” (1964) ғылыми-фантастикалық повестерінің авторы. Оның «Жаңғырық» және «Көмбе» романдары орыс тіліне аударылып, 1980 жылдары «Советский писатель» баспасында жарық көреді.
"Сәтбаев", "Ебіней Бөкетов" (2005) атты деректі ғұмырнамаларын (1980, 1989), "Шығыс хикаясы" пьесасын (1971) жазды. А.Беляевтің "Қос мекенді адам" романын қазақ тіліне аударған.
Өзінің көрнекті замандастары М. Бейсенбаев, Ж. Чайжүнісов, Ғ. Мүсірепов, академиктер Сәтпаев, Машанов, Букетов туралы жазылған "Жеті жылдықтың жігіттері", "Қаз қайтқанда", "Айшықты мезет" деректі прозаларының авторы. 2011 жылы М. Сәрсекенің жаңа кітабы - «Е. Бекмаханов» жарық көреді. Басты тақырыбы - әлемге әйгілі ғалым Қ. Сәтпаевтың ғылыми қызметі мен ерлігі. «Сәтпаев» кітабы 2003 ж. “Тамаша адамдар өмірі” сериясымен (“ЖЗЛ”) шыққан, барлығы ол туралы он кітап жазған. Мәскеу телестудиясының «Мәдениет» бағдарламасының ұсынысымен М. Сәрсеке «Сәтпаев феномені» телефильміне сценарий жазған (қоюшы-режиссер - Болат Шәріп, «ALD CAPITAL GROP» компаниясы).
М. Сәрсеке - драматург. «Алтай-Ертіс кітапханасы» кітап сериясымен өзінің жеті пьесасын жариялайды (2013 ж.). «Шыңғыс хикаясы», «Жарылыс», «Заңды неке» және «Тендерге түскен келіншек» драмалары барынша танымал.
Шығармалары желісінде М. Лермонтов атындағы орыс драма театры (режиссер В. Иванов) және Семей қазақ драма театры сахналарында спектакльдер қойылған (режиссер Е. Обаев).
М. Сәрсеке А. Беляевтің «Человек- амфибия» белгілі романын қазақ тіліне аударған.
Жазушы «Еңбектегі ерлігі үшін» медалімен, ҚазССР Жоғары Кеңесінің Құрмет грамотасымен , «Құрмет» орденімен (2001 ж.) марапатталған.
Атақтары: ҚР Құрметті металлургі, Құрметті геолог, ҚР тарих және ақпарат академиясының толық мүшесі, ҚР еңбек сіңірген зейнеткері, Семей қаласы мен Павлодар облысы, Баянауыл ауданының Құрметті азаматы, Павлодар облысының еңбек сіңірген қызметкері, Д. Серікбаев атындағы ШҚ мемлекеттік техникалық университеті (Өскемен) және Ш. Құдайбердіұлы атындағы ШҚ мемлекеттік университетінің құрметті профессоры.
М. Сәрсекенің (Сәрсекеев, Сәрсекеұлы) шығармалары - Произведения Сарсеке (Сарсекеев) М.
Кітаптар - Книги
1964-1969
Сәрсекеев, М. Жетінші толқын [Мәтін] : ғылыми -фантастикалық повесть / М. Сәрсекеев. - Алматы : Көркем әдебиет баспасы, 1964. - 172 б.
Сәрсекеев, М. От пен атом [Мәтін] / М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1965. - 136 б.
Сәрсекеев, М. Айшықты мезет [Мәтін] : повесть / М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1969. - 148 б.
1974-1979
Сәрсекеев, М. Туған жердің асылы [Мәтін] : новеллалар / М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1974. - 204 б.
Сәрсекеев, М. Жетінші толқын [Мәтін] / М. Сәрсекеев. - Алма-ата : Жалын, 1977. - 188 б.
Сәрсекеев, М. Жаңғырық [Мәтін] : роман / М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1979. - 380 б.
1985-1988
Сәрсекеев, М. Көмбе [Мәтін] / М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1985. - 416 б.
Сәрсекеев, М. Қаныш Сәтбаев [Мәтін] / М. Сәрсекеев . - Алматы : Жалын, 1988. - 528 б.
1994-1999
Сәрсекеев, М. Қуғындалған "Сәтбаев " [Мәтін] : естелік-эссе / М. Сәрсекеев . - Алматы : Шабыт, 1994. - 244 б.
Сәрсеке, М. Тарақты және қаракесек шежіресі [Мәтін] / М. Сәрсеке. - Алматы : Атамұра, 1995. - 272 б.
Сәрсеке, М. Абай тойы [Мәтін] : альбом кiтап / М. Сәрсеке. - Алматы : Атамұра, 1996. - 288 б.
Сәрсеке, М. Қазақтың Қанышы [Мәтін] : роман-эссе / М. Сәрсеке. - Алматы : Атамұра, 1999. - 592 б.
Сәрсеке, М. Қаныш Елi [Мәтін] : жарқын тұлғалар ордасы : қазақ халқының ардагер ұлы академик Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың туғанына 100 жыл толуына арналады 1899-1999 / М. Сәрсеке. - Алматы : Жибек Жолы, 1999. - 336 б. - Қазақ, орыс, ағылш. тiлдерiнде.
2002-2010
Сәрсеке, М. Мен білетін Ер Ғабең [Мәтін] : эссе / М. Сәрсеке. - Алматы : Атамұра, 2002. - 160 б.
Сәрсеке, М. Жетiншi толқын [Мәтін] : ғылыми-фантастикалық хикаялар мен әңгiмелер / М. Сәрсеке. - Алматы : Атамұра, 2004. - 312 б. - (Атамұра кiтапханасы).
Сәрсеке, М. Ебіней Бөкетов [Мәтін] / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2005. - 530 б.
Сәрсеке, М. Ебіней Бөкетов [Мәтін] : ғұмырнамалық деректі хикаят / М. Сәрсеке. - Алматы : Қазақстан, 2005. - 504 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін] : ғылыми-фантастикалық және өзге де хикаяттар мен әңгімелер / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 430 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. - Т. 2 : Жарылыс : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 460 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. - Т. 3 : Көмбе : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 432 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. - Т. 4 : Сәтбаев планетасы : ғұмырнама роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 624 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. - Т. 5 : Қайран Бөкетов : ғұмырнама роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 474 б.
Сәрсеке, М. Таңдамалы шығармалары [Мәтін]. - Т. 6 : естелік, эсселер / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2006. - 524 б.
Сәрсеке, М. Дара дарын [Мәтін] : роман-эссе / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2008. - 484 б.
Сәрсеке, М. Ел жадында қалса игі [Мәтін] : деректі хикаяттар / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2008. - 245 б.
Сәрсеке, М. Қаныш Сәтпаев [Мәтін] : роман-эссе / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2008. - 646 б.
Сәрсеке, М. Ермұхан Бекмаханов [Мәтін] / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2010. - 671 б. - (Нартұлға).
2013-2014
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 1 : Нашар пъеса 500 рет қойылмайды : 7 драма, солар төңірегіндегі қитұрқы оқиғалар / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2013. - 512 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 1 : ғылыми-фантастикалық хикаяттар және әңгімелер / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2014. - 328 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 2 : деректі хикаяттар мен әңгімелер / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2014. - 328 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 3 : деректі хикаяттар / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2014. - 336 б.
2015-…
Сәрсеке, М. Ноқталанғантарихшы[Мәтін] : Ермұхан Бекмахановтың шерлі ғұмыры туралы деректі роман-эссе / М. Сәрсеке ; Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті. - Алматы : Қазақ университеті, 2015. - 571 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін] : деректі ғұмырнама-роман. Т.4 : Қазақтың Қанышы : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2015. - 640 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін] : деректі ғұмырнама-роман. Т. 5 : Біртуар Бөкетов : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2015. - 536 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін] : деректі ғұмырнама-роман. Т. 6 : Ноқталанған тарихшы / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2015. - 536 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 7 : Жарылыс : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2015. - 472 б.
Сәрсеке, М. Шығармалары [Мәтін]. Т. 8 : Көмбе : роман / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2015. - 512 б.
Сәрсеке, М. Семей қасіреті [Мәтін] : деректі тарихи хикаят / М. Сәрсеке. - Астана : Фолиант, 2016. - 856 б.
***
Сарсекеев, М.Тень невидимки [Текст]: научно-фантастическая повесть / М. Сарсекеев.- Алма-Ата: Казгослитиздат, 1960.- 128 с.
Сарсекеев, М.Седьмая волна[Текст]: приключенческая повесть / М. Сарсекеев. - Алма-Ата: Жазушы, 1970.- 184 с.
Сарсекеев, М. Сатпаев [Текст] / М. Сарсекеев ; пер. с каз. С. Плеханова. - М. : Молодая гвардия, 1980. - 319 с.
Сарсекеев, М. Чингисская быль [Текст] : повести и рассказы / М. Сарсекеев. - Алма-Ата : Жалын , 1981. - 152 с.
Сарсекеев, М. Взрыв [Текст] : роман / М. Сарсекеев. - М. : Советский писатель, 1983. - 440 с.
Сарсекеев, М. Взрыв [Текст] : роман / М. Сарсекеев. - Алма-Ата : Жазушы, 1987. - 464 с.
Сарсекеев, М. Клад [Текст] : роман / М. Сарсекеев. - М. : Советский писатель, 1989. - 464 с.
Сарсекеев, М. Сатпаев [Текст] / М. Сарсекеев ; пер. с каз. С. Плеханова. - Алма-Ата : Өнер, 1989. - 448 с.
Сарсеке, М. Планета Сатпаева [Текст] : роман-эссе / М. Сарсеке. - Алматы : Өнер, 2002. - 688 с.
Сарсеке, М. Сатпаев [Текст] / М. Сарсеке. - М. : Молодая гвардия, 2003. - 548 с.
Сарсеке, М. Через тернии [Текст] : воспоминания-эссе о путях-дорогах к Сатпаеву / М. Сарсеке. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2003. - 300 с.
Сарсеке, М. Евней Букетов [Текст] : трагедия светлой судьбы / М. Сарсеке. - М. : Молодая гвардия, 2007. - 605 с.
Сарсеке, М. Евней Букетов [Текст] : феномен личности / М. Сарсеке. - Астана : Фолиант, 2007. - 647 с.
Сарсеке, М. Феномен[Текст]: роман-эссе / М. Сарсеке.- Астана: Фолиант, 2009.- 480 с.
Сарсеке, М. Бекмаханов [Текст] / М. Сарсеке. - М.: Молодая гвардия, 2010. - 533 с.
Сарсеке, М. Ермухан Бекмаханов [Текст] : документальный роман-эссе / М. Сарсеке. - Астана : Фолиант, 2010. - 712 с.
Сарсеке, М. Тернии и триумф Евнея Букетова [Текст] : роман-эссе / М. Сарсеке. - Караганда : Арко, 2011. - 436 с.
Аудармалары - Переводы
Беляев, А. Қос мекенді адам [Мәтін] : роман / А. Беляев ; ауд. М. Сәрсекеев. - Алматы : Жазушы, 1965. - 208 б.
М. Сәрсекенің (Сәрсекеев, Сәрсекеұлы) қатысуымен шыққан басылымдар - Издания, вышедшие при участии Сарсеке М.
Семипалатинску-250 лет [Текст] / С. Анисимов, К. Мухаметханов, М. Сарсекеев. - Алма-Ата : Казахстан, 1968. - 155 с.
М. Сәрсекенің (Сәрсекеев, Сәрсекеұлы) мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации М. Сарсеке (Сарсекеев) в периодических изданиях и сборниках
Сәрсеке, М. Бекзат жан едi [Мәтін] / М. Сәрсеке // Асыл бейне = Светлый облик : Ш.Қ.Сәтпаева туралы естелiктер мен зерттеулер / құраст.: А.Е.Ментебаева, Е.О.Батырбеков. - Алматы : Үш Қиян, 2005. - Б. 68-79.
Сәрсеке, М. Достыққа адал едi [Мәтін] / М. Сәрсеке // Жақсы адам өлмес болсайшы...: ақын Қабдыкәрiм Ыдырысов туралы естелiктер. - Алматы : Білім, 2008. - Б. 19-30.
***
Сарсекеев, М. Достойный сын своего народа [Текст] / М. Сарсекеев// ХХI - безъядерный век. Устойчивое развитие Семипалатинского региона : материалы международной научно-практической конференции / Международное антиядерное движение "Невада-Семипалатинск", Благотворитеельный фонд "Полигон - 29 августа", Акимат г. Семипалатинска. - Алматы, 2005. - С. 33-47.
Сарсекеев, М. Седьмая волна [Текст] : отрывок из повести / М. Сарсекеев // Антология современной казахстанской научной фантастики : в 3-х т. Т.1 / сост. О. Жанайдаров. - Алматы : Сораба, 2012. -С. 52-88.
1963
Сәрсекеев, М. Алғашқы әсер [Мәтін] / М. Сәрсекеев // Социалистік Қазақстан. - 1963. - 27 декабрь.
1993
Сәрсекеев, М. Қырық жылғы қасірет [Мәтін] : Семей полигоны / М. Сәрсекеев // Абай. - 1993. - № 2 . - Б. 89-91.
1997
Сәрсеке, М. Жайсаң жарастық [Мәтін] : М. Әуезов пен Қ. Сәтпаевтің қарым-қатынастары / М. Сәрсеке // Абай. - 1997. - № 2-3. - Б. 79-83.
1998
Сәрсеке, М. Ағайынды Сейітовтер [Мәтін] : 1937 жылы "халық жаулары" ретінде атылған / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 1998. - № 2. - Б. 71-76.
Сәрсеке, М. Ақиқат әрқашанда жеңеді [Мәтін] : Қаныш Сәтбаевтың туғанына 100 жыл толды / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 1998. - № 9. - Б. 64-71.
Сәрсеке, М. Ғасырдың ұлы перзенті [Мәтін] : Қ. И. Сәтбаев жайлы / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 1998. - 8-14 сәуір. - Б. 4.
Сәрсеке, М. Тайғақ кешуде [Мәтін] : "Қазақтың Қанышы" атты романынан үзінді / М. Сәрсеке // Абай. - 1998. - № 4. - Б. 19-25.
1999
Сәрсеке, М. Алыптар iзгi ортадан туады [Мәтін] : академик Қ.И. Сәтбаевтың ата-тегi шежiресiнен // Абай. - 1999. - № 2. - Б. 9-19.
Сәрсеке, М. Баянауылдан Парижге дейін [Мәтін] : Парижде ЮНЕСКОНЫҢ штаб пәтерінде Қ.И. Сәтбаевтың туғанына 100 жыл толуын атап өту / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 1999. - № 7. - Б. 26-32.
Сәрсеке, М. Ғасыр перзенті [Мәтін] : академик Қаныш Сәтбаевтың өмірі мен творчествосы / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 1999. - 13 қаңтар. - Б. 4-5.
Сәрсекеев, М. Ғасыр перзенті [Мәтін] : Қаныш Имантайұлының туғанына 100 жыл толуына байланысты / М. Сәрсекеев // Егемен Қазақстан. - 1999. - 26 наурыз. - Б. 3.
Сәрсекеев, М. Жиырмасыншы ғасырдың ұлы тұлғасы [Мәтін] : Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың туғанына 100 жыл толуына байланысты / М. Сәрсекеев // Егемен Қазақстан. - 1999. - 9 сәуір. - Б. 2.
2000
Сәрсекеев, М. "Ақылды адам арманмен егеспейді" [Мәтін] : Cемейде жазушы М. Сәрсекеевтің "Бес тұғыр" кітабы жарық көрді / М. Сәрсекеев // Семей таңы. - 2000. - 1 қыркүйек. - Б. 4.
Сәрсеке, М. Ақындардың құлжасы [Мәтін] : ақын Нұрлыбек Баймұратов туралы бір үзік сыр / М. Сәрсеке // Абай. - 2000. - № 4.- Б. 44-46.
2001
Сәрсеке, М. Асылбек Сейітов кім болған ? [Мәтін] : 1937 жылы "Халық жауы" деп атылған А.Сейітов туралы / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2001. - № 16.- Б.9; № 19. - Б. 10; № 20.- Б. 10.
Сәрсеке, М. Қазақты әлемге танытқан мереке [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2001. - 8 қыркүйек. - Б. 3.
2002
Сәрсеке, М. Әдебиеттің әділ қазысы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Дидар. - 2002. - 19 наурыз. - Б. 2.
Сәрсеке, М. Жақсылардың үлгісі [Мәтін] : Жазушы Ғ. Мүсiрепов туралы естелiк / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 2002. - № 5. - Б. 63-70.
Сәрсеке, М. Қос жұлдыздың жарығы [Мәтін] : Ғ.Мүсiрепов туралы естелiк // Ақиқат. - 2002. - № 2. - Б. 73-86.
Сәрсеке, М. Мен білетін ер Ғабең [Мәтін] / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 2002. - № 1. - Б. 33-39.
Сәрсеке, М. Өздеріне де сол керек [Мәтін] / М. Сәрсеке // Үш анық. - 2002. - № 6. - Б. 2.
2003
Сәрсеке, М. Грамматикалық септіктердің қызметі мен қолданысы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Қазақстан Жоғары мектебі. - 2003. - № 2. - Б. 223-230.
Сәрсеке, М. Қаныштың ізбасар інісі [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2003. - 26 қыркүйек. - Б. 3.
2004
Сәрсеке, М. "Мәскеуге, мәскеуліктерге Қанекең аруағы риза" [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2004. - 14 қаңтар. - Б. 6.
Сәрсеке, М. Полигон [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2004. - 28 қаңтар. - Б. 6.
2005
Сәрсеке, М. Ебіней [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2005. - 25 мамыр. - Б. 9.
2006
Сәрсеке, М. Жеті сауал [Мәтін] / М. Сәрсеке // Ертіс өңірі. - 2006. - 9 ақпан. - Б. 8.
Сәрсекеев, М. "Қаныш ұлыны ұлықтап, өтті менің ғұмырым..." [Мәтін] / М. Сәрсекеев // Қазақ әдебиеті. - 2006. - № 4. - Б. 4-5.
2007
Сәрсеке, М. Зарықбек аңшы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2007. - 5 шілде. - Б. 4.
2008
Сәрсеке, М. Қазақтың мақтанышы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2008. - 23 қазан. - Б. 3.
2009
Сәрсеке, М. Ермұхан Бекмаханов [Мәтін] / М. Сәрсеке // Жұлдыз. - Алматы, 2009. - № 9. - Б. 3-55.
Сәрсеке, М. Ермахан Бекмаханов [Мәтін] : деректі ғұмырнама / М. Сәрсеке // Жұлдыз. - 2009. - № 11. - Б. 84-91.
Сәрсеке, М. Ермұқан Бекмаханов: "Берілген өмір аманат, ете біл соған қанағат" [Мәтін] / М. Сәрсеке // Жұлдыз . - 2009. - № 9. - Б. 3-54.
Сәрсеке, М. Ермұқан Бекмаханов: "Қайта қайырылып қауымға келмейсің, барыңды, нәріңді тірлікте бергейсің..." [Мәтін] / М. Сәрсеке // Жұлдыз. - 2009. - № 10. - Б. 90-120.
Сәрсеке, М. Шығыс елі риза саған, Кешірім [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2009. - 13 тамыз. - Б. 4; 20 тамыз. - Б. 4.
2010
Сәрсеке, М. Бірінші хатшыдағы қабылдау [Мәтін] : тарихшы Ермұхан Бекмаханов жайлы / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2010. - 26 мамыр. - Б. 8.
Сәрсеке, М. Қаныш ағаның құпиясы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2010. - 24 ақпан. - Б.14.
Сәрсеке, М. Қаныш ағаның құпиясы [Мәтін] : ғалым Қаныш Сәтбаев жайлы сыр / М. Сәрсеке // Ертіс өңірі. - 2010. - 21 сәуір. - Б. 12-13.
2011
Сәрсеке, М. Болашақ маршалға командир болған Шаймұхан [Мәтін] : Маршал Д. Язов, соғыс ардагерi Ш. Мұханов туралы // Егемен Қазақстан. - 2011. - № 185/187, 6 мамыр. - Б. 6.
Сәрсеке, М. "Сүйенген, сенген дәурен жалған болса..." [Мәтін] : ғалым Е. Бекмахановтың өмiр жолын арқау еткен "Ноқталанған тарихшы" атты кiтап жайында // Қазақ әдебиетi. - 2011. - 18-24 ақпан. - Б.12.
Сәрсеке, М. Тарихта шындық қана айтылуы тиiс [Мәтін] / М. Сәрсеке // Айқын. - 2011. - № 100, 4 маусым. - Б. 6.
2012
Сәрсеке, М. Ел тарихы тартқан тауқымет [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2012. - 15 мамыр. - Б. 7.
Сәрсеке, М. "Қазақ солдатында" Мәлікті не Бауыржанды жазбақшы болған [Мәтін] / М. Сәрсеке // Аңыз адам. - 2012. - № 18. - Б. 36-37.
Сәрсеке, М. Қанекең тоғызыншы атасында Бұқар жыраумен туысады [Мәтін] / М. Сәрсеке // Аңыз адам. - 2012. - № 13. - Б. 9-12.
Сәрсеке, М. "Мен қазақпын, жаратылысым да, жаным да - қазақы..." [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2012.- 24 қаңтар. -Б. 10.
2013
Сәрсеке, М. "Алыстан сермеп, жүректен тербеп" [Мәтін] : Ебіней Бөкетовтің хаттары бойынша эссе / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2013. - 30 қаңтар. - Б. 7-8.
Сәрсеке, М. Білікті ұстаздың үлгісі [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2013. - 6 тамыз. - Б. 6.
Сәрсеке, М. Жолы кесілген геолог [Мәтін] / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 2013. - № 1. - Б. 70-84.
Сәрсеке, М. "Семей таңы" газетінің атын жаңғыртушы [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2013. - 19 ақпан. - Б. 4.
2014
Сәрсеке, М. Болмысы бөлек Бердібек [Мәтін] : Бердібек Соқпақбаев / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2014. - 18 ақпан. - Б. 6.
Сәрсеке, М. Газеттiң "Семей таңы" аталған сәтiнiң куәсiмiн [Мәтін] : "Семей таңы" газетiнiң 95 жылдық мерейтойына орай газет жайында естелiк / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2014. - 2 желтоқсан. - Б. 4.
Сәрсеке, М. Ебіней Бөкетов [Мәтін] : белгілі жайдың белгісіз беттері / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2014. - 10 қыркүйек. - Б. 5.
Сәрсеке, М. Жарты ғасырға созылған достық [Мәтін] : ақын Кәкiмбек Салықов туралы естелiк / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2014. - 30 қазан. - Б. 7.
2015
Сәрсекеев, М. Екінші кітап - Бөкетов [Мәтін] / М. Сәрсекеев // Айқын. - 2015. - 5 мамыр. - Б. 5.
Сәрсеке, М. Ермұханның "соңғы шайқасы" [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2015. - 19 ақпан. - Б. 9.
Сәрсеке, М. Қабдеш Жұмаділовке ашық хат [Мәтін] / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2015. - 28 шілде. - Б. 3.
Сәрсеке, М. Қазақ сахарасы - сынақ алаңы [Мәтін] : "Семей қасіреті" хикаятынан үзінді : 29 тамыз - халықаралық сынақтарға қарсы іс-қимыл күні / М. Сәрсеке // Семей таңы. - 2015. - 25 тамыз. - Б. 3.
Сәрсеке, М. Мұхамедғали Сужиков не үшін қудаланды? [Мәтін] / М. Сәрсеке // Айқын. - 2015. - 30 желтоқсан. - Б. 6-7.
2016
Сәрсеке, М. Балмұханов ақиқаттан неге ауытқыды? [Мәтін] / М. Сәрсеке // Ақиқат. - 2016. - № 4. - Б. 31-45.
Сәрсеке, М. Еспенбетов, А. Қиял қанатынан тарих тұңғиығына [Мәтін] / М. Сәрсеке, А. Еспенбетов //Абай. - 2016. - № 1. - Б. 33-42.
Сәрсеке, М. Қорғаушысы жоқ ел жетiм [Мәтін] / М. Сәрсеке // Дидар. - 2016. - 8 қаңтар. - Б. 22; 15 қаңтар. - Б. 18; 22 қаңтар. - Б. 21; 29 қаңтар. - Б. 17.
Сәрсеке, М. Семей полигоны [Мәтін] : ақиқат үшiн айқас / М. Сәрсеке // Жұлдыз. - 2016. - № 3. - Б. 24-32.
Сәрсеке, М. Сексеннің сеңгірінен тартқан сыр [Мәтін] / М. Сәрсеке // Қазақ әдебиеті. - 2016. - 22 қаңтар. - Б. 6.
Сәрсеке, М. Полигон [Мәтін] / М. Сәрсеке // Егемен Қазақстан. - 2016. - 20 қаңтар. - Б. 10.
***
Сарсекеев, М.Ночной посетитель[Текст]: фантастический рассказ / М. Сарсекеев // Ленинская смена.- 1962.- 31 декабрь. - С. 3.
Сарсекеев, М.Композитор, борец,человек[Текст]: 100 лет со дня рождения Курмангазы Сагырбаева / М. Сарсекеев // Иртыш.- 1966.- 25 марта. - С. 4.
Сарсекеев, М.На земле легенд и сказаний[Текст]: к празднованию 70-летия со дня рождения М.О.Ауэзова / М. Сарсекеев // Иртыш.- 1967.- 22 декабрь. - С. 2.
Сарсекеев, М.На земле Абая[Текст]: о торжествах в Семипалатинской области,посвященных 125-летию со дня рождения Абая / М. Сарсекеев / Лит.газета.- 1971.- 9 июня.- С.5.
Сарсекеев, М.Звезды над Жидебаем[Текст]: размышления у могилы поэта / М. Сарсекеев // Иртыш.- 1993.- 27 июля. - С. 3.
Сарсекеев, М.История семи веков[Текст]: о новой книге "Летопись родов Таракты и Каракесек" / М. Сарсекеев // Иртыш.- 1995.- 27 июня. - С. 3.
Сарсеке, М. Великий сын XX века [Текст] : к 100-летию К.И.Сатпаева / М. Сарсеке // Казахстанская правда. - 1999. - 5 марта. - С. 5.
Сарсеке, М.В тисках политических репрессий[Текст]: к 100-летию К. Сатпаева / М. Сарсеке // Столичное обозрение.- 1999.- 16 апреля.- С.18.
Сарсеке, М.За единение казахских земель[Текст]: о роли К.Сатпаева в передаче Семипалатинской губернии целиком в ведение Кирреспублики / М. Сарсеке// Мысль.- 2002.- №1.- С.76.
Сарсекеев, М. Национальные интересы и внешняя политика Казахстана [Текст] / М. Сарсекеев // Евразийское сообщество: общество, политика, культура. - 2002. - №1. - С. 13-23.
Сарсеке, М. Канал Иртыш-Караганда [Текст] / М. Сарсеке // Иртыш сегодня. - 2003. - 31 января. - С. 21.
Сарсеке, М.Трагедия и триумф Евнея Букетова [Текст] / М. Сарсеке // Индустриальная Караганда.- 2007. - 27 ноября. - С. 6.
Сарсеке, М. Ермухан Бекмаханов [Текст] / М. Сарсеке // Литературный Казахстан. - 2009. - №4. - С. 24-80.
Сарсеке, М. Терновый венец Ермухана Бекмаханова [Текст] / М. Сарсеке // Казахстанская правда. - 2011. - 29 января. - С. 9.
Сарсеке, М. Терновый венец Ермухана Бекмаханова [Текст] : о новой книге "Бекмаханов" / М. Сарсеке // Вести Семей. - 2011. - 11 января. - С. 3.
Сарсеке, М. Достойный сын своего народа [Текст] / М. Сарсеке // Вести Семей. - 2014. - 26 августа. - С. 2.
2021
Сәрсеке, М. "Сәтбаев" кітабының қазақшасы 14 жылдан кейін жарық көрді / әңг. Есенжол А. - Мәтін // Ертіс өңірі. - 2021. - 7 шілде. - Б. 7.
М. Сәрсекенің (Сәрсекеев, Сәрсекеұлы) өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер - Литература о жизни и творчестве Сарсеке (Сарсекеев) М.
Кітаптар – Книги
Қазақстан жазушылары ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - 392 б. - Сәрсекеев (Сәрсеке) Медеу: б. 273.
Ғабдуллин, М. Алтын жұлдыз [Мәтін] : очерктер, хаттар және күнделік / М. Ғабдуллин. - Алматы : Ана тілі, 2005. - 288 б. - Сәрсекеев (Сәрсеке) Медеу : б. 250-253.
Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы : Аруна, 2005. - 576 б. - Сәрсекеев (Сәрсеке) Медеу: б. 463.
Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - 96 б. - Сәрсеке Медеу: б. 82-83.
Жақсыбаев, А. Жаны жайсаң жақсылар [Мәтін] : естелік, сапарлар, ой-толғамдар / А. Жақсыбаев. - Алматы : Білім, 2006. - 272 б. - Сәрсекеев (Сәрсеке) Медеу: б. 236-242.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - 480 б. - Сәрсекеев (Сәрсеке) Медеу: б. 348.
Шығыс жұлдыздары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық. Т. 1 : Сөз зергерлері. Мәдениет майталмандары. - Астана : Фолиант, 2011. - 304 б. - Сәрсеке Медеу: б. 146-147.
Ысмайылов, Т. Шығармалары [Мәтін]. Т. 1 : Мәңгілік жас рухым-өлеңдерім : өлеңдер, поэмалар, сын-сықақтар және естеліктер : Медеу Сәрсеке туралы. - Астана : Фолиант, 2013. - 344 б.
Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Сәрсеке Медеу: б. 671-672.
***
Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1969. - 368 с. - Сарсекеев Медеу: с. 266.
Гайнуллина, Ф.А. Литература Семипалатинского Прииртышья [Текст] : учебное пособие/ Ф.А. Гайнуллина.- Семипалатинск, 2002. - 132 с. - Сарсекеев Медеу: с. 92-95.
Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека им. Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. - 82 с. - Сарсекеев Медеу: с. 63-64.
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан ; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна; Қазығұрт, 2010. - 528 с. - Сәрсекеев Медеу: с. 428.
Мақалалар - Статьи
Салықов, К. Ақиқатқа араша [Мәтін] : М. Сәрсекеевтің"Қуғындалған Сәтбаев" естелік-эссе кітабы жайлы / К. Салықов // Қазақ әдебиеті. - 1995. - 21 ақпан. - Б. 9.
Смайылов, К. Алпыс асқар [Мәтін] : жазушы Медеу Сәрсекеев туралы / К. Смайылов // Егемен Қазақстан. - 1996. - 15 ақпан. - Б. 4.
Салықов, К. Ауыр жолда сыр білдірмес азамат [Мәтін] : жазушы М. Серсекеев 60 жаста / К. Салықов // Қазақ әдебиеті. - 1996. - 4 қаңтар. - Б. 13.
Сапаев, Ғ. Сәтбаев планетасы. [Мәтін] : белгілі жазушы М. Сәрсекенің "Қазақтың Қанышы" атты роман-эссесіне пікір / Ғ. Сапаев // Семей таңы. - 1999. - 5-11 тамыз. - Б. 9.
Мұхамедова, Р. Еңбегім бағаланды деп білемін [Мәтін] : тәуелсіздіктің 10 жылдығына байланысты ҚР Президентінің жарлығымен бірнеше қайраткер тұлғалар үкімет наградаларымен марапатталды. Соның бірі - Медеу Сәрсеке / Р. Мұхамедова // Семей таңы. - 2002. - № 3. - Б. 1-2.
Еспенбетов, А. Жоқ іздеген жолаушы [Мәтін] / А. Еспенбетов // Егемен Қазақстан. - 2006. - 24 наурыз. - Б. 5.
Қасымжанұлы, С. "Бабалар сөзі"- руханият көзі [Мәтін] / С. Қасымжанұлы // Ертіс өңірі. - 2009. - 29 сәуір. - Б. 8.
Есмағанбетқызы, Б. Таразыға тартылған ардың құны... [Мәтін] / Б. Есмағанбетқызы // Қазақ әдебиеті. - 2011.- 15 шілде. - Б. 12.
Мәмет, С. Бұл да қазақтың шерлі шежіресі [Мәтін] / С. Мәмет // Егемен Қазақстан . - 2016.- 12 наурыз. - Б. 11.
Мағауина, З. Қаламгердің сан қыры [Мәтін] / З. Мағауина // Семей таңы. - 2016. - 22 сәуір. - Б. 2.
Мағжан, А. Қанышты әлемге танытқан қаламгер [Мәтін] : Жазушы Медеу Сәрсеке 80 жаста / А. Мағжан // Ертіс өңірі. - 2016. - 3 ақпан. - Б. 7.
Иманғали, М. "Тендерге түскен келіншекті" тамашалады [Мәтін] / М. Иманғали // Семей таңы. - 2016. - 15 сәуір. - Б. 16.
Жайықбаев, Н. Қабдыкәрім, Медеу және Семей : ақын Қабдыкәрім Ыдырысов пен жазушы Медеу Сәрсеке туралы / Н. Жайықбаев. - Мәтін (визуалды) // Семей таңы. - 2024. - 21 мамыр (№61). - Б. 3.
***
Чакенов, Б. Испытание времени [Текст] : о книге М.Сарсекеева "Взрыв"] / Б. Чакенов, А. Чакенова // Простор http://prostor.samal.kz. - 1989. - №7. - С. 171-177.
Жармагамбетов, Н. У его книг была нелегкая судьба [Текст] : Медеу Сарсекеев / Н. Жармагамбетов // Казахстанская правда. - 1996. - 10 января. - С. 3.
Щербаков, Б. След, ведущий от земли в космос [Текст] : роман М. Сарсекеева о жизни и творчестве К.Сатпаева / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2000. - 30 ноября. - С. 2.
Абдусалямова, С. Медеу Сарсеке открыл миру Сатпаева [Текст] / С. Абдусалямова // Спектр. - 2004. - №3. - С. 5.
Всю жизнь через тернии шел пионер казахской научной фантастики Медеу Сарсекеев [Текст] // Рудный Алтай. - 2006. - 4 апреля. - С. 8.
Алексеев, Н. К вершинам творчества [Текст] / Н. Алексеев // Спектр. - 2006. - 9 февраля. - С. 4.
Часнык, Л. Покоренные вершины Медеу Сарсеке [Текст] / Л. Часнык// Спектр. - 2006. - 30 апреля. - С. 7.
Мальцева, О. Созвездие знаменитых юбиляров [Текст] / О. Мальцева // Семипалатинские вести. - 2006. - 2 марта. - С. 5.
Ельникова, Л. Правда жизни Евнея Букетова [Текст] / Л. Ельникова // Рудный Алтай. - 2008. - 17 января. - С. 1.
Попова, Е. Медеу Сарсеке: "Я давно мечтал о такой книге" [Текст] / Е. Попова // Вести Семей. - 2010. - 21 января. - С. 2.
Добровинская, Ф. "Необузданный историк" [Текст] : вышел в свет новый документальный роман-эссе М. Сарсекеева о казахском историке Е. Бекмаханове / Ф. Добровинская // Вести Семей. - 2010. - 7 октября. - С. 2.
Секенов, С. Земля Семея богата талантами [Текст] / С. Секенов // Вести Семей. - 2012. - 3 января. - С. 1.
Гуляева, Е. Научные продукты против радиации [Текст] : о рабочей поездке акима ВКО Б. Сапарбаева в г. Семей, в т. ч. о деятельности культурных учреждений ВКО] / Е. Гуляева // Рудный Алтай. - 2012. - 26 мая. - С. 1, 2.
Шакабаев, Р. Актуальный театр [Текст] / Р. Шакабаев // Наше дело. - 2014. - 3 апреля. - С. 7.
Касенов, Ж. В преддверии юбилея [Текст] / Ж. Касенов // Вести Семей. - 2014. - 27 мая. - С. 1.
Шакабаев, Р. Встреча с писателем [Текст] : о М. Сарсеке / Р. Шакабаев // Наше дело. - 2014. - 17 июля. - С. 4.
Шайхынова, А. Медеу Сарсеке - почетный профессор [Текст] / А. Шайхынова // Вести Семей. - 2015. - 12 мая. - С. 5.
Кусайнов, М. Вклад в казахстанскую литературу [Текст] / М. Кусайнов // Вести Семей. - 2016. - 9 февраля. - С. 2.
Имаханова, К. В честь юбиляра [Текст] / К. Имаханова // Вести Семей. - 2016. - 23 февраля. - С. 4.
Биданова, А. Писатель и его книги [Текст] / А. Биданова // Казахстанская правда. - 2016. - 17 февраля. - С. 10.
Парфенович, М. Поколение читателей, которое нам дорого [Текст] : о писателе М. Сарсеке / М. Парфенович // Вести Семей. - 2016. - 24 мая. - С. 6.
Ержанова, Б.Т. Пропагандировать знания [Текст] : о Медеу Сарсеке / Б. Т. Ержанова // Вести Семей. - 2016. - 23 февраля. - С. 4.