Ғалымдар мен ағартушылар
Ысқақов А.
- Жаңартылды 08.09.2022 10:06
Ысқақов Ахмеди Ысқақұлы (1910-1996 жж.) – филология ғылымдарының докторы, тілтанушы-профессор.
Семей облысы, Абай ауданында дүниеге келген. Алматы педагогикалық институтын аяқтаған соң, Қазақ педагогикалық институтында оқытушы болған. ҚазССР ҒА Тіл және әдебиет институтының және ҚазССР Ағарту министрлігі Педагогика ғылымдарының ғылыми-зерттеу институтының директоры, ҚазССР ҒА-ның Тіл білімі институты лексикография бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарған.
Қазақ тілтануының тарихы мен қазіргі жағдайы, грамматика (морфология), сөз таптарының теориясы және сұрыпталуы, лексика және лексикография, оқыту методикасына бағытталған 200-ден астам ғылыми жұмыстың авторы.
Негізгі еңбектері: «Қазақ тілінің фономорфологиялық құрылысын тарихи тұрғыдан сараптау», «Қазақ тілінің грамматикасы: (Морфология)», «Қазіргі қазақ тілі: (Морфология)». Ғалымның бастауымен он томдық «Қазақ тілінің сөздігі» мен «Абай тілі сөздігі» құрастырылған.
А. Ысқақов – ҚР ҰҒА корреспондент мүшесі, ҚР Еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
А. Ы. Ысқақовтың ғылыми еңбектері
Научные труды Искакова А. И.
Кітаптар – Книги
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1964. - 393 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1964. - 400 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi грамматикасы [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1969. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1970. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4-кл. арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1971. - 135 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : (фонетика, лексика, морфология) / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1972.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1973. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1986. - 175 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1974. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1974. - 408 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1975. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1976. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс / А. Ы. Ысқақов. - Алматы, 1979. - 136 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1986. - 175 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 4 класс арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1988. - 175 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-кл. арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Мектеп, 1989. - 192 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] : морфология / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Ана тiлi, 1991. - 384 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-кл.арналған оқулық / А. Ы. Ысқақов. - Алматы : Рауан, 1994. - 173 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тілінің фономорфологиялық құрылысын тарихи тұрғыдан сараптау [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов. - 1999. - 186 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазiргi қазақ тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов; бас ред. Е. М. Арын; құраст. А. Ж. Құдабаев; ред. алқасы: Ө. Айтбаев, Б. Әбiлқасымов, Е. Жанпейiсов т.б.. - Павлодар : С. Торайғыров атын. ПМУ, 2010. - 458 б. - (Қазақ тiл бiлiмiнiң антологиясы).
***
Искаков, А. И. Наречие в современном казахском языке [Текст] / А. И. Искаков. - Алма-Ата : АН КазССР, 1950. - 141 с.
Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар
Публикации в периодических изданиях и сборниках
Ысқақов, А. Ы. Профессор Қ. Жұбанов және қазақ тiл бiлiмi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Қазақстан мектебi. - 1965. - № 3. - Б. 71-77.
Ысқақов, А. Ы. Қаздауысты Қазыбек туралы жоқтау-жыр [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Қазақ әдебиетi. - 1985. - 11 январь. - Б.11.
Ысқақов, А. Ы. Абай және қазақ әдеби тiлi [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов // Абай тағылымы : әдеби-сын зерттеулер мен мақалалар / құраст. Н. Ғабдуллин. - Алматы, 1986. - Б. 305-323.
Ысқақов, А. Ы. Ағадан қалған мұра [Мәтін] : [Әлкей Хақанұлы Марғұланды еске алу] / А. Ы. Ысқақов // Қазақ әдебиетi. - 1986. - 17 январь. - Б. 10-11.
Ысқақов, А. Ы. Көш басы [Мәтін] : [Қ. Жұбановтың "Қазақ тiлi грамматикасына" - 50 жыл] / А. Ы. Ысқақов // Қазақстан мектебi. - 1986. - № 12. - Б. 72-73.
Ысқақов, А. Ы. Жас ақындар дауысы [Мәтін] : бүкiлодақтық студенттер мерекесiне орай, "Ақиқат" жастар тарихи-ағарту ұйымының ұйымдастырған тұңғыш рет жоғарғы оқу орны студенттерi мен жұмысшы жастарының айтысы туралы / А. Ы. Ысқақов // Өркен. - 1989. - 25 ноябрь. - Б. 12.
Ысқақов, А. Ы. Ағарту iсiнiң жетекшiсi [Мәтін] : [оқу-ағарту саласының ардагерi Ә. Сембаев туралы] / А. Ы. Ысқақов // Шалқар. - 1995. - 10 қараша. - Б. 4.
А. Ы. Ысқақовтың қатысуымен шыққан басылымдар
Издания, вышедшие при участии Искакова А. И.
Ғабдуллин, Б. Қазақ ағартушы-демократтарының дін туралы пікірлері [Мәтін] / Б. Ғабдуллин, А. Ы. Ысқақов. - 1961. - 86 б. (Введено оглавление)
Ысқақов, А. Ы. Қазіргі қазақ тілі [Мәтін] / А. Ы. Ысқақов, Ж. Аралбаев, 1991. - 384 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-сыныпқа аранлған оқулық / А. Ы. Ысқақов, К. Аханов, Б. Кәтенбаева. - 21-шi басылымы. - Алматы : Рауан, 1996. - 224 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлi [Мәтін] : 5-сыныпқа арн.оқулық / А. Ы. Ысқақов, К. Аханов, Б. Кәтенбаева. - 22-шi бас. - Алматы : Рауан, 1999. - 224 б.
Ысқақов, А. Ы. Қазақ тiлiнiң фономорфологиялық құрылысын тарихи тұрғыдан сараптау: Оқу құралы.- Алматы: РБК, 1999.- 186 бет, 19х14 см.
Абай тілі сөздігі [Мәтін] / құраст. ред. басқарған А. Ы. Ысқақов, 2011. - 616 б.
А. Ы. Ысқақов туралы әдебиеттер
Литература об Искакове А. И.
Кітапатр - Книги
Қазақстан ғылымы [Мәтін] : энциклопедия / бас ред. Б. Ө. Жақып. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2009. - Ысқақов Ахмеди: б. 470-471.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - Ысқақов Ахмеди: б. 831-832.
Мақалалар - Сататьи
Әшімова, А. Ұлағатты ұстаз [Мәтін] : [А. Ы. Ысқақов туралы] / А. Әшімова // Ертіс өңірі. - 2005. - 1 желтоқсан. - Б. 30.
Қирабаев, С. Өмір тағылымдары [Мәтін] : естеліктер / С. Қирабаев. - 2006. – Ахмеди Ысқақов: б. 303-305.
Қирабаев, С. Көп томдық шығармалар жинағы [Мәтін]. Т. 7 / С. Қирабаев, 2007. – Иманы жүзінде ғана емес, жүрегінде еді : [А. Ысқақов туралы]: б. 352-354.
Тоқтарова, Т. А. Ахмеди Ысқақовтың ғылыми мұрағаттарына шолу [Мәтін] / Т. А. Тоқтарова // "Орыс филологиясының бүгінгі таңдағы теориялық және әдістемелік мәселелері" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары 8-9 қараша 2007 жыл. [Мәтін]. Т. 2. - Өскемен, 2007. - Б. 213-214.
Тоқтарова, Т. А. Ахмеди Ысқақовтың ғылыми-педагогикалық және шығармашылық қызметі [Мәтін] / Т. А. Тоқтарова // "Орыс филологиясының бүгінгі таңдағы теориялық және әдістемелік мәселелері" атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары 8-9 қараша 2007 жыл. [Мәтін]. Т. 2. - Өскемен, 2007. - Б. 215-217.
Бизақов, С. Сүйген ісінің семсері еді [Мәтін] : [ғалым Ахмеди Ысқақов туралы] / С. Бизақов // Ана тілі. - 2010. - 18-24 қараша. - Б. 5.
Чушекова, Ж. Қазақ тіл білімінің білгірі, әйгілі ғалым [Мәтін] / Ж. Чушекова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 11. - Б. 8-10.
Шарапиева, Л. Тіл білімінің туын көтерген [Мәтін] : филология ғылымдарының докторы, профессор, жерлесіміз Ақмеди Ысқақовтың туғанына 100 жыл / Л. Шарапиева // Семей таңы. - 2010. - 16 қыркүйек. - Б. 9.
Пірәлиев, С. Қара шаңырақ [Мәтін] / С. Пірәлиев // Мәдени мұра = Культурное наследие. - 2012. - № 4. - Б. 4-14.
Серғалиев, М. Тілім менің-тінім менің [Мәтін] : мақалалар, баяндамалар / М. Серғалиев. - 2013. – Ахмеди Ысқақов – лексикограф: б 321-322.
Қайдар, Ә. Ғылымдағы ғұмыр [Мәтін] : мақалалар, баяндамалар жинағы. Т. 4, 2014. - Көреген аға (Ахмеди Ысқақов): б. 181-183; Ағаларға парыздарымыз (Ахмеди Ысқақов): б. 192-194.
Шәріпбаев О.
- Жаңартылды 08.09.2022 10:32
Шәріпбаев Орал Тоқтарұлы(1960) - Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының Шығыс Қазақстан облыстық филиалының төрағасы.
1977 жылы Семей облысы, Жаңа Семей ауданының Бөкенші орта мектебін үздік бітірген.
1982 жылы Н.К.Крупская атындағы педагогикалық институтты озат бітіріп, еңбек жолын қаладағы №119 кәсіптік техникалық училищеде тәрбиешіліктен бастады, 1983–1984 жылдары Совет Армиясы қатарында болды. 1985 жылдан №16 қазақ орта мектебінде ұстаздық қызмет атқарып, №5 қазақ гимназия мектебіне директордың бастаушы әскери дайындық жөніндегі орынбасарлығына ауыстырылды.
1986-1989 жылдар директордың тәрбие жөніндегі орынбасары және директордың қызметін атқарды. 1990-1991 жылдарыЖаңа Семей аудандық Партия комитетінде идеология саласында қызмет атқарды.
1991 жылдан бүгінгі күніне дейін Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының облыстық филиалында қызмет атқарып келеді. 1991 жылы Жаңа Семей ауданында «Қазақ тілі» қоғамын құрып, ұйымдастырып, кейіннен аудандық төраға болып сайланды. Республикалық қоғамның Халықаралық мәртебе алуына байланысты Облыс жұртшылығының ұсынысымен Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының Шығыс Қазақстан облыстық филиалының төрағасы болып сайланды. 25 жыл бойы тек бір салада қызмет атқарып келе жатқан Орал Тоқтарұлы Отанға, туған елге, жерге деген ыстық ықыласы, сүйініші жас ұрпақ жүрегіне жалын тастағандай, одан тараған ұшқын нағыз азаматтыққа, өршілдікке бастағандай, тәуелсіздік үшін тәуекелге дейін баруға әзір, қайсар тіл сарбазы.
Щербаков Б. В.
- Жаңартылды 04.01.2025 12:14
Щербаков Борис Васильевич (1939 ж.) – натуралист-жазушы, орнитолог-ғалым, биология ғылымдарының кандидаты, Қазақстан Жазушылар одағының Шығыс Қазақстан бөлімі хатшысы, КСРО және Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі. ҚазССР Ағарту ісінің үздігі, Үндістан мен Қазақстан арасындағы мәдени қатынастардың шығысқазақстандық қауымдастығы президенті.
5 шілдеде Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласында дүниеге келген. Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінің (бұрынғы Өскемен пединституты) биология факультетін аяқтайды, биология ғылымдарының кандидаты.Экспедициялық сапарлары барысында жиналған материалдары «Южный натуралист», «Природа», «Охотник и охотничье хозяйство» және т. б. журналдарда жарық көрген.
Туған өлкесіне жасаған экспедициялық бақылаулары негізінде алғашқы «Житель лунных тугаев» (1976 ж.) еңбегі жарық көреді. 40 жыл бойы облыстық жас натуралистер стансасында үйірме жетекшісі әрі әдіскері, бірнеше жыл директоры қызметін, соңғы жылдары Экобиоорталық мектептен тыс ұйымында әдіскер болған. Биология мен экологияға қатысты жүзден астам ғылыми жұмыстың, Қазақстан адамдары мен табиғаты жайлы 30-дан астам ғылыми-көркем кітап пен 160 ғылыми мақаланың авторы. «О происхождении перьев в эволюции птиц» және облысымыздың табиғатына, жер-су аттарына арналған 1140 беттен тұратын «Восточный Казахстан – сердце Евразии» еңбегі соңғы ғылыми туындыларының бірі.
Қазақстан, Орта Азия, Алтай, Үндістан, Вьетнам және т.б. елдерге 300-ден астам экспедиция жасаған. Қазақстан-Үндістан мәдениет ассоциациясының президенті болып табылатын Б. Щербаков Үндістан жерінде бірнеше рет болып қайтқан. Осы сапарларының нәтижесін очерктер циклінен аңғаруға болады. Алғаш рет омыртқалы жануарлар кадастрын құрастырып, өлке құстарының 132 түріне сипаттама берген. Сондай-ақ, Алтай қызылқұнағы тұқымдасының және орта-азиялық сайрауық шырылдақ ұясын тауып, құстардың 21 жаңа және 1 тұқымдас түрін тапқан. Белсенді эколог: оның жетекшілігімен және тікелей қатысуымен Мемлекеттік Батыс-Алтай қорығы, Тарбағатай зоологиялық кіші қорығы, Марқакөл мемлекеттік қорығы, Үлбі таулы-дала қорықшасының негізі қаланған. Сонымен бірге, облыс оқушыларына арналған бірқатар экологиялық оқыту маршруттарын жасаған.
Өскелең ұрпақты экологиялық тәрбиелеуге, Шығыс Қазақстан табиғаты мен қорғау аймағының биологиялық түрлілігін сақтауға қосқан үлесі үшін және БАҚ-та ғылыми білімін насихаттағаны үшін ХШЖК-ның (ВДНХ) бірнеше Алтын және Күміс медалімен, КСРО-ның Үлкен Күміс медалімен марапатталған. Батыс Алтай тауындағы өзен мен екі жаңа өсімдік түріне ғалымның есімі берілген.
2020 жылы Б. В. Щербаковқа "Құрмет" ордені берілді.
Б. В. Щербаков шығармалары
Произведения Б. В. Щербакова
Кітаптар –Книги
Щербаков, Б. Житель лунных тугаев [Текст] / Б. Щербаков.- Алма-Ата: Жалын, 1976.- 65 с.
Щербаков, Б. У озера звенящих колоколов [Текст] / Б. Щербаков. - Алматы: Жалын, 1980. - 80 с.
Щербаков, Б. В. Ожившие реликты [Текст] / Б. В. Щербаков.- Алма-Ата: Кайнар, 1981.- 120 с.
Щербаков, Б. В. Золотыми тропами осени [Текст] / Б. В. Щербаков.- Алматы: Кайнар, 1983. – 128 с.
Щербаков, Б. В. Тропа длиною в год [Текст] / Б. В. Щербаков - Алма-Ата: Кайнар, 1985. - 184 с.
Щербаков, Б. В. Зеленый дом [ Текст] : повесть и рассказы / Б. В. Щербаков. - Алма-Ата : Жазушы, 1985. - 158 с.
Щербаков, Б. Неожиданная встреча [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1987. - 23 октября. - С. 2
Щербаков, Б. В. Травы памяти [Текст] : повести и рассказы / Б. В. Щербаков.- Алма-Ата: Жазушы, 1990. - 192 с.
Щербаков, Б. В. Волнистый попугайчик [Текст] : рекомендации по разведению, уходу и как научить говорить / Б. В. Щербаков . - Усть-Каменогорск : Б.и., 1995. - 25 с.
Щербаков, Б. Птицы за окном [Текст] : пособие по птицам населенных пунктов Восточного Казахстана / Б. Щербаков .- Усть-Каменогорск, 1996. - 144с.
Щербаков, Б. Учебно-экологические тропы в окрестностях г. Усть-Каменогорска [Текст] : пособие для учителей / Б. Щербаков. - Усть-Каменогорск : Б. и., 1997. - 115 с.
Щербаков, Б.В. Купите себе попугая [Текст] / Б. В. Щербаков. - Алматы : Казахстан, 1997. - 159 с.
Щербаков, Б. Волшебный сон на пороге 21 века [Текст] : [о работе с юннатами усть-каменогор.уч.-исслед."Экобиоцентра"] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1999. - 26 янв. - С. 5
Щербаков, Б. Охота за буквами [Текст] : пособие для дошкольного и школьного возраста / Б. Щербаков. - Усть-Каменогорск : ВКГУ, 2002. - 76 с.
Щербаков, Б. В. Путь к Абаю [Текст] : путевые заметки / Б. В. Щербаков. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2005. - 147 с.
Щербаков, Б. В. Моя планета - Казахстан [Текст] / Б. В. Щербаков. - Алматы : Жазушы, 2008. - 206 с.
Щербаков, Б. В. Восточный Казахстан - сердце Евразии [Текст] / Б. В. Щербаков, В. В. Понявин. - Усть-Каменогорск, 2011. - 1140 с.
Щербаков, Б. В. Концепция гипотезы о происхождении перьев и эволюции некоторых птиц [Электронный ресурс] / Б. В. Щербаков. - Усть-Каменогорск : Либриус, 2011. - 65 с.
Щербаков, Б. В. У каждой сказки своя правда... [Текст] / Б. В. Щербаков / Шығыс Қазақстан облысының әкiмдiгi ; жауап. ред. Қ. Құрмансейiт ; төраға Б. Сапарбаев.- Астана: Фолиант, 2014.- 432 с.
Мерзімді басылымдардағы мақалалар
Публикации в периодических изданиях и сборниках
Биология птиц в Казахстане [Текст] : труды Института зоологии. Т. 38 / Академия наук Казахской ССР. - Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1978. - 168 с. - Щербаков. Б. В. Экологические сведения о гнездящихся птицах, новых для Западного Алтая и Казахстана: с. 127-131.
Лик Земли [Текст] : рассказы о природе Казахстана / сост. В.М. Карпенко. - Алма-Ата : Жалын, 1980. - 232 с. – Щербаков Борис. Знаменитая неизвестность : с. 144-147 ; Щербаков Б. Удивительная птица: с. 147-150
Лик земли [Текст] : рассказы о природе Казахстана : сборник. Вып. 3 / редколлегия: М. Д. Зверев (председатель), П. И. Мариковский (научный консультант), Ш. Ж. Алиев; сост. Н. Х. Гарифуллина. - Алма-Ата : Жалын , 1981. - 295 с. – Щербаков Б. В. Снеговик : рассказ: с. 27-29.
1986-1988
Щербаков, Б. Муромец [Текст] : рассказ / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1986. - 2 июня. - С. 2
Щербаков, Б. Пядь родной земли [Текст] / Б. Щербаков , Гусляров Е. // Ленинская смена. - 1986. - 25 июня. - С. 2
Щербаков, Б. Долг [Текст] / Б. Щербаков // Ленинская смена. - 1986. - 23 сентября. - С. 4
Лик Земли [Текст] : рассказы о природе / сост. Т.Л. Фроловская. - Алма-Ата : Жалын, 1986. - 384 с. - Щербаков Б. Монрак: с. 51-87
Щербаков, Б. Испытание на выживание [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1987. - 15 декабря
Щербаков, Б. Чтобы сохранить исчезающие растения [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1988. - 22 марта. - С. 5
1990-1999
Щербаков, Б.В. Прости нас, лошадь! [Текст] / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 1990. - 10 июля. - С. 4
Щербаков, Б.В. О стратегии дальновидности [Текст] / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 1991. - 8 мая. - С. 4
Щербаков, Б. Идея восторжествовала [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1992. - 15 окт. - С. 4
Щербаков, Б.В. Пора подумать о заказнике [Текст] / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 1994. - 19 марта
Щербаков, Б. Идет по городу священная корова [Текст] : [заметки после поездки в Индию] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1996. - 10 февр. - С. 5
Щербаков, Б. У стен священного Тадж-Махала [Текст] : [записки после поездки в Индию] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1996. - 24 февр. - С. 4
Щербаков, Б. Дорожная эквилибристика [Текст] : [заметки после поездки в Индию] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1996. - 14 марта
Щербаков, Б. Завтрак под джакарандой [Текст] : [заметки после поездки в Индию] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1996. - 19 марта
Щербаков, Б. Великолепный Альциона [Текст] : путевые заметки из Индии / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1996. - 25 июня. - С. 2
Щербаков, Б. По ту сторону Гималаев [Текст] : путевые очерки из Индии / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1997. - 25, 28 янв. - С. 4, 11.
Щербаков, Б. Фотограф, художник, писатель [Текст] : певцу и художнику родного края В.Нетисову - 60 лет / Б. Щербаков . // Рудный Алтай. - 1997. - 3 апр. - С. 4
Щербаков, Б. Школьный заповедник - полигон экологического образования [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1997. - 21 окт. - С. 5
Щербаков, Б. Каждый воробей мне приятель [Текст] : наблюдения / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1998. - 20 янв. - С. 4
Щербаков, Б. "Купите себе попугая" [Текст] : [беседа с писателем,ученым-орнитологом...] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1998. - 5 февр. - С. 4
Щербаков, Б. В. Год Огненного Быка пустил Красного Петуха. Не позволить это году Желтого Тигра [Текст] : [проблема лесных пожаров в ВКО] / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 1998. - 23 июня. - С. 2
Щербаков, Б. Цветок и человек [Текст] : рассказ / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1999. - 24 апр. - С. 4
Щербаков, Б. Однажды майским вечером,или как я филинят высиживал [Текст] : рассказ / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 1999. - 4 сент. - С. 4.
2000-2009
Щербаков, Б. Вдохновленный трудом и песней [Текст] : [о писателе и журналисте Е.Турулбаеве] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2000. - 11 янв. - С. 3.
Щербаков, Б. Природа и поколения [Текст] : [о проблемах природы, с которыми мы встречаем новое тысячелетие] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2000. - 15 янв. - С. 4.
Щербаков, Б. Мы и природа [Текст] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2000. - 3 июня. - С. 4.
Щербаков, Б. След, ведущий от земли в космос [Текст] : [Роман М. Сарсекеева о жизни и творчестве К.Сатпаева] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2000. - 30 нояб. - С. 2.
Щербаков, Б. Материковый азиат[Текст] / Б. В. Щербаков // Иртыш.- 2001. - N1. - С.84-92.
Щербаков, Б. Поможем братьям нашим меньшим [Текст] : [учитывая сложившуюся ситуацию всем миром нужно помочь пернатым пережить экстремальное время] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2001. - 16 янв. - С. 3.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [об озере Коскуль] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2001. - №3. - С. 32-33.
Щербаков, Б.В. На кого мы похожи? [Текст] : [о сходстве во внешности и поведении человека с животными] / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 2001. - 15 апр. - С. 9.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [У каждого своя, единственная родина. Моя - Восточный Казахстан. Удивительная это земля - в самом центре континента] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2001. - №8. - С. 38-39.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [Не у каждой реки несколько названий. У Иртыша - три. Истоки его в горах монгольского Алтая называются Ку-Иртыш. После впадения Кара-Иртыш (Черный Иртыш) Иртыш становится Черным. Таким он впадает в озеро Зайсан. Вытекает Белым или просто Иртышом] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2001. - №9. - С. 34-35.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [Об озере Зайсан] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2001. - №12. - С. 44-45.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [о первых исследователях Восточного Казахстана] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2002. - №1. - С. 32-33.
Щербаков, Б. От египетских пирамид до Восточного Казахстана [Текст] : [о птицах Восточного Казахстана] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2002. - 7 дек. - С. 21.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : [хребет Монрак - Лунные горы] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2002. - №10. - С. 32-33; N11.-30-31.
Щербаков, Б. Любовь, потрясшая великую степь [Текст] : К 1500-летию казахского эпоса "Козы-Корпеш и Баян-Сулу" / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2002. - №10 . - С. 30-31 ; Рудный Алтай. - 2002. - 21 сент. - С. 7.
Щербаков, Б. Амфибия в Восточном Казахстане [Текст] : [акклиматизация озерных лягушек в ВКО] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2002. - 9 нояб. - С. 16.
Щербаков, Б. Мелодии старой домбры [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2003. - № 1. - С. 68-72.
Щербаков, Б. Серику Байхонову - пятьдесят! [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2003. - № 2. - С. 72.
Щербаков, Б. Красная книга для всех [Текст] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2003. - № 4 . - С. 51; N6. – 39.
Щербаков, Б. Тайный разговор [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2003. - № 5. - С. 83-88.
Щербаков, Б.В. Красная книга для всех [Текст] / Б. В. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2003. - № 7/8. - С. 43.
Щербаков, Б. Земля очарования [Текст] : Тарбагатайский зоологический заказник / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2003. - №12 . - С. 34-35.
Щербаков, Б. Владыка снежных гор - ирбис [Текст] / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2004. - №1. - С. 27
Щербаков, Б. Красная книга для всех [Текст] : кустарник цвета утренней зари / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2004. - № 2. - С. 32.
Щербаков, Б. Путь к Абаю [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2004. - № 2. - С. 78-97.
Щербаков, Б. Человек-озеро получает премию[Текст]: писателю, биологу вручена премия акима ВКО "За вклад в развитие культуры"/ Б. Щербаков // Экспресс К. - 2004. - 28 февр. - С. 7.
Щербаков, Б. Красная книга для всех [Текст] : клыкастый олень / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2004. - № 3. - С. 35.
Щербаков, Б. Красная книга для всех [Текст] : щурка золотистая / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2004 - № 4. - С. 35.
Щербаков, Б. Красная книга для всех [Текст] : кедры сажающая... / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. – 2004. - № 5. - С. 27.
Щербаков, Б. Реликтовый "невидимка" [Текст] : красная книга для всех / Щербаков Б. // Деловой Усть-Каменогорск. – 2004. - № 8. - С. 34.
Щербаков, Б. Летающие при луне [Текст] : красная книга для всех / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2005. - № 1. - С. 27.
Щербаков, Б. "Реликтовое пространство" или Внимание: Сос! - ны [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2005. - № 1. - С. 66-68.
Щербаков, Б. "Охота с беркутом" [Текст] : рассказ / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2005. - № 2-3. - С. 156-159.
Щербаков, Б. Урагус [Текст] : красная книга для всех / Б. Щербаков // Деловой Усть-Каменогорск. - 2005. - № 9. - С. 42.
Щербаков, Б. Таинственный убийца [Текст] / Б. Щербаков // Ақ Ертіс - Иртыш. - 2005. - № 6. - С. 64-83.
Щербаков, Б. Материковый азиат; Гражданин степей; В сердце Азии [Текст] : рассказы / Б. Щербаков // Нива. - 2006. - № 6. - С.129-134.
Щербаков, Б. Сам себе хозяин[Текст]: интервью с рос. нар. артистом кино и театра / интервью вела Н.Мукадес / Б. Щербаков // Караван. - 2007. - 2 марта (N 9). - С. 13.
Щербаков, Б. В час Луны; Мелодии старой домбры [Текст] / Б. Щербаков // Нива. - 2007. - № 2. - С. 183-191.
Щербаков, Б. Маркакольский заповедник [Текст] / Б. Щербаков // Нива. - 2007. - № 5. - С. 199-207.
Щербаков, Б. Таежное графство Алтайского заповедника [Текст] : главы из новой книги / Б. Щербаков // Ақ Ертіс-Иртыш. - 2008. - № 6. - С. 92-100.
Щербаков, Б. Сары - Арка[Текст] / Б. Щербаков // Турист. - 2009. - № 4. - С. 2-8.
Щербаков, Б. Таежное графство Алтайского заповедника [Текст] : отрывок из книги / Б. Щербаков // Ақ Ертіс. - Өскемен, 2009. - № 4. - С. 60-78.
2010-...
Щербаков, Б. "Зеленое кольцо" вокруг озера [Текст] : [о лесонасаждениях в окрестностях с. Верх-Уба Шемонаихинского р-на] / Б. Щербаков // Рудный Алтай. - 2010. - 31 авг. - С. 5. ; Мәдениет жаршысы .; № 9. - С. 22-24.
Щербаков, Б. Горы без барса, что человек без души [Текст] : [об охране редких животных ВКО] / Б. Щербаков // Семь дней. - 2010. - 9 окт. - С. 9.
Щербаков Б. В. Восточный Казахстан - край преданий, легенд... [Текст] : [легенды] / Б. В. Щербаков (Введено оглавление) // Ақ Ертіс. - 2011. - № 6. - С. 66-71.
Щербаков, Б. Тополь: повесть [Текст] / Б. Щербаков// Отүкен.- 2013. - № 1. - C. 17-44
Щербаков, Б. Ходите чаще по земле... [Текст] / Б. Щербаков; беседовал И. Николенко // Устинка плюс . - 2015. - 2 июля (№ 27). - С. 7
***
Щербаков, Б. Өнегелi өмiр [Мәтін] : [жазушы М. Зверевтiң қазасына көңiл бiлдiру] // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 30 қаңтар. - Б. 6.
Б. В. Щербаков туралы әдебиеттер
Литература о Б. В. Щербакове
Кітаптар – Книги
Борис Щербаков [Текст] : [альбом / авт. вступ. ст. и сост. А. К. Лебедев]. - М. : Изобразительное искусство, 1986. - 303 с.
Немцев М. С. Литературный Риддер [Текст] : биографический справочник / Немцев М. С. - Усть-Каменогорск : Медиа - Альянс, 2012. - 245 с. – Щербаков Борис Васильевич: с. 167
Пуссеп Г. Н. Почетные граждане Усть-Каменогорска [Текст] / Г. Н. Пуссеп, С. С. Грекова. - Усть-Каменогорск, 2008. - 133 с. - Щербаков Борис Васильевич: с. 86-87.
Писатели и поэты Восточного Казахстана [Текст] : (рекомендательный указатель литературы). - Усть-Каменогорск : Б. и., 1989. - 57 с. -Щербаков Борис Васильевич: с. 52-54.
Тарлыкова О. А за строкой мне видится судьба... [Текст] / Тарлыкова О. - Усть-Каменогорск : Медиа-Альянс, 2006. - 300 с. - Щербаков Борис Васильевич: с. 266
Звено Алтая [Текст] : история и современность : к 90-летию Восточно-Казахстанского литературного объединения / Т. Сидихменова . - Усть-Каменогорск : Либриус, 2011. - 472 . - Щербаков Борис Васильевич: с. 176-183.
Мақалалар –Статьи
Сапарғалиев, Т. Табиғатпен тамырлас жазушы : орнитолог ғалым Борис Щербаков туралы / Т. Сапарғалиев. - Мәтін (визуалды) // Дидар. - 2024. - 18 шілде (N27). - Б. 14.
***
Евдокимов, Н. Войди в "зеленый лом"[Текст] / Н. Евдокимов // Рудный Алтай. - 1985. - 29 мая. – С. 5
Новиков, М. Как создаются книги [Текст] : [ о книге Б. Щербакова] / М. Новиков // Рудный Алтай. - 1985. - 15 июня. – С. 4
Абрамова, Б. Тропа длиною в год [Текст]: об одноимен. кн. Б. Щербакова / Б. В. Щербаков // Рудный Алтай. - 1985. -18 сент. – С. 4.
Новиков, М. От книги к книге [Текст] : [ о книге Б. Щербакова] / М. Новиков // Рудный Алтай. - 1985. - 12 октябрь. – С. 5
Черных, С. Дыхание земли[Текст] : [о Б. Щербакове] / С. Черных // Рудный Алтай.- 1987.-13 мая.
Все о птицах : [В АО "Полиграфия" издана книга Б. Щербакова "Птицы Восточного Казахстана] // Рудный Алтай. - 1996. - 31 октябрь.
Лаптев, С. "Птицы за окнами"[Текст]: [ о книге Б. Щербакова] / C. Лаптев // Рудный Алтай.- 1996. - 12 декабрь. – С. 5
Добрая Р. Боря, давай поцелуемся : [о книге "Купите себе попугая"] / Р.Добрая // Казахстанская правда.- 1998.- 17 январь. – С.4
Кратенко, А. Купите себе попугая [Текст] : [об одноименой кн. Б. Щербакова] / Б. В. Щербаков // Экспресс К. - 1998. - 30 янв. - С. 5.
Титаев, Е. Птицы счастья цвета мечты [Текст] : [О книге Б. Щербакова "Купите себе попугая"] / Е. Титаев // Голос народа.- 1998.-21 мая.
Вологодская, Г. Самая глобальная проблема [Текст]: [о работе усть-каменогорского эколого-биологического центра и его руководителе Б. Щербакове] / Б. В. Щербаков // Устинка. - 1999. - 22 январь. - С. 25.
Б. Щербакову - 60 лет // Рудный Алтай.- 1999. - 17 июля. – С. 5
Михеева, Н. Город сказал спасибо [Текст]: [звание "Почетный гражданин города Усть-Каменогорска 2000 года" присвоено главному травматологу, заведующему ортопедическим отделением стационара облмедобъединения М. Колесникову и писателю, орнитологу Б. Шербакову] / Н. Михеева // Рудный Алтай. - 2000. - 24 окт. - С.1.
Тарлыкова, О. Орнитология - наука аристократов[Текст] : [о Б. В. Щербакове] / О. Тарлыкова // Восток.- 2000. - N1. - С.163-171.
Кратенко, А. Человек-озеро - наш постоянный автор [Текст] : [именем ученого-натуралиста Бориса Щербакова названо озеро. Сделано это по решению Института географии Академии наук РК во время составления карты заповедников. Находится озеро Щербакова на территории Западно-Алтайского заповедника, созданного по его инициативе] / Б. В. Щербаков // Усть-Каменогорск сегодня. - 2002. - 16 мая. - С.7.
Ананьева, Е. Планета буквы "А" [Текст] / Б. В. Щербаков // Семь дней.- 2003. -9 мая. - С. 2.
Агарков, А. Очарованный странник [Текст] : [о Б. Щербакове] /А. Агарков // Экосфера : Восточно-Казахстанский информационно-аналитический ежегодник. - Усть-Каменогорск : 2010. - С. 37
Щерба Г. Н.
- Жаңартылды 15.06.2022 16:58
Щерба Григорий Никифорович (1914-2001) – геология-минералогия ғылымдарының докторы, ҚР ҰҒА академигі
1914 жылы 30 қарашада Хмельницкий облысы (Украина) Книжковцы селосында дүниеге келген. Еңбек жолын 16 жасында Әулиеатада (қазір Тараз қаласы) Қазақ геология тресінде коллектор болып бастады. 1934-1937 жж. Алматыда Қазақ тау-металлургия институтында оқи жүріп, Шығыс Қазақстан облысы Қайыңды, Көккөл геология-барлау партиясында коллектор кейін КСРО Ғылым академиясы Қазақ филиалында прораб және кіші ғылыми қызметкер болады.
1937-1948 жж. болашақ ғалым «Казцветметразведка» тресінде инженер болады. 1948-1955 жж. – Қаз ССР Ғылым Академиясының Қ.И.Сәтпаев атындағы Геология институтында ғылыми қызметкер, 1955-1958 жж. – сирек металдар секторының меңгерушісі, 1982-1987 жж. – бөлім басшысы, 1987-2001 жж. – Қазақстан ҰҒА Қ.И.Сәтпаев атындағы Геология институтында аға ғылыми қызметкер болып еңбек етті.
Ғалым 1958 жылы Лениндік сыйлыққа ие болды.
1961 жылы ғылыми қызметі үшін Г.Н.Щербаға профессор және Қаз ССР ғылымына еңбек сіңірген ғалым атағы берілді. 1970 жылы Қаз ССР ҒА мүше-корреспонденті, ал, 1972 жылы – академик атағын иеленді.
Ғалым 6 ғылым докторы, 30 ғылым кандидатын тәрбиелеп шығарды. Ол Орталық Қазақстан және Қалба-Нарым өңірінің сирек металлогениясы, гранит петрологиясы тақырыптары бойынша 330-дан аса ғылыми публикация авторы. Ғылыми публикациялары еліміз және шетелдерде жоғары бағаға ие болды. Орталық Қазақстанның алғашқы болжамды металлогениялық картасының бірлескен авторы. Олар жер қыртысының сатылы дамуы туралы ғылыми негіздеме жасап, оннан аса жаңа кен орындарын (Успенск, Шу-Іле, Жарма-Сауыр т.б.) ашты. Г.Н.Щерба көптеген халықаралық геологиялық конгресс, симпозиум, жиындарға қатысқан.
Табысты ғылыми еңбегі және ғылым кадрларын дайындап шығарғаны үшін Еңбек Қызыл Ту ордені, «Құрмет белгісі», «Түсті металдар үздігі» медаль-төсбелгілері, Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесінің Грамотасымен марапатталды.
Лениндік сыйлықтың лауреаты (1958), Қазақ ССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1972), КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1985). Қазақ ССР ғылымына еңбек сіңірген қайраткер.
2001 жылы 12 желтоқсанда қайтыс болды.
Г.Н.Щербаның ғылыми еңбектері
Научные труды Г. Н. Щерба
Щерба, Г. Н. Геология Нарымского массива гранитоидов на Южном Алтае [Текст] / Г.Н Щерба. – А-А : Изд-во АН Казахской ССР, 1957. – 214 с
Щерба, Г. Н. Формирование редкометальных месторождений Центрального Казахстана [Текст] / Г. Н. Щерба ; Академия наук Казахской ССР, Институт геологических наук. – Алма-Ата : Наука Казахской ССР, 1960. – 379 с
Щерба, Г. Н. Редкометальное оруденение в Казахстане [Текст] / Г. Н. Щерба // Проблемы геологии Казахстана. – Алма-Ата : Наука, 1968. - С. 182
Щерба, Г. Н. Геотектоногены и рудные пояса [Текст] : (по материалам Казахстана) / Г. Н. Щерба. – Алма-Ата : Наука, 1970. – 182 с.
Щерба, Г. Н. Жарма-Саурский геотектоген [Текст] / Г. Н. Щерба, Б. А. Дьячков, Г. П. Нахтигаль. – Алма-Ата : Наука, 1976. – 199 с.
Щерба, Г. Н. Металлогения Рудного Алтая и Калбы [Текст] / Щерба, Г. Н., Дьячков Б.А., Нахтигаль Г.П. – Алма-Ата : Наука, 1984. – 240 с.
Гранитоидные и рудные формации Калба-Нарымского пояса [Текст] : (Рудный Алтай) / Дьячков Б.А. [и др.]. – Алматы : Гылым, 1994. – 207 с.
***
Щерба, Г.Академик Кассин [Мәтін] : [Қазақстан геологиясының негізін қалаушы Николай Кассин туралы] / Г.Щерба // Егемен Қазақстан. - 1996. - 30 мамыр.
Г. Н. Щерба туралы әдебиеттер
Литература о Щерба Г. Н.
Қазақстан[Мәтін] : ұлттық энциклопедия. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2007.
Т.9: Ұ – І. – 688 б. – Щерба Григорий Никифорович.: б. 625 – 626.
Казахстан [Мәтін] : национальная энциклопедия. – Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2006.
Т. 5: С – Я. – 558 с. – Щерба Григорий Никифорович с. 452 – 453.
Интернет ресурстары
Интернет-ресурсы
Григорий Никифорович Щерба [Электронный ресурс] : [библиография ученых Казахстана] /Казахская национальная электронная библиотека : сайт. – Режим доступа : http://kazneb.kz/site/catalogue/view?br=1155339&locale=ru (10.01.2019)
Щерба Г. Н. [Электронный ресурс] : [к 100-летию ученого] / Официальный сайт национальной библиотеки РК : сайт. – Режим доступа :https://nlrk.kz/page.php/www.goethe.de/admin/upload/files/admin/upload/files/page.php?page_id=23&lang=1&news_id=2761 (10.0.2019)
Щерба Григорий Никифорович – геолог с большой буквы [Электронный ресурс] / Иформационно-аналитический портал недропользования Казахстана : сайт. – Режим доступа : http://infonedra.kz/knizhnaya-polka/item/shcherba-grigorij-nikiforovich-geolog-s-bolshoj-bukvy (10.01.2019)
