Ақын жазушылар
Рәшев М.
- Жаңартылды 01.03.2022 17:24
Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы (Тотыяйын Рамазанов) 1930 ж. – ақын, Қазақстанның еңбек сіңірген мәдениет қызметкері.
Семей облысы, Шұбартау ауданы, Баршатас ауылында дүниеге келген. Абай атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының филология факультетін аяқтайды. «Лениншіл жас» газеті әдебиет пен өнер бөлімінің қызметкері және меңгерушісі, «Ара» журналының фельетонисі, «Новый фильм» журналы бас редакторының орынбасары, Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің кинематография жөніндегі мемлекеттік комитетінде, "Ғылым" баспасы бас редакторының орынбасары, "Қазақстан" баспасының бас редакторы болып істеген. Қазір Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңесші, «Ара» журналында мәдениет бөлімінің меңгерушісі.
Алғашқы өлеңдер жинағы - «Алғашқы боразда» (1955 ж.) деген атпен жарыққа шықты. "Терек пен тікенек", "Бетің қисық болса", "Қисық айна", "Суылдақ", "Бүйімбай" т.б. сатиралық жинақтары басылды. “Тоғыз жүз күн” жыр жинағы, “Ерлік ”поэмалар жинағы жарыққа шықты. Өткен ғасырдағы ұлы ғалым Шоқан Уәлиханов өмірінен жазған "Жұлдызды жиһанкез" дастаны да айтуға тұрарлық. Сықақтары мен мысалдары орыс тілінде "Крокодил", "Дружба народов" журналдарында жарық көрген және ТМД халықтары тіліне аударылған.
Ақын "Тың және тыңайған жерді игергені үшін" медалімен марапатталған.
М. Рәшев (Рәш) шығармалары
Произведения Рашева М.
Кітаптар- Книги
Рәшев, М. Алғашқы борозда [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. – Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1955.
Рәшев, М. Терек пен тікенек [Мәтін] : сықақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақтыңмемлекет Көркем әдебиет баспасы, 1958.
Рәшев, М. Бетің қисық болса… [Мәтін] : фельетондар / М. Рәшев. – Алматы : Жазушы, 1969.
Рәшев, М. Тоғыз жүз күн [Мәтін] / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1971. - 64 б.
Рәшев, М. Бастау [Мәтін] : поэма / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1975.
Рәшев, М. Ғасыр жолы [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1983.
Рәшев, М. Дәуір – дастан [Мәтін] : поэма, балладалар / М. Рәшев. - Алматы : Жазушы, 1990. - 360 б.
Рәшев, М. Суылдақ [Мәтін] : сықақтар, әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1990. - 360 б.
Рәшев, М. Тс-с … тісіңнен шығарма… [Мәтін] : сықақ әңгімелер мен әзіл-оспақтар / М. Рәшев. - Алматы : Қазақстан, 1996. - 256 б.
Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : толғаулар, өлеңдер, балладалар / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2001. - 256 б.
Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... [Мәтін] / М. Рәш. - Астана : Елорда, 2005. - 248 б.
Рәш, М. Кері тартқанды бері тарт [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 1: сықақ әңгімелер, фельетондар, мысалдар, эпиграммалар, бірқақпайлар / М. Рәш. - Астана : Нұра-Астана, 2008. - 392 б.
Рәш, М. Шабыт шағаласы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 2 : дастандар, толғаулар, балладалар. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 392 б.
Рәш, М. Жұлдыздар жаңғырығы [Мәтін] : [үш томдық шығармалары]. Т. 3 / М. Рәш. - Алматы : Баспалар Үйі, 2009. - 320 б.
Рәш, М. Ұмытылмас ұшырасулар [Мәтін] / М. Рәш. - Алматы : Қазығұрт, 2011. - 552 б.
Рәш, М. Топжарған елім [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш. - Алматы : Жазушы, 2015. - 384 б.
М. Рәшевтің (М. Рәш) мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары
Публикации Рашева М. в периодических изданиях и сборниках
1990-1999
Рәштегi, М. (Рәш, М.) Жүсекеңнiң сасқан жерi, Садықбектiң қашқан жерi : [сықақшы Ж. Алтайбаев туралы] / М. Рәштегi // Қазақ әдебиетi. - 1996. - 9 қаңтар. – Б. 6.
Рәш, М. Мұхтар-жалғыз, күн-жалғыз [Мәтін] : [М.Әуезовтың туғанының 100 жылдығына] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 1997. - 14 мамыр.
Рәш, М. Мұхтар рухы – Варшавада : [қазақ әдебиетi мен поляк әдебиетiнiң байланысы] // Қазақ әдебиетi. - 1997. - № 35. - Б. 10.
Рәш, М. Нутфолла ақынмен бес кездесу. [Мәтін] : ["Махаббат вальсі" авторы туралы сөз] / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 1998. - 4 желтоқсан. - Б.13,16.
2001
Рәш, М. Таң азанда соғылған телефон [Мәтін] : [Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин, М. Әуезов, С.Мұқановтар туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2001. - 24 тамыз.
2002
Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2002. - № 4. - Б. 158-164.
Рәш, М. Есімде жүрген нұрлы елес [Мәтін] : [Ғ.Мүсіреповтің 100 жылдығына орай автор естелігі] / М. Рәш // Ақ желкен. - 2002. - № 7. - Б. 3.
Рәш, М. Жақсының шапағаты көпке тиер [Мәтін] : [Димаш Ахметұлы Қонаев туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. - 8 ақпан. - Б. 4.
Рәш, М. Сүйрік сөздің сұрмергені [Мәтін] : [сыншы Темірбек Қожакеұлы жөнінде] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2002. - 29 наурыз. - Б. 4.
2003
Рәш, М. Жұмекең - жастық шағымыз [Мәтін] : [ақын Жұмағали Саин жайлы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2003. - 10 қаңтар. - Б. 6.
Рәш, М. Майдангер. Әнші. Ұстаз. [Мәтін] : [Халық әртісі, Қырғызстанға еңбек сіңірген қайраткер, профессор Б. Жылысбаевпен сұхбат] / М. Рәш // Заман Қазақстан. - 2003. - 16 мамыр. - Б. 5.
Рәш, М. Мен айтпай, сірә кім айтар... Асқар туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Текст] : [А. Тоқпанов туралы деректі әңгімелер] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2003. - № 12. - Б. 192-197.
Рәш, М. Қайыржан мен Қалижан [Мәтін] : [Бекхожиннің 90 жылдық мерейтойы қарсаңында] / М. Рәш // Жас алаш. - 2003. - 13 желтоқсан. - Б. 11.
2004
Рәш, М. Қазақ поэзиясының қабырғалы қаламгері [Мәтін] : [ақиық ақын Қазақстанның халық жазушысы Қ. Бекхожиннің 90 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2004. - 9 қаңтар. - Б.11.
Рәш, М. Мен айтпай, сірә, кім айтар...; Бір аты шықса тарихтан. Бір аты - жырмен қаныққан [Текст] : деректі әңгімелер : [Хамит Ерғалиев туралы естелік] / М. Рәш // Жұлдыз. - 2004. - № 10. - Б. 196-198.
2005
Рәш, М. Азапты жылдар ақиқаты [Мәтін] : [ Қазақстанды Ф. Голощекин басқарған жылдардағы қуғын - сүргін ] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2005. - 27 мамыр. – Б. 5.
Рәш, М. Брест қамалын қорғаған қазақ [Мәтін] : [Ғ. Жұматов туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005.- 6 мамыр. – Б. 26.
Рәш, М. Ақтоты жүлдемен оралды [Мәтін] : [сазгер А. Райымқұлова Германиядағы халықаралық фестивальдан "Толғау" деп аталатын симфониясына І дәрежелі диплом алып, лауреат атанды / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 14 қазан. – Б. 3.
2007
Рәш, М. Сүлей сынның серкесі, әдебиеттің өркеші [Мәтін] : [академигі С. Қирабаевтың 80 жасқа толып отыр] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. - 16 наурыз.- Б.8.
Рәш, М. Пыр-р етіп ұшқан құстай... [Мәтін] : [жазушы Нығмет Ғабдуллиннің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007.- 17 тамыз. – Б. 8.
Рәш, М. Сатира сардары [Мәтін] : [сатирик жазушы Темірбек Қожакеұлы туралы бір үзік сыр] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2007. - 31 наурыз. - Б. 3.
Рәш, М. Сүзеген сөздің сұр мергені [Мәтін] : [Т. Қожакеевтің 80 жылдығына орай] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 9 ақпан. – Б. 7.
Рәш, М. Ар бол, Ыстық көл, Бар бол, Мүсеке! [Мәтін] : эссе : [әдебиет зерттеушісі Мүсілім Базарбаев жайлы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 20 сәуір. - Б. 6.
Рәш, М. Жақсының жақсылығын айт [Мәтін] : [С. Қонақбаев туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2007. - 1 маусым. – Б. 8.
2008
Рәш, М. Әз-Фәтәли елінде... [Мәтін] : эссе : [Әзірбайжан сатиригі, әрі драматургы Мирза Фәтәли Ахундов туралы естелік] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 14 ақпан. – Б. 7.
Рәш, М. Қызыл империя салған қырғын [Мәтін] : [Желтоқсан оқиғасы туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 11 желтоқсан. - Б. 8.
Рәш, М. Ғибраты мол Ғабең [Мәтін] : [Ғабит Мүсіреповтің туғанына 100 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 18 желтоқсан. – Б. 16.
Рәш, М. Шәріпов шапағаты [Мәтін] : [мемлекет, қоғам қайраткері, партизан-жазушы, әдебиетші, ғалым Әди Шәріпов хақында] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2008. - 25 желтоқсан. - Б. 24.
2009
Рәш, М. Кант ата қалай туған? [Мәтін] : [сазгер, КСРО халық әртісі Мұқан Төлебаев туралы үзік сыр] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 наурыз. - Б. 6.
Рәш, М. Бір ұядан ұшқан едік... [Мәтін] : [ғалым, лингвист Нұрғазина Бәкизат туралы эссе] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 21 мамыр.– Б. 8.
Рәш, М. Жұмекең мен Оспанхан [Мәтін] : [сықақшы О. Әубәкіров пен ақын Ж. Нәжімеденов туралы] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 4 маусым. - Б. 8.
Рәш, М. Қарғыс пен алғыс, немесе Сталиннің бұйрығымен Ақсақ темірдің мүрдесі қалай қазып алынды? [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 16 шілде. – Б. 9.
Рәш, М. Жалт етіп өткен ғұмыр [Мәтін] : [әдебиетші, сыншы ғалым Баламер Сахариевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 9.
Рәш, М. Нұртас Оңдасыновпен екі кездесу [Мәтін] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 24 желтоқсан . - Б. 14.
Рәш, М. Егемен елім ер жетті [Мәтін] / М. Рәш // Егемен Қазақстан. - 2009. - 16 желтоқсан. - Б. 12.
2010
Рәш, Мыңбай. Қазақтың хас батыры [Мәтін] : [Бауыржан Момышұлы хақында эссе] / М. Рәш // Ана тілі. - 2010. - 5-18 тамыз. - Б.10-11.
2011
Рәш, М. Асқар аға туралы аңыз немесе асыл ағаны аңсау [Мәтін] : [жазушы Асқар Тоқмағамбетов туралы] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 6. - Б. 80-83.
Рәш, М. Біз тесіп шықты, шындық есіп шықты [Мәтін] : [рейхстагқа тұнғыш ту тіккен қазақтың хас батыры Рахымжан Қошқарбаев хақында эссе] / М. Рәш // Ақиқат. - 2011. - № 5. - Б. 55-57.
2012
Рәш, М. Бір аңшылығынан Қаскелең базарынан сатып алдырған тауықтар алып қайтыпты [Мәтін] : [сатириктің Ғ. Мүсірепов жайында естеліктері туралы] / М. Рәш // Аңыз адам. - 2012. - № 18. - Б. 38.
2015
Рәш, М. Ұлы ақынның ұмытылмас iздерi [Мәтін] : [қаламгермен М. Мақатаев туралы естелiк әңгiме] / М. Рәш ; әңгімелескен Ж. Нұрғожаев // Мұқағали. - 2015. - № 1/2. – Б. 12-24.
Рәш, М. Не етсем екен? [Мәтін] : [қазанама] :[жазушы Дидахмет Әшімханұлы дүниеден озды]/ М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015.- 29 мамыр. - 4 маусым. – Б.15.
Рәш, М. Ақ халатты Айжан [Мәтін] : әңгіме / М. Рәш // Қазақ әдебиеті. - 2015. - 12-18 маусым. – Б.12.
Рәш, М. Асатаяқ ұстаған абыз сынды Асқар Тоқпанов ағаны аңсау [Мәтін] : [режиссердiң туғанына 100 жыл толуына орай] / М. Рәш // Түркiстан. - 2015. - 3 желтоқсан. - Б. 7.
Рәш, М. Батыр бажа [Мәтін] : [Кеңес Одағының батыры Садық Әбдiжаппаров туралы] / М. Рәш // Ана тiлi. - 2015. - 18-24 маусым. - Б. 6.
2016
Рәш, М. Жыр алыбымен жүздескенде... [Мәтін] : [Жамбыл Жабаевпен ақындар айтысында кездесу естелігінен] / М. Рәш // Қазақ әдебиетi. - 2016. - 26 ақпан-3 наурыз. - Б. 8.
Рәш, М. Мен көрген Гейдар Әлиев [Мәтін] : эссе / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 14 сәуiр.- Б. 7.
Рәш, М. Нұтфолла ақынмен бес кездесу [Мәтін] : [ақын Нұтфолла Шәкенов туралы үзiк сыр] / М. Рәш // Түркiстан. - 2016. - 7 қаңтар. – Б. 11.
***
Рашев, М. Ликование : поэмы и стихи / М. Рашев; художник А. Сергеев. - Алма-Ата : Жазушы, 1983. - 95 с.
М. Рәшевтің өлеңдері мен арнаулары
Стихи и посвящения М. Рашева
Рәшев М. (Рәш, М.) Данышпан [Мәтін] : [Қаныш Имантайұлының рухына арналған өлең] / М. Рәшев // Қазақ әдебиеті. - 1999. - 9-16 көкек.
Рәш, М. Есте қалар есімім [Текст] : өлеңдер / М. Рәш // Жұлдыз. - 2001. - № 2. - Б. 89-92.
Рәш, М. Әз-аға - Әз ағам! [Мәтін] : өлең: [халық жазушысы Әзілхан Нұршайықовқа] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN . - 2002. - 13 желтоқсан. - Б. 38.
Рәш, М. Қос батыр [Мәтін] : [қазақ халқының қос батыры Мәлік Ғабдуллин мен Төлеген Тоқтаров туралы дастан] / М. Рәш // Қазақстан-Заман. - 2003. - 7 ақпан. - Б. 4.
Рәш, М. Мақтанышы қазақтың; Ғасыр адамы; Ата толғау; Жоқтау [Мәтін] [Халық қаһарманы Нұрғиса Тілендиевтің туғанына 80 жыл] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2005. - 1 сәуір. - Б. 8.
Рәш, М. Топ жарған елім - он бесте! [Мәтін] : [Тәуелсіздік туралы триптих-толғау / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2006. - 13 қазан. – Б. 5.
Рәш, М. Сарғая салқын жатыр күз... [Мәтін] : [сыншы қаламгер С. Әшімбаевқа арналған өлең] / М. Рәш // Қазақстан - Заман. - 2007. - 7 қыркүйек. - Б. 7.
Рәш, М. Киелі домбыра [Мәтін] : дастаннан үзінді / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 8 сәуір. – Б. 7.
Рәш, М. Түбің түскір! [Мәтін] : әзіл өлең / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 20.
Рәш, М. Жайсаң ақын [Мәтін] : өлең : [ақын Ш. Сариевке арналады] / М. Рәш // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша. – Б. 12.
Рәш, М. Көрмедік еш шатағын [Мәтін] : өлең : [ақын Р. Ниязбековке арналады] / М. Рәш // Ана тілі. - 2011. - 3-9 қараша . – Б. 12.
Рәш, М. Алтын жүректі азаматқа ода [Мәтін] : әзіл өлең : [Мәжіліс депутаты Н. Сабильяновқа арнаған] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. – Б. 20.
Рәш, М. Топжарған елім; Беташар; Сүйінші; Өткенім мен жеткенім; Дағдарысқа қарай; Әлемге атым ұшқан [Мәтін] : өлеңдер / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2011. - 8 желтоқсан. - Б.11.
***
Рашев, М. Чубартауские изумруды [Текст] : стихи / М. Рашев ; перевод А. Сендык. - Алма-Ата : Жалын , 1978. - 44 с.
Раш, М. ...Но мир останется чудесным [Текст] : [к 100-летию поэта Калижана Бекхожина]/ М. Раш // Казахстанская правда. - 2013. - 22 ноября. - С. 12.
М. Рәшевтің қойылымдары мен сценарийі
Постановки, сценарий Рашева М.
Рәш, М. Мейлің сенбе, мейлің сен немесе мәселені бүйірінен... [Мәтін] : [қияли қойылым] / М. Рәш // Қазақстан - ZAMAN. - 2009. - 5 қараша. – Б. 11.
М. Рәшев (М. Рәш) туралы әдебиет
Литература о Рашеве М.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы: б. 633.
Қазақ әдебиеті [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Қазақстан Республикасы мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі. - Алматы : Аруна, 2005. - (Мәдени мұра). – Рәшев Мыңбай Ахметкәрімұлы (Тотыяйын Рамазанов): б. 442.
Қазақстан жазушылары. ХХ ғасыр [Мәтін] : анықтамалық. - Алматы : Ана тілі, 2004. - Рәш Мыңбай: б. 256.
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / құрастырғандар С. Қамшыгер; Қ. Жұмашева. - Алматы : Ан Арыс, 2009. - Рәш Мыңбай: б. 328-329.
Әбiлев, Д. Ойға шауып,төске озған [Мәтін] : [ақын М. Рәш 70 жаста] / Д. Әбiлев // Дидар. - 2000. - 3 қазан. - Б. 4.
Жұмабердiқызы, Г. Қазақ сатирасының сардары : [сатирик М. Рәшпен сұхбат] / Г. Жұмабердiқызы // Қазақстан - ZAMAN. - 2010. - 4 қараша. - Б. 19.
Мәмет, С. Мыңбайдың ми таспасы [Мәтін] : [сатирик-жазушы, ақын Мыңбай Рәшпен сұхбат] / С. Мәмет // Егемен Қазақстан. - 2011. - 12 наурыз. - Б. 5.
Орда, Г. Сөз құдіреті [Мәтін] : зерттеулер мен мақалалар / Г. Орда. - Алматы : Дәстүр, 2016. - 384 б. - Рәш Мыңбай (ол туралы).
***
Литература Казахстана [Текст] : знциклопедический справочник / Министерство связи и информации Республики Казахстан; Комитет информации и архивов. - Алматы : Аруна : Қазығұрт, 2010. - (Мәдени мұра). - Рашев Мынбай Ахметкаримулы, Тотыяйын Рамазанов: с. 232.
Писатели Казахстана [Текст] : справочник. - Алма-Ата : Жазушы, 1982. -Рашев Мынбай : с. 194.
Писатели Семипалатинского региона [Текст] : био-библиографический указатель / Семипалатинская универсальная научная библиотека имени Абая. - Семипалатинск : Талант, 2006. – Мынбай Рашев (Тотыян Рамазанов): с. 60-61.
Нурмаханов, К. Литературные заметки [Текст] : сборник критических и литературных статей / К. Нурмаханов. - Алма-Ата : Художественная литература, 1961. - 211 с.
Розанов А. С.
- Жаңартылды 06.09.2022 22:33
Адриан Сергеевич Розанов (1923-1996) – журналист, ақын, жазушы.
Мәскеуде дүниеге келген. Адриан Сергеевичтің балалық шағы Мәскеу шығармашылық элитасының ортасында өткен. Анасы – Наталья Сац (1903-1993), Алматы қаласындағы Орталық балалар театрының негізін қалаушы және директоры болған. Әкесі – жазушы Сергей Розанов (1894-1957), 1940 жылдардағы «Приключения Травки» балалар бестселлерінің авторы. Розановтарда қонақта Аркадий Гайдар жиі болатын.
Соғыстан кейін Адриан Сергеевич Алматыға келген, мұнда оның қуғын-сүргінге ұшыраған анасы Наталья Ильинична жер аударылып кеткен. Адриан Сергеевич Өскеменге «Ленинская смена» басылымының меншікті тілшісі ретінде келеді және осы жолда отыз жылға жуық жұмыс істеген. «Рудный Алтай» беттерінде де жиі жарияланатын.
Журналист Розанов қытай шекарасында, колхоз бен совхоздарда, аңшылар мен балықшыларда, Күршім жоғарғы ағысындағы ағаш кесушілерде, жұмбақ Марқакөл көлінде, Катонқарағай марал орындарында жиі қонақта болған... Өзі қандай керемет адам болса, сондай кейіпкерлермен таныс болған. Оның репортаждары әрқашан керемет жастық стильмен ерекшеленген. Кейін Мәскеуге көшкен соң, өзінің сүйікті кенді Алтайы туралы «Огонек» журналына репортаж жаза бастайды.
Адриан Сергеевич орта мектеп жасындағы балаларға арналған деректі туындылардың, ең қызықты тарихи әңгімелердің авторы. Оның «Первороссийские мальчишки» кітабы Алматыда 70 000 дана таралыммен жарық көрген.
Розановтың кітаптарынан өлкемізге қатысты көптеген қызықты оқиғаларды табуға болады. Оның ең жақсы очерктері қарапайым адамдар туралы болды. Розанов республикалық және бүкілодақтық оқырман үшін ақын және суретші Евгений Курдаков, философ Ташлаков, жеке есімдер сөздігін құрастырушы Петровскийді, соғыстан екі аяқсыз оралып, облыс орталығынан 400 шақырым қашықтықта соңғы техникамен мектеп салған мектеп директоры Құмаш Нұрғалиевті, этнографиялық мұражай құрған ауыл мұғалімі Зайцевті алғашқы болып ашқан.
Розановтың арқасында «Ленсмена» оқырмандары «Волшебник Изумрудного города» шығармасының авторы Александр Волковтың Өскемен қаласынан шыққандығын білді, бірақ өмірінің көп бөлігін Мәскеуде өткізді, онда математикадан сабақ берді, жазушы Павел Бажовтың Алтай кезеңі туралы, Акинфия Демидов туралы жазды. Ол өз заманының нағыз кейіпкерлерін тапқанды ұнататын. Оның ішінде Аркадий Гайдармен кездесулері туралы естеліктер жазды. Зейнеткер болып Мәскеуге оралды.
1996 жылы Мәскеуде қайтыс болды.
А. С. Розанов шығармалары
Произведения А. С. Розанова
Розанов, А. На земле коммунаров [Текст]: О. Бергольц в Восточном Казахстане. 1960 г. / А. Розанов, А. Встреча с юностью [Текст] / А. Розанов // Знамя коммунизма. - 1962. - 8 мая.
Розанов, А. Улица первого редактора [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1962. - 5 мая.
Розанов А. Труд - творчество [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1962. - 21 февраля.
Розанов, А., Алексеенко, Н. Алтайские "Каменщики" [Текст]: [очерк] / Н. Алексеенко, А. Розанов // Простор. - 1962. - № 1. - С. 97 - 106.
Розанов, А. Звезды зажигались над Ульбой [Текст] / А. Розанов// Знамя коммунизма. - 1964. - 5 апр.
Розанов, А. Находка в Ташкенте [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1964. - 22 февраля.
Розанов, А. Партийная кличка - Рудыс [Текст] / А. Розанов // Знамя коммунизма. - 1964. - 6 ноября. - С.
Розанов, А. Нестареющие сердца [Текст]: [о первых комсомольских вожаках Восточного Казахстана И. Копылове, А. Скуратове, Г. Колмогорове, П. Устименко] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1965. - 4 апр.
Розанов А., Алексеенко Н. Бухтарминский омут [Текст] / А. Розанов, Алексеенко Н., // Рудный Алтай. - 1965. - 26 декабря.
Розанов, А. Ленинская телеграмма [Текст] заметки журналиста / А. Розанов // Простор һttp://prostor.samal.kz. - 1965. - №4.
Розанов, А. С. Семья коммунаров (Грибакиных) [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1966. - 7-8 мая.
Розанов, А. Дари любимое [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1967. - 3 янв.
Розанов, А. Полководец из средних печенгушей [Текст]: [о командире партизанского отряда "Первые алтайские горные орлы" Н. И. Тимофееве] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1967. - 21 апр.; Ленинская смена. - 1967.; 10 окт.
Розанов, А. Наш московский корреспондент [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1968. - 8 авг.
Розанов, А. Бессмертное дело коммуны [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1968. - 17 авг. -
Розанов, А. Улица дедушки Слышко [Текст] / А. Розанов // Казахстанская правда. - 1969. - 28 янв.
Розанов, А. Наш Бажов [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1970. - 6 янв.
Розанов, А. С чего начинается родина [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1970. - 12 дек.
Розанов, А. Первый усть-каменогорец [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1971. - 12 января
Розанов, А. Учитель из нашего городка [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1971. - 15 июня. - С.
Розанов, А. На чем земля держится [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1971. - 1 мая
Розанов, А. Верность [Текст]: к 75-летию со дня рождения Е. Пермитина / А. Розанов // Ленинская смена. - 1971. - 15 янв.
Розанов, А. Математик, сказочник, историк [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1971. - 2 июля.
Розанов, А. Передвинь запятую [Текст]: [об агрономе Ф. М. Маштакове] / А. Розанов // Простор. - 1972. - №8.
Розанов, А. Испытатель [Текст] / А. Розанов// Ленинская смена. - 1972. - 5 января. - С.
Розанов, А. Считать живым [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1973. - 9 мая. - С.
Розанов, А. Бухтарминский поселенец [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1975. - 26 дек.
Розанов, А. Верность театру [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1975. - 28 февраля. - С.
Розанов, А. Имени Торайгырова [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1975. - 14 мая. - С.
Розанов, А. Романс Алябьева [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1975. - 6 марта.
Розанов, А. Актер и роли [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1975. - 19 апреля. -
Розанов, А. Гранаты доктора Вистениуса [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1979. - 1 марта
Розанов // Ленинская смена. - 1976. - 19 авг.
Розанов, А. Стихотворной строкой [Текст]: [к 60-летию усть-каменогорского поэта М. Чистякова] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1977. - 1сент.
Розанов, А. Свой луч [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1979. - 27 янв.
Розанов, А. Товарищ Бахеев [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1979. - 16 янв.; 17 янв.
Розанов, А. Хождение в Колывань [Текст] / А. Розанов // Простор. - 1979. - №1.
Розанов А. Музей Кушникова [Текст] / А. Розанов // Ленинская смена. - 1980. - 26 апр.
Розанов, А. Достоинство [Текст]: [О пребывании Ф. Достоевского в г. Семипалатинске] / А. Розанов А. // Ленинская смена. - 1981. - 27 окт.
Розанов, А. Пять минут [Текст] / А. Розанов // Простор. - 1981. - №4.
Розанов, А. Мой берег вечный [Текст] / А. Розанов // Лениногорская правда. - 1987. - 9 апреля. - С.
Розанов, А. Главный хирург [Текст]: народный депутат СССР / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1989. - 27 июня
Розанов, А. Звезды зажигались над Ульбой [Текст] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1991. - 17, 18, 25 сент.
Розанов, А. Хочу и творю [Текст] : [К 70-летию нар.учителя Кумаша Нургалиева из с. Буран Маркакольского р-на] / А. Розанов // Рудный Алтай. - 1995. - 24 окт.
Розанов, А. Пять минут [Текст]: [Об истории Риддера после 1917 года] / А. Розанов А. // Семь дней. - 2001. - 7 дек.
Розанов, А. Хочу и творю [Текст] / А. Розанов // Заря. - 2005. - 8 окт.
А. С. Розанов туралы мақалалар
Статьи о А. С. Розанове
Новиков, М. Мост через годы [Текст]: рецензия на книгу А. Розанова "Первороссийские мальчишки" / М. Новиков // Рудный Алтай. - 1989. - 13 янв.
Тыцких, М. Вспоминая Адриана Розанова [Текст]: [О жизни и творчестве писателя-земляка] / М. Тыцких // Рудный Алтай. - 1996. - 14 сент.
Вологодская, Г. Москвич со знаменитой фамилией [Текст]: [Моск. журналист и писатель А.С.Розанов на земле ВК] / Г. Вологодская // Рудный Алтай. - 1999. - 9 окт.
Вологодская, Г. Не разменивайте душу [Текст]: [О годах пребывания в г. Усть-Каменогорске рус. писателя, журналиста А. С. Розанова] / Г. Вологодская // Устинка плюс. - 1999. - 17 сент. - С. 6
Попова, О. Открытый Кубок Центрального Федерального Округа по троеборью [Текст] /О. Попова // Коневодство и конный спорт. - 2010. - N 4.- С.30-31
Прокопов, К. Фатум [Текст]: [о Е. Курдакове, А. С. Розанове, В.М. Шустере, А. Романове] / К. Прокопов // Кедр. - 2020. - №1-2. - С. 131-138.
Русских Е. И.
- Жаңартылды 18.03.2022 14:35
Русских Евгений Иванович (1957 ж.) – жазушы, журналист.
1957 ж. 7 қазанда Литваның Шяуляй қаласында әскери ұшқыш отбасында дүниеге келген. 1966-1987 жж. Шығыс Қазақстан облысының Өскемен қаласында тұрған. Өскемен қаласының № 36 орта мектебін аяқтаған. 1982 ж. Алтай мемлекеттік медициналық институтын тәмамдаған (Барнаул, Ресей). Сібірде дәріші, медициналық училищенің оқытушысы, Қазақстан («Экспресс К»), Алтай өлкесі, Ресей және «Эхо Литвы» республикалық газеттерінде журналист қызметін атқарған.
«Ответа нет» әңгімелер жинағының («Saulesdelta» баспасы, 1998), «Будь на Лезо» (2003), «Карточки с выставки» (2011) повестерінің авторы. 2012 ж. канадалық Altaspera баспасынан «Дом в готическом стиле. Повести и рассказы» кітабы жарық көрген. 2014 ж. желтоқсанда осы Altaspera баспасынан «Девять миль наверх» әңгімелер кітабы шығады. Ал 2015 ж. Ресейде «Ридеро» баспасынан «Триумф Красных Бабочек» қорытынды кітабы жарыққа шыққан.
«Север», «Балтика», «Простор» (Қазақстан), «Вильнюс», «Чайка» (АҚШ), «Книголюб» (Қазақстан) атты әдеби журналдарда; «Утомленные стронцием» (Dixi Press. Москва, 2011), «И будут люди» (Dixi Press. Москва, 2013), «Навстречу… и три точки» (PubMix. Москва, 2014) заманауи новелла антологияларында жарияланған.
Ресей Жазушылар одағының мүшесі.
Желілік әдеби сайттар мен журналдар сайыстарының лауреаты.
Бүгінгі күні Литвада өмір сүреді.
Е. И. Русскихтің шығармалары
Произведения Русских Е. И.
Русских, Е. Ответа нет[Текст] : рассказы / Е. Русских. -Саулес Дельта : Литва, 1998. – 63 с.
Русских, Е. Дом в готическом стиле[Текст] / Е. Русских. –Altasprea :Канада, 2012.
Русских, Е. Девять миль наверх[Текст] / Е. Русских. –Канада, 2014.
Русских, Е. Триумф красных бабочек [Текст] : повести и рассказы / Е. Русских. –Издательские решения,2015. – 63 с.
Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар
Публикации в периодических изданиях и сборниках
Вдохновение [Текст] : альманах Шяуляй. - [Издательство Шяуляйского университета], 2002 ([Šiauliai] : UAB "Šiaulių knygrišykla"). -79 с.
Утомленные стронцием [Текст] : рассказы / Е. Русских [и др.]. - М. : Дикси Пресс, 2011. - 272 с. – (Современная новелла).
Русских, Е. Два рассказа [Текст] : Ответа нет ; Несвершение / Е. Русских // Простор. – 1996. - № 2. – С. 43-48.
Русских, Е. Рассказы [Текст] / Е. Русских // Простор. – 1999. - № 4. – С. 17-21.
Русских, Е. Триумф красных бабочек [Текст] : рассказы / Е. Русских // Книголюб. – 2013. - № 2. – С. 74-85.
Е. И. Русскихтің қатысуымен шыққан басылымдар
Книги, вышедшие при участии Русских Е. И.
Сохраняя старую веру [Текст] : страницы истории создания Шяуляйского староверческого храма Успение Пресвятыя Богородицы / Иоанн Селюгин ; редактор Е. Русских. - Шяуляй : Titnagas, 2004 (Šiauliai : Titnagas). - 63 с. – Русских Е. От редактoра: с. 3-5.
Е. И. Русских туралы әдебиет
Литература о Русских Е. И.
Артамонова, В.Любимый город в дымке воспоминаний [Текст] : книгу усть-каменогорских авторов читают в Санкт-Петербурге / В. Артамонова // Рудный Алтай. - 2011. - 8 окт. - С. 5. – о Русских Е. И.
Малюкевич, Н.Мы под одной обложкой [Текст] : [о презентации книги "Утомленные стронцием" в Усть-Каменогорске] / Н. Малюкевич // Рудный Алтай. - 2011. - 20 окт. - С. 7. – о Русских Е. И.
Интернет-сілтемелер
Интернет-ссылки
Евгений Русских [Электронный ресурс] : [о писателе и его произведениях] // Изба-читальня : сайт. – Режим доступа : https://www.chitalnya.ru/users/Jean/ (01.07.2017)
Евгений Русских [Электронный ресурс] : [произведения] // Проза.ру : сайт. Режим доступа : https://www.proza.ru/avtor/evgenijruskich (01.07.2017)
Попенко, М. Наш отец ушел в море [Электронный ресурс] : [интервью с Е. Русских] // Издательство ДиксиПресс : сайт. – Режим доступа : http://www.dixipressmos.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=66:2012-03-16-15-56-18&catid=38:2011-07-02-11-39-19&Itemid=58 (01.07.2017)
Евгений Русских [Электронный ресурс] : [о писателе и его произведениях] // Ридеро.ру : сайт. – Режим доступа : https://ridero.ru/books/triumf_krasnyh_babochek/ (01.07.2017)
Кузнецов, Л. Евгений Русских Девять миль наверх [Электронный ресурс] : [о Е. Русских и его творчестве] // Издательство ДиксиПресс : сайт. – Режим доступа :http://dixipressmos.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=99&Itemid=98 (01.07.2017)
Романов А. В.
- Жаңартылды 18.03.2022 14:33
Романов Александр Викторович (1952-1994) – ақын.
1952 ж. 12 қарашада Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қ. дүниеге келген. Өскемен педагогикалық институтының (қазір С. Аманжолов атындағы ШҚМУ) филология факультетін бітірген. Өлеңдері «Рудный Алтай», «Иртыш», «Ленинская смена» (қазір «Эспресс К») газеттері және «Простор» журналында жарияланды. «Континент» және «Звено Алтая» әдеби бірлестігінің мүшесі болды.
«Молодое лето» (1985), «Таежная тетрадь» (1987), «Разные времена» (1987), «Политаппендикс» (1991), «Вот и сделали мы революцию» (1992), «Мой материк» (1992), «Иду с Алтая» (1994) өлеңдер жинағының авторы.
1994 ж. 6 мамырда Өскемен қ. қайтыс болды.
А. В. Романовтың шығармалары
Произведения Романова А. В.
Молодое лето [Электронный ресурс] : стихи. - Алма-Ата : Жалын , 1985. - 224 с.
Дыхание Земли [Текст] : стихи и поэмы / сост. И. В. Потахина. - Алма-Ата : Жазушы, 1989. - 230 с.
Романов, А. В.Политаппендикс [Текст] : социальная лирика / А. В. Романов ; Литературное объединение "Континент". - Усть-Каменогорск : Алтайский материк, 1991. - 14 с.
Романов, А.В. Вот и сделали мы революцию [Текст] : новое издание цикла стихов "Политаппендикс" : социальная лирика / А. В. Романов ; литературное объединение "Континент". - Усть-Каменогорск : Алтайский материк, 1992. - 16 с.
Романов, А. В. Мой материк [Текст] : стихи / А. В. Романов ; Литературоне объединение "Континент". - Усть-Каменогорск : Алтайский материк, 1992. - 16 с.
Романов, А. В. Старинная игра [Текст] : интимная лирика / А. В. Романов ; литературное объединение "Континент". - Усть-Каменогорск : Алтайский материк, 1992. - 19 с.
Романов, А. В. Иду с Алтая [Текст] : стихи / А. В. Романов. - Усть-Каменогорск, 1993. - 18 с.
Звено Алтая [Текст] : история и современность : к 90-летию Восточно-Казахстанского литературного объединения / Т. Сидихменова. - Усть-Каменогорск : Либриус, 2011. – Романов, А. [Стихи]: с. 304-307.
Мерзімді басылымдарда жарияланған мақалалары
Публикации в периодичеких изданиях
Романов, А. В. Мост [Текст] : [стихотворение] / А. В. Романов // Ленинская смена. - 1975. - 31 июля. - С. 4.
Романов, А. В. Мост [Текст] : [стихотворение] / А. В. Романов // Простор. - 1978. - № 1. - С. 41.
Романов, А. В. Зимний вечер; Другу; "Топчут ягоду сочную кони"; Осенний сон [Текст] : стихи / А. В. Романов // Простор. - 1982. - № 2. - С. 179-180.
Романов, А. В. Другу; В дорогу; У лесника; "Разбухают оконные рамы"; В саду; "Воронье потянулось на север" [Текст] : стихи / А. В. Романов // Простор. - 1984. - № 7. - С. 98-100.
Романов, А. В. После перевала [Текст] : [стихотворение] / А. В. Романов // Заря Востока. - 1989. - 4 февраля. - С. 7.
Романов, А. В. Белуха; Древний сруб [Текст] : стихи / А. В. Романов // Алтайский строитель. - 1994. - 16 апр.
Романов, А. В. Родина моя [Текст] : стихи / А. В. Романов // Рудный Алтай. - 1995. - 27 апр.
Романов, А. В. Мое Беловодье [Текст] : стихи / А. В. Романов // Простор. - 2013. - № 7. - С. 74-79.
А. В. Романов туралы әдебиеттер
Литература о Романове А. В.
Немцев, М. С. Лениногорск литературный [Текст] : биографический справочник / М. С. Немцев. - Лениногорск : Полиграф-Сервис, 2002. – Романов А. В.: с. 85.
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Романов Александр Викторович: б. 638.
Евдокимов, Н. Раз, два книжка, три книжка [Текст] / Н. Евдокимов // Рудный Алтай. - 1992. - 27 июня.
Петров, В. М. О творчестве А. Романова [Текст] / В. М. Петров // Алтайский строитель. - 1992. - 21 ноября.
Воронова, В. Памяти А. Романова [Текст] / В. Воронова // Городская газета. - 1994. - № 23 (июнь).
Памяти товарища. Александр Романов [Текст] : [усть-каменогорский поэт ; некролог] // Рудный Алтай. - 1994. - 24 мая. - С. 4.
Медведева, Л. Мастера династии Романовых [Текст] : [об усть-каменогорском поэте Александре Романове и его семье] / Медведева Л. // Рудный Алтай. - 1999. - 25 нояб.
Путешествие на материк поэта [Текст] // Вестник культуры. - 2007. - №12. - С. 4.
Медведева, Л. Г. Дом души [Текст] : [о творчестве поэта Александра Романова (1952-1994 гг.)] / Л. Г. Медведева // Простор. - 2013. - № 7. - С. 80-85.
Интернет-сілтемелер
Интернет-ссылки
Романов Александр Викторович [Электронный ресурс] :[биографическая справка] // Восточно-Казахстааский музей искусств : сайт. – Режим доступа : http://www.vkmi.kz/index.php/ru/component/content/article/25-raznoe/248-romanov-aleksandr-viktorovich (14.11.2017)
Романов Александр Викторович [Электронный ресурс] // Стихи.ру : сайт. – Режим доступа : http://www.stihi.ru/2015/02/05/8983 (14.11.2017)
Рыльский Ф. Д.
- Жаңартылды 06.01.2025 14:42
Рыльский Федот Давыдович(1920 – 1996жж.) – ақын, жазушы, журналист.
1920 жылы Шығыс Қазақстан облысы Глубокое ауданы Александровка селосында дүниеге келген. 1941 жылы майданға аттанады. Ұлы Отан соғысы жылдары әскери тілші болады. Алғашқы өлеңдері 1941 жылдың тамыз айынан бастап «За Родину» дивизиялық газетіне басыла бастайды. 1944 жылға дейін майдан газеттерінде жарияланады. Соғыстан кейін кеңес баспасөзінде 34 жыл қызмет етті. Верхубаның «Стахановец полей» газетін шығаруға күш салды. Сондай-ақ, Марқакөл, Шемонайха аудандық газеттерін шығаруға шығармашылық қолдау беріп, облыстық басылымдарға публикациялар жариялады.
1967 жылдан бастап «Степная Таврия» газетіне басшылық етіп, зейнетке шыққанға дейін қызмет етті.
Ф.Рыльский Отан соғысы ордені, «Ерлігі үшін» медалі, лениндік мерейтойлық медальмен марапатталды. 1979 жылдан бастап – дербес зейнеткер.
1996 жылы 12 ақпанда қайтыс болды.
Рыльский Ф. Д мақалалар
Статьи Рыльского Ф. Д.
Рыльский Ф. Встреча;Родник [Текст] : Стихи / Рыльский Ф. // Путь Ильича. - 1994. - 15 март. - С.
Рыльский Ф. Даулгалы.Легенда,быль и явь [Текст] : Поэма / Рыльский Ф. // Степная Таврия. - 1995. - 20 мая
Рыльский Ф. Дорога в детство [Текст] : Поэма / Рыльский Ф. // Степная Таврия. - 1995. - 10,17,24 июня. - С. 10,17,24июня
