Ақын жазушылар
Берікқажыұлы Д.
- Жаңартылды 18.07.2025 15:19
Берікқажыұлы Дәурен (1974 ж.) – ақын, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі.
1974 жылы 15 мамырда Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы), Үржар ауданы, Қарабұта ауылында дүниеге келген. Халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетін (Алматы қ.) тәмамдаған (1996).
Мектеп мұғалімі (1996-1999), ҚазМУ-да оқытушы болған (1999-2002).Қазіргі уақытта «Қазақстан» ТРК-сының (телерадиокомпания) аударма және дубляж бөлімінде қызмет етеді.
Өлеңдері мерзімді басылымдарда 1994 жылдан жарияланған. Д. Берікқажыұлының өлеңдер циклі «Антология произведений молодых поэтов» (2000), «Оттегім менің, от демім менің – жырларым» (1996), «Ante meridiem» (2001), «Гүл мен қылыш» (2008) атты ұжымдық жыр жинақтарына енген.
Д. Берікқажыұлының шығармалары
Произведения Д. Берикқажыулы
Кітаптар - Книги
Берiкқажыұлы, Д. ANTE MERIDIEM [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы. - Астана : Елорда, 2001. - 44 б.
Берікқажыұлы, Д. Гүл мен қылыш жырлары [Мәтін] : өлеңдер жинағы / Д. Берікқажыұлы. - Алматы : Жалын, 2008. - 79 б.
Берiкқажыұлы, Д. Сiзге жазған хаттардан [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы. - Алматы : Хантәңiрi, 2014. - 108 б.
Д. Берікқажыұлының мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалары
Публикации в периодических изданиях и сборниках Д. Бериккажыулы
Өлеңдер – Стихи
Берiкқажыұлы, Д. Күтiп тұр тойым..., Сағыныш [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Арай. - 1995. - № 9 - Б.12-19.
Берiкқажыұлы, Д. Алдаспанның арызы [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2003. - 16 мамыр. - Б.12-13. - М. Өтемісұлы туралы.
Берiкқажыұлы, Д. Ақын эпитафиясы [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2004. - 12 наурыз. - Б. 7.
2006 - 2008
Берiкқажыұлы, Д. Бәрiне қырсығып айналып кетсем бе мүсiнге?!; Саяжайдағы кәрi төбетке; Алдаспанның арызы; Есалаңдар көшесiнде [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Ел мен жер. - 2006. - 30 маусым - 6 шiлде. - Б. 10.
Берiкқажыұлы, Д. Қайратты жоқтау [Мәтiн] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Әдебиет айдыны. - 2006. - 26 қазан. - Б. 5.
Берiкқажыұлы, Д. Жасыма, жырым, Жанарың бiтсiн көкке тек [Мәтін] : өлең / Д. Берікқажыұлы // Ақтөбе. - 2007. - 18 қаңтар. - Б. 25.
Берiкқажыұлы, Д. Ар бардай, Арман бардай, Тағдыр бардай... : Эгофобия; Көкектегi көңiл-күй; Симуляция; Эпиграммалар; Оқу залында; Шымшық; Сен, қайдасың?; Сүрлеу; Пәтшағар...; Жексенбiлiк кештерде [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Жас Алаш. - 2007. - 6 қыркүйек. - Б. 5.
Берiкқажыұлы, Д. Тентек [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Тасжарған. - 2008. - 13 наурыз. - Б. 21.
Берiкқажыұлы, Д. Бүршiгiңдi тезiрек жаршы, қайың; Жексенбiлiк кештерде; Пәтшағар...; Сен, қайдасың?; Көктөбе-2007; Көк майса; Iз кесу; Қарғыс жыры [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Кентавр. - 2008. - 16 мамыр. -№ 11. -Б. 8.
2010 – 2015
Берiкқажыұлы, Д. Кеудемде бiр нәрсе дiр еткен: Артық айтсам тәңiрiмкешiрсiн; Сенi бiр рет көрсем деумен...; Сенi ойлап; Каппадокия: өлеңдер [Мәтiн] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Үш қоңыр. - 2012. - 28 желтоқсан. - Б. 5.
Берікқажыұлы, Д. Менің бейнем өміріңізде бар күні; Көздеріңнің бір ойланып, бір күлген...; Сізді сүю; Құрдым; Саяжайдағы кәрі төбетке [Мәтін] : өлеңдер / Д. Берікқажыұлы // Парасат. - 2014. - № 4. - Б. 4.
Роман
Берiкқажыұлы, Д. Сiз деп тағы жазайыншы бiр өлең : Эдинбург; Анкара. Этюд; Каппадокия [Мәтін] : роман / Д. Берікқажыұлы // Өркениет. - 2015. - № 4. - Б. 82-92.
Мақалалар - Статьи
Берiкқажыұлы, Д. Шағаласы шабыт шақырған Шотландия [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Жас Қазақ. - 2008. - 23 қаңтар. - Б. 10.
Берiкқажыұлы, Д. Романтика Алматыда қалғандай... [Мәтiн] : ақынмен сұхбаттасқан Е. Жүнiс ] / Д. Берікқажыұлы // Айқын. - 2010. - 6 қараша. - Б. 8.
Берiкқажыұлы, Д. Маңдайыма оңай олжа бiткен емес ақынмен сұхбаттасқан А. Аханбайқызы] / Д. Берікқажыұлы // Халық сөзi. - 2011. - 20 мамыр. - Б.12 .
Берiкқажыұлы, Д. Жұмыстың ауырлығы сонша, шекеме тапанша кезенгiм келген сәттер болды [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Халық сөзi. - 2011. - 26 шiлде. - Б. 6.
Берiкқажыұлы, Д. Үлкен жүрек иесi [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Алаш айнасы. - 2011. - 18 қараша. - Б. 4.
Берiкқажыұлы, Д. Қазақ өлеңi - мемлекеттiк идеология жасауға болатын қуатты потенциал [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Айқын. - 2011. - 1 желтоқсан. - Б. 8-9.
Берiкқажыұлы, Д. Ашкөздiктен арылар күн бар ма? [Мәтiн] / Д. Берікқажыұлы // Тасжарған. - 2008. - 13 наурыз. - Б. 17-21.
Берiкқажыұлы, Д. Лондонмен өлшенбейтiн Ұлыбритания [Мәтiн] : [ақынмен сұхбаттасқан Е. Жүнiс ] / Д. Берікқажыұлы // Қазақ әдебиетi. - 2008. - 19-25 қыркүйек. - Б. 13.
Берiкқажыұлы, Д. "Егер, ақындар кiтап оқитын болса, қатары мұншалықты көп болмас едi..." [Мәтін] / Д. Берікқажыұлы // Қасым. - 2014. - № 4. - Б. 95-106.
Д. Берікқажыұлының аудармалары-Переводы Д. Бериккажыулы
Блейк, У. Қойшы ; Жолбарыс [Мәтін] : өлең / У. Блейк; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б.93-94.
Дикинсон, Э. Бәрi, бәрi шағылысқан айнаға [Мәтін] : өлең / Э. Дикинсон; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 90-91.
Каммингс, Э. Э. Нөсер жаусын [Мәтін] : өлең / Э. Камминг; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 95-96.
Козли, Ч. Күн болсам да... [Мәтін] : өлең / Ч. Козли; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 98.
Лонгфелло, Г. У. Жыр мен жебе [Мәтін] : өлең / Г. У. Лонгфелло; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 99-100.
Мастерс, Э. Редактор Уэдон [Мәтін] : өлең / Э. Мастерс; аударған Д. Берiкқажыұлы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 1. - Б. 98-99.
Орхан, У. Таңдаулы; Сүрлеу; Шымшық; Пәтшағар; Сен қайласың?; Жексенбiлiк кештерде [Мәтін] : өлеңдер / У. Орхан; ауд. Д. Берiкқажы // Әлем әдебиетi. - 2007. - № 4. - Б. 122-123.
Д. Берікқажыұлының өмірі мен шығармашылығы туралы әдебиеттер
Литература о жизни и творчестве Д. Бериккажыулы
Кітаптар - Книги
Қазақстан жазушылары [Мәтін] : анықтамалық / жауапты ред. Б. Шаханұлы. - Алматы : Ан-Арыс, 2009. - Берікқажыұлы Дәурен: б. 102-103.
Шығыс Қазақстаноблысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – 848 б. - Берікқажыұлы Дәурен: б. 268.
***
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы: Аруна, 2010. - Бериккажыулы Даурен: с. 113.
Мақалалар-Статьи
Мұқанова, Р. Қыз емес ем, өлеңде еркек едім... [Мәтін] / Р. Мұқанова // Жас алаш. - 2003. - 25 желтоқсан. - Б. 5.
Қапшықбайұлы, Н. Көркем аудармадағы жаңа леп [Мәтін] : [ақын Д. Берiкқажыұлының Батыс поэзиясының классигi К. Сэндбергтiң шығармаларын аударуы жайында] / Н. Қапшықбайұлы // Алаш айнасы. - 2012. - 18 қаңтар. - Б. 5.
Байдәулет, Қ. Ғасырды мiсе тұтпаған... [Мәтін] : [ ақын Д. Берiкқажыұлының "Каппадокия" өлеңi туралы] / Қ. Байдәулет // Айқын. - 2014. - 15 қаңтар. - Б. 6.
Бижанұлы Ә.
- Жаңартылды 18.07.2025 15:27
Бижанұлы Әзімбай (1854 - 1922) – ақын.
Шығыс Қазақстан облысы, Шұбартау ауданында (қазіргі Аягөз ауданы) дүниеге келген. Абылай ханның жүз батырының бірі – Мамадайырдың ұрпағы.
Әзімбайдың «Ақ екен раушан жүзің атқан таңнан», «Безенген адамды білмейтұғын», «Келгенде қара өлеңге ағыламын», «Сарықұс», «Қазақ зары» толғауы, «Кәрілік туралы» лирикалық өлеңдері сақталған. «Сарыарқаның мәселесі», «Ақтамберді - Жаскілең» поэмалары мен «Ахмет – Жүсіп», «Зейне сұлу», «Бораһат – Шерін» қиссаларының авторы.
Ақын Ақтамберді Сарыұлының шығармаларын орындаған және насихаттаған. Халық ақыны Шашубай Қошқарбайұлының ақындық қалыптасуына әсер еткен.
1994 жылы алғаш рет қаламгердің «Ақтамберді - Жаскілең» (құраст. С. Бауов, А. Тілеуханова) өлеңдер мен поэмалар жинағы жарыққа шығады.
Ә. Бижанұлының шығармалары
Произведения Бижанулы А.
Макалалар - Статьи
Бижанұлы, Ә. Ақтамбердi - Жаскiлең қиссасы [Мәтін] / Ә. Бижанұлы // Семей таңы. - 1991.- 15, 17, 18, 22 қазан.
Ә. Бижанұлы туралы әдебиеттер
Литература о Бижанулы А.
Майтанов, Б.Әзімбай ақын [Мәтін] : [Ә. Бижанұлы туралы] / Б. Майтанов // Жұлдыз. - 1994. - № 7. - Б. 195-198.
***
Литература Казахстана [Текст] : энциклопедический справочник. - Алматы : Ауна, 2010. - Азимбай Бижанулы: с. 26.
Бікеұлы М.
- Жаңартылды 06.09.2022 07:05
Бікеұлы Мүрсейіт (Нұрсейіт) (1860 - 1917) – Абай шығармаларын тұңғыш жинаушы әрі көшіруші.
Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданы өңірінде дүниеге келген. Семейдегі 4 жылдық орыс мектебін аяқтайды. Біраз уақыт Семей уезі кеңсесінде хатшы әрі тілмаш болған. Абайдың хатшысы болғанға дейін, мектеп ашып, ауыл балаларын оқытумен шұғылданған. Абай Құнанбаевтың жас немере інісі Шәкәрім Құдайбердіұлының алғашқы ұстазы болған. Абайдың қалауымен оған орыс тілін үйреткен. Мүрсейіт Бікеұлы - Абай шығармаларын тұңғыш жинап, көшіруші және оның хатшысы. Абай еңбектерінің түпнұсқасы бізге Бікеұлының 1905, 1907, 1910 жылдары жазылған қолжазбалары арқылы жеткен.
Мүрсейіт Бікеұлы қолжазбалары алғаш рет 1909 жылы қырым-татар ағартушысы Ильяс Бораганский басып шығарған Петербургке дейін жеткен. Құжаттар өзге де құнды қолжазбалармен бірге Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясы қорында сақталған.
Ұлы ақын көмекшісінің абайтануға қосқан баға жетпес үлесін Мұхтар Әуезов ерекше атап өткен.
Бікеұлы Мүрсейіт (Нурсеит) туралы әдебиеттер
Литература о Быкеулы Мурсеите (Нурсеите)
Абай [Мәтін] : энциклопедия / ред. Р. Н. Нұрғалиев. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы; Алматы : Атамұра, 1995. - 720 б. - Бікеұлы Мүрсейіт: б. 422.
Абайдың әдеби хатшысы [Мәтін] : зерттеу мақалалар мен естелік пікірлер. - Семей, 2009. - 179 б. - М. Бікеұлы туралы.
Әбуова, Г. Абайдың тұңғыш кітабы [Мәтін] : М. Бікеұлы туралы / Г. Әбуова // Парасат. - 2015. - № 5. - Б. 17.
Серікқазиева, С. Шыңғыстауға саяхат [Мәтін] : М. Бікеұлы туралы / С. Серікқазиева // Ертіс өңірі. - 2015. - 5 тамыз. - Б. 2.
Биназаров И.
- Жаңартылды 18.07.2025 15:33
Биназаров Иса (1898-1964) – ақын.
1898 жылы Семей өңірі Абай ауданы Абыралы совхозында дүниеге келген. Арғы атасы Байжан да, әкесі Биназар да кезінде елге мәлім, дәулетті адамдар болған. Иса жастайынан аңыз, қиссаларды жатқа айтатын. Бертін келе Абай және оның айналасындағы ақындардың өлеңдерін жаттап, еліктеп өлеңдер шығарған. 1917-1919 жылдары Семейдегі мұғалімдер даярлайтын 2 жылдық курста оқыған кезде Қ.Сәтбаев, Ж.Аймауытов, Ә.Қашаубаевпен танысып, араласады. Сол кезде шығып тұратын «Қазақ тілі» газетіне ел өмірі туралы хабарлар жіберіп тұрады. Ақын Иса Байзақовқа еліктеп жазған «Желдірме» атты толғауы бар. Бірнеше толғаулары «Халық ақындары», «Пернедегі термелер» және «Айтыс» жинақтарына енген. Өлеңдері мен толғаулары («Қаз дауысты Қазбек» толғауы және біраз жырлары) ҚР ҰҒА қорында сақтаулы.
Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы жарияланымдары
Публикации в периодических изданиях и сборниках
шығармалары
Биназаров, И. Қаздауысты Қазыбек [Мәтін] / И. Биназаров // Абай. - 2008. - №4. - Б. 44-53.
Биназаров, И. Ақылға бағынышты // Семей таңы. - 2003. - 14 наурыз. - 21 ақпан. - 14 б.
Иса Биназаров өмірі мен шығармашылығы
Литература о жизни и творчестве И. Биназарова
Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы». - 2014. - Иса Биназаров: б. 272.
Семей өңірінің ақын-жазушылары [Мәтін] : био-библиографиялық көрсеткіш / Абай атындағы әмбебап ғылыми кітапхана. - Семей : Талант, 2005. - Иса Биназаров : б. 24-26.
***
Дүйсембаев, М. Иса Байназаров [Мәтін] : естен кетпес есімдер // Семей таңы. - 1990. - 18 тамыз.
Елдің елдігі мен берекесін жырлаған [Мәтін] : ақын Иса Биназарұлының туғанына 100 жыл // Үш анық. - 1998. - 1 тамыз.
Боқаев Қ.
- Жаңартылды 18.07.2025 15:44
Боқаев Қуандық - журналист
Боқаев Қуандық 1942 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Зайсан ауданы Біржан ауылында туған. Журналист. Өскемен педагогикалық институтын, Мәскеу полиграфия институтын бітірген. Қаламгерлік жолын өлең жазумен бастады. Зайсан ауданының «Достық» газетінде, облыстық «Коммунизм туы» газеттерінде алғашқы өлеңдері мен дастандары жарияланды. Халық өнерпаздары туралы көһптеген көркем очерктер жазды.
Халық өнерпаздары туралы көптеген көркем очерктер жазды. Жекелеген шығармалары бірқатар ұжымдық жинақтарға енген. «Мектеп», «Қазақстан» баспаларында, КАЗТАГ-та редактор, «Социалистік Қазақстан (қазір Егемен Қазақстан), «Сұхбат», «Халық кеңесі», «Қазақ әдебиеті» газеттерінде журналист, бөлім редакторы болып істеген.
«Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған. Қазақстан Жазушылар Одағы сыйлығының лауреаты.
Қ. Боқаевтың мерзімді басылымдардағы мақалалары
Публикации Қ. Боқаева в периодических изданиях
Боқаев, Қ. Жансая Сәбитова: 17-18 желтоқсан - марка жинаушылардың, иә болмаса тауық өсірушілердің күні емес... [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2001. - 16 қараша.- Б.4
Боқаев, Қ. Саясатқа әркімнің -ақ бар таласы [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2002. - 31 мамыр.- Б.9
Боқаев, Қ. Еуразияның үміті - Алматыда [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2002. - 7 шілде.- Б.9
Боқаев, Қ. Халқымызға жойқын қатер төніп келеді! Бұл тажалдан құтылар жол бар ма? [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2002. - 29 қараша.- Б.14
Боқаев, Қ. Желтоқсанның қос жұлдызы [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 7 наурыз.- Б.7
Боқаев, Қ. Ұстаздар [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақстан мұғалімі. - 2004. - №21-22.- Б.7
Боқаев, Қ. Мәскеуде Абай ескерткіші ашылды [Мәтін] / Қ. Боқаев // Қазақ әдебиеті. - 2006. - 7 сәуір.- Б.1
Боқаев, Қ. Тіл және демография [Мәтін] / Қ. Боқаев // Ана тілі . - 2011. - 10 - 16 қараша . - 1,5
Боқаев, Қ. Махаббаттың құпиясын ашқан қаламгер [Мәтін] / Қ. Боқаев // Жұлдыз . - 2012. - № 2. - 195-201 б.
Боқаев, Қ. Орыстың термин жасауын неге үлгі тұтпаймыз? [Мәтін] : немесе қазақ терминологиясына ұлттық концепция керек / Қ. Боқаев // Ақиқат. - 2013. - №1.- Б. 63-68
Боқаев, Қ. Мұхтар мен Сәбиттің айыпталуының зардабы немесе бір стенограмма сыры [Мәтін] / Қ. Боқаев // Ақиқат. -2013.- №4.- Б. 56-66
Боқаев, Қ. Көзқамандар мәңгүрттерден де қауіпті [Мәтін] / Қ. Боқаев // Ақиқат. - 2013. - №6.- Б.16-22
Боқаев, Қ. Мақтаныштарымызды ұлықтау машақатқа айналып тұр [Мәтін] : [Шығыс Қазақстандағы ономастика мәселесі.] / Қ. Боқаев // Дидар. - 2017. - 1 маусым.- Б.28.
Боқаев, Қ. Өзімізді іздестірерміз ертең туар ғасырларға [Мәтін] : Мәтін / [жерлесіміз, ақын Тоқтарбек Қызықбаев туралы] // Дидар. - 2020. - 1 желтоқсан.- Б.5. ; Қазақ әдебиеті. - 2020.; 20 қараша.- Б.24-25.
Қ. Боқаев туралы әдебиет
Литература о К. Бокаеве
Мақалалар-Статьи
Байбатыров, Ғ. Өнерге мәңгі іңкәрлік [Мәтін] : [Журналист Қуанбек Боқаев туралы] / Ғ.Байбатыров // Дидар. - 2002. - 21 қыркүйек.- Б.4
