Абдеева Я. Б.

Жаңартылды 29.04.2025 10:13

Абдеева Яна Борисовна (1966 ж.) - жазушы.

Яна Абдеева 1966 жылы 24 қыркүйекте Өскемен қаласында дүниеге келген. 1988 ж. Өскемен құрылыс-жол институтының (бүгінгі Д. Серікбаев атындағы ШҚМТУ) «Қалалық құрылыс», 2004 ж. – Шығыс Қазақстан гуманитарлық институтының «Психология», 2006 ж. – Орталық Азия университетінің «Кітапхана ісі» мамандығын тәмамдаған. Бала кезінен өлең жазып, сурет салған. Бүгінгі күні А. С. Пушкин атындағы Шығыс Қазақстан облыстық кітапханасында бас маман қызметін атқарады. 2007 жылдан «Звено Алтая» өңірлік әдеби бірлестігінің мүшесі. Өңірлік, облыстық («Ақ Ертіс / Иртыш», «Мәдениет жаршысы» / «Вестник культуры», «Рудный Алтай», «Устинка плюс», «Наше дело», «7 дней») және республикалық БАҚ-та (Кітапхана әлемі», «Нива») мақалалары жарық көрді. 2005-2008 жж. «Книголюб» журналындағы фантастика мен фантастикатануға арналған «Әлем қиылысы» бөліміне жетекшілік еткен. Яна Абдееваның шығармалары ресейлік және шетелдік БАҚ-та жарық көрген: «Библиотечная газета» (Мәскеу), «Цветная металлургия» (Мәскеу), «Шалтай-Болтай» (Волгоград), «Тера Фантастика» (Варна, Болгария), «Культура. Искусство. Литература» (Варна, Болгария).
2015 және 2016 жж. Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігінің «Отличник библиотечного дела» медалімен марапатталған.

 

 

Я. Абдеева шығармалары

Произведения Абдеевой Я.

 

Кітаптар – Книги

 

Абдеева, Я.Записки из будущего [Текст] / Я. Абдеева. - Усть-Каменогорск, 2011. - 128 с.

Абдеева, Я.SKAZZZO4KA [Текст] / Я. Абдеева. - Усть-Каменогорск, 2011. - 120 c.

Абдеева, Я.Выбери себе Вселенную [Текст] / Я. Абдеева. - Усть-Каменогорск, 2011. - 168 с.

 

Мерзімді басылымдар мен жинақтардағы мақалалар

Публикации в периодических изданиях и сбониках

 

2002 - 2009

 

Абдеева, Я.Мир, в котором мы живем [Текст] : [в ВК библиотеке им. А. С. Пушкина состоялась выставка "Живи, Земля!", посвященная Всемирному дню Земли] / Я. Абдеева // Семь дней. - 2002. - 3 мая. - С. 2.

Абдеева, Я.Культуре старость не грозит? [Текст] / Я. Абдеева // Семь дней. - 2004. - 5 марта. - С. 7.

Абдеева, Я.Петербург книжный [Текст] : репортаж казахстанского библиотекаря / Я. Абдеева // Книголюб. - 2005. - №10. - С. 7.

Абдеева, Я.Реальность невероятного [Текст] : фантастика в литературе / Я. Абдеева // Книголюб. - 2005. - №11. - С. 22-23.

Абдеева, Я.Молодежь читающая[Текст]: интеллектуальный досуг или способ "убить время"? / Я. Абдеева // Книголюб. - 2005. - №12. - С. 24.

Абдеева, Я.Книги нового тысячелетия [Текст] / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2006. - №1. - С. 13-14.

Абдеева, Я."Облик грядущего" [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №1-2. - С. 34-35.

Абдеева, Я.Страна чудес [Текст] : о клубе любителей фантастики / Я. Абдеева // Нива. - 2006. - №2. - С. 164-163.

Абдеева, Я.Усть-Каменогорск книжный [Текст] : репортаж библиотекаря из Усть-Каменогорска / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №4. - С. 10-11.

Абдеева, Я.Человек будущего: каков он? [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №4. - С. 20-21.

Абдеева, Я."Лезвие бритвы" : потенциальные возможности человека в фантастике [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №6 - С. 25.

Абдеева, Я.Сказочник из Ливерпуля, или Коммунизм в отдельно взятом аббатстве [Текст] : о Б. Джейксе / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №7-8. - С. 42-43.

Абдеева, Я."Населенный воображением": космос в фантастике [Текст] : памяти Станислава Лема - Великого Мастера / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №9. - С. 38-41.

Абдеева, Я."Три музы и три поколения" [Текст] : о мероприятиях, посвященных юбилею "Звена Алтая"/ Я.Абдеева // Вестник культуры. - 2006. - №10. - С. 15.

Абдеева, Я."Размах от сказок до предвиденья" [Текст] : о клубе фантастики "Перекресток миров" / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2006. - №10. - С. 15.

Абдеева, Я."Размах от сказок до предвидения..." [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №11. - С. 21.

Абдеева, Я.Не роскошь, а средство передвижения [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №11. - С. 34-35.

Абдеева, Я.За гранью очевидного [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №11. - С. 27.

Абдеева, Я.Хроники детской фэнтези[Текст]: "Светлые начала" Филипа Пулмана / Я. Абдеева // Книголюб. - 2006. - №12. - С. 26-29.

Абдеева, Я."Лик технотронного прогресса"[Текст]: диалоги с будущим Арсения Шаудера / Я. Абдеева // Чистяковские чтенияматериалы регионального семинара (14 апреля 2007 г.)Министерство образования и науки Республики Казахстан, Казахстанско-Американский свободный университет. - 2007. -С. 189-194.

Абдеева, Я.Верь в удачу, волшебник! [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №1. - С. 14.

Абдеева, Я.Цель войны - это мир? [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №1. - С. 108-110.

Абдеева, Я.Печаль моя светла... [Текст] : рецензия на книгу Э. Сибол "Милые кости"/ Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №1. - С. 15.

Абдеева, Я.Автобиография [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №2. - С. 115.

Абдеева, Я.Анклавы многозначительно сереют... [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №2. - С. 28-29.

Абдеева, Я.Мысль - материальна [Текст] : интервью / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №2. - С. 115-116. - С автором беседовала Лиля Калаус.

Абдеева, Я.Диалоги с Будущим Арсения Шаудера [Текст] / Я. Абдеева // Нива. - 2007. - №2. - С. 156-160.

Абдеева, Я.Гимн Человеку [Текст] : к 100-летию со дня рождения И. А. Ефремова / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №2. - С. 117-121.

Абдеева, Я.100 лиц и 1000 ролей: женщины в фантастике [Текст] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №3-4. - С. 125-128.

Абдеева, Я."Искусство печального утешить..." [Текст] / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2007. - №10. - С. 26.

Абдеева, Я."Поколение интеллекта" [Текст] : 15-летие клуба любителей фантастики "Перекресток миров"/ Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2007. - №11. - С. 26.

Абдеева, Я."Под парусом воображения" [Текст] / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2007. - №12. - С. 16-20.

Абдеева, Я."Есть женщины, что всех нас восхищают" [Текст] / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - №3. - С. 24-25.

Абдеева, Я.Открывая Шакарима [Текст] / Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - № 11. - С. 24-25.

Абенова, Б.И сказка стала явью [Текст] / Б. Абенова, Я. Абдеева // Семь дней. - 2009. - 13 августа. - С. 9.

Абдеева, Я."Коль поэт, говори!" [Текст] : [о поэте Серике Габдуллине] / Я. Абдеева // Семь дней. - 2009. - 3 декабря. - С. 5.

Абдеева, Я.Мудрец игривый и глубокий [Текст] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 2. - С. 36.

Абдеева, Я.Мудрость Наурыза [Текст] / Я. Абдеева, А. Досанова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 3. - С. 32.

Абдеева, Я.Деньги и я [Текст] : [о ток-шоу "Деньги и я"] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 11. - С. 25-26.

Абдеева, Я.Я шагнул в новый век [Текст] : [о поэте Серике Габдуллине] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 11. - С. 26.

 

2010 - 20…

 

Абдеева, Я.Реабилитированы посмертно [Текст] : [о книжной выставке в ВК областной библиотеке им. А.С. Пушкина, посвященной Дню памяти жертв политических репрессий в Казахстане] / Я. Абдеева // Рудный Алтай. - 2010. - 31 мая. - С. 6.

Абдеева, Я.Личный враг фюрера [Текст] : [об академике К. И. Сатпаеве] / Я. Абдеева // Рудный Алтай. - 2010. - 1 июня. - С. 6.

Абдеева, Я.Реабилитация посмертно [Текст] : в ВК областной библиотеке им. А. С. Пушкина развернута выставка, посвященная Дню памяти жертв политических репрессий в Казахстане / Я. Абдеева // Семь дней. - 2010. - 3 июня. - С. 2.

Абдеева, Я."В степном краю его любимо имя..." [Текст] : [о мероприятиях, прошедших в областной библиотеке, посвященных сезону Казахстанской пушкинианы] / Я. Абдеева, А. Досанова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 1. - С. 34-38. - Библиогр. в конце ст.

Абдеева, Я.Библиотека под открытым небом [Текст] : [о книжной выставке библиотеки им. А. С. Пушкина] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - №6. - С. 25.

Абдеева Я.  «Колдовство»[Текст] / Я. Абдеева // Звено Алтая: история и современность. К 90-летию Восточно-Казахстанского литературного объединения / Т. Сидихменова. - Усть-Каменогорск: Либриус, 2011. - С.368-370.

Абдеева, Я.Записки из будущего. Истории из жизни медвежат-путешественников [Текст] : книга II Том I : роман-сказка / Я. Абдеева // Книголюб. - 2011. - №5. - С. 78-86 ; №6. - С. 81-85.

Абдеева, Я."На берегах Маркаколя"[Текст]: родная природа как персонаж романа Ж. Аймаутова "Акбилек" / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2011. - № 9. - С. 34-37 ; Книголюб. - 2011. - №6. - С. 76-80. - Библиогр. в конце ст.

Абдеева, Я."Акбилек, дочь Маркаколя": знакомая и незнакомая [Текст] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2011. - № 8. - С. 22-27. - Библиогр. в конце ст.

Абдеева, Я.Правовой турнир [Текст] : ["День Конституции" в библиотеке им. А. С. Пушкина] / Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2011. - № 12. - С. 25.

Абдеева, Я. «Тебя люблю я, наш Алтай…»[Текст] / Я. Абдеева // Бугаева, Т.  Что душу радует, волнует... - Усть-Каменогорск: Шыгыс Полиграф, 2012. - С.5-6. - Предисловие к поэтическому сборнику.

Абдеева, Я.От фантастики - к реальности [Текст] : [в том числе о клубе "Мост" при ВК библиотеке им. А. С. Пушкина] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2012. - №4. - С. 99-100.

Абдеева, Я.Душевное лекарство [Текст] : [библиотерапия] / Я. Абдеева // Мир библиографии. - 2012. - №4. - С. 64-67.

Абдеева, Я.Акбилек, дочь Маркаколя [Текст] / Я. Абдеева // Нива. - 2013. - № 1. - С. 141-148. - Библиогр. в конце ст.

Абдеева, Я.Библиотека и молодежь [Текст] : [о программах для молодежи ВК областной библиотеки им. А. С. Пушкина] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2013. - №3. - С. 4-7.

Абдеева, Я. Б.В стране цветущих мхов [Текст] : [об английском сказочнике Брайане Джейксе] / Я. Б. Абдеева // Мир библиографии. - 2013. - №6. - С. 66-67.

Абдеева, Я.Премьера рубрики! Музыка твоей души [Текст] : [о творчестве уроженки г. Усть-Каменогорска, поэта и художника Е. Шевелевой] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2013. - №5. - С. 50-51.

Абдеева, Я.Библиотека - планета детства [Текст] : [о работе детского сектора ВК областной библиотеки им. А. С. Пушкина] / Я. Абдеева, Р. Акжигитова // Книголюб. - 2013. - №5. - С. 50-51.

Абдеева, Я.Цветовой круг Ларисы Мартыновой [Текст] : [о творчестве поэта и художника Л. И. Мартыновой] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2013. - №6. - С. 27-29.

Абдеева, Я."Я жизнь должна стихом измерить..." [Текст] : [о творчестве поэтессы Ф. Онгарсыновой] / Я. Абдеева // Книголюб. - 2013. - №6. - С. 4-11.

Абдеева, Я.Страницы великой жизни [Текст] : о знаменитом ученом, этнографе и путешественнике Григории Николаевиче Потанине, оставившем большое наследие по изучению Восточного Казахстана / Я. Абдеева // Нива. - 2014. - №4. - С. 78-85.

Абдеева, Я."Куда идёшь, Человек?" [Текст] : жизнь и проза Оралхана Бокеева / Я. Абдеева // Книголюб. - 2012 . - № 10-15. - С. 15 ; Нива. - 2014. - № 10. - С. 84-93. - Библиогр. в конце ст.

 

Авторларымен бірігіп жазылған мақалалар

Статьи в соавторстве

 

2006-2009

 

Ананьева, Е.Построим дома в форме ... баянов [Текст] / Е.Ананьева, Я. Абдеева // Рудный Алтай. - 2006. - 19 сентября. - С. 8.

Исаева, К."... Открыл на мир мои глаза Михаэлис" [Текст] : к 165-летию со дня рождения политического ссыльного и ученого-исследователя Восточного Казахстана / К. Исаева, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2006. - №8. - С. 21.

Ананьева, Е.Магия Наурыза [Текст] / Е.Ананьева, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - №3. - С. 29.

Турсумбекова, М. Ж.Летопись народной трагедии [Текст] / М. Ж. Турсумбекова, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - №6. - С. 30.

Ананьева, Е. С."Я иду на урок" [Текст] / Е. С.Ананьева, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - №9. - С. 26.

Меньшикова, Г. А."Лихая година". Читаем и размышляем [Текст] / Г. А. Меньшикова, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - №10. - С. 19-22.

Ананьева, Е. С.Девятая территория [Текст] / Е. С. Ананьева, Я. Абдеева // Вестник культуры. - 2008. - № 11. - С. 22-24.

Ананьева, Е. С.Сказочных дел мастер [Текст] : [о писателе П. П. Бажове] / Е. С. Ананьева, Я. Абдеева // Семь дней. - 2009. - 30 января. - С. 5. : портр.

Меньшикова, Г. А.Год без скучных книг [Текст] / Г. А. Меньшикова, Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 2. - С. 35.

Максимова, М.Вместе против кризиса [Текст] / М. Максимова, Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2009. - № 3. - С. 34-35.

 

2010 - ...

 

Досанова, А.Мы дети одного отца [Текст] : [о творчестве писателя Мухтара Магауина] / А. Досанова, Я. Абдеева // Семь дней. - 2010. - 18 марта. - С. 6.

Досанова, А.Творчество как история и судьба [Текст] : [о писателе-земляке Мухтаре Магауине] / А. Досанова, Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 2. - С. 12.

Досанова, А.Поклон ветеранам [Текст] : [о литературно-музыкальном вечере в областной библиотеке им. А. С. Пушкина] / А. Досанова, Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 5. - С. 19.

Досанова, А.Штык и перо [Текст] : [о писателях-фронтовиках] / А. Досанова, Я. Абдеева // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2010. - № 3. - С. 26.

 

Поэзия

 

Абдеева, Я. Нежное существо [Текст] : [подборка стихов] / Я. Абдеева // Нива. - 2006. - № 5. - С. 102-106.

Абдеева, Я.Соло [Текст] : подборка стихов / Я. Абдеева // Книголюб. - 2007. - №2. - С. 116.

 

Я. Абдеева туралы әдебиеттер

Литература об Абдеевой Я.

 

Непорожняя, Т.Поговорим, поиграем и ... [Текст] : о клубах г. Усть-Каменогорска, в том числе об Абдеевой Я. / Т. Непорожняя // Устинка плюс. - 2007. - 26 января. - С. 33.

Ким, Е.Мудрость степи с европейским прицелом [Текст] : [о программе мероприятий библиотеки им. А. С. Пушкина, посвященной творчеству А. Кунанбаева] / Е. Ким // Рудный Алтай. - 2010. - 26 августа. - С. 7. - Интервью я Абдеевой Я.

Смирнова, З. И.Созвездие Лиры [Текст] : [о творческом вечере, посвященном поэту, редактору журнала "Вестник культуры" Б. Аникину, в том числе об Абдеевой Я.] / З. И. Смирнова // Мәдениет жаршысы = Вестник культуры. - 2011. - № 11. - С. 35.

Муза в моей жизни [Текст] : [в Усть-Каменогорске в областной библиотеке имени А. С. Пушкина состоялась встреча "Муза в моей жизни", в т. ч. презентация новой книги руководителя литературно-музыкального салона Яны Абдеевой "Выбери себе Вселенную"] // Рудный Алтай. - 2012. - 9 февраля. - С. 3.

Сергиенко, А.Сохраняя корни [Текст] : [день славянской письменности и культуры в ВКО, в том числе об Абдеевой Я.] / А. Сергиенко // Рудный Алтай. - 2013. - 28 мая. - С. 1, 2.

Щербаков, А.В "Контакте" [Текст] : [о клубах по интересам ВК областной библиотеки им. А. С. Пушкина, в том числе об Абдеевой Я.] / А. Щербаков // Алма-ВК. - 2013. - 10 октября. - С. 3.

 

Әдебиеттер

Ол туралы

 

Аймұхамбет Ж. Ә.

Жаңартылды 16.07.2025 10:05

 

Аймұхамбет Жанат Әскербекқызы – ақын, филология ғылымдарының докторы, Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ қазақ әдебиеті кафедрасының профессоры. Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, Әбдіраштың Жарасқаны атындағы сыйлықтың, Халықаралық "Алаш" сыйлығының лауреаты.

1966 жылы 1 қаңтарда Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Қарасу ауылында мұғалімдер отбасында дүниеге келген.

1982-87 жылдар аралығында Алматы қаласындағы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің (қазіргі әл-Фараби атындағы ҚазҰУ) филология факультетінде қазақ тілі мен әдебиеті мамандығы бойынша білім алған.

1987-1995 жылдары Шығыс Қазақстан облысы Тарбағатай ауданы Құйған ауылындағы орта мектепте мұғалім болып қызмет атқарды.

1995-2000 жылдары С.А.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінің қазақ филологиясы кафедрасында аға оқытушы болды.

1999 жылы ҚР ҰҒА академигі С.А.Қасқабасовтың жетекшілігімен «Оралхан Бөкей прозасындағы мифологизм мәселесі» атты тақырыпта кандидаттық диссертация қорғады.

2010 жылы ҚР ҰҒА академигі Р.Нұрғалидың кеңесшілігімен «Мифтің поэтикадағы қызметі (қазіргі қазақ поэзиясы арқауында)» тақырыбында докторлық диссертация қорғады.

2000 жылдан Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің қазақ әдебиеті кафедрасында қызмет істейді.

Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентінің бастамасымен жүзеге асырылған «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында жарық көрген 100 томдық «Әлем әдебиеті кітапханасы» сериясының «Еуропа классикалық поэзиясы», «ХХ ғасырдағы Еуропа поэзиясы», «ХХ ғасырдағы орыс поэзиясы», «М.Ю.Лермонтов. Шығармалар жинағы», т.б. бірнеше кітаптарының арнаулы редакторы, құрастырушысы болып, алғысөздері мен түсініктемелерін жазған. Орыс ақындары М.Лермонтовтың, Н.Гумилевтің, тәжік ақыны Фарзонаның, ежелгі дәуірдегі жапон ақындарының, түрік ақындарының өлеңдерін қазақ тіліне аударған. Жапон поэзиясы өкілдерінің шығармаларын тәржімелеп, қысқаша ғылыми сипаттамаларымен «Сакура гүлдегенде» атты кітап етіп шығарды. Өзінің өлеңдері орыс, қырғыз, түрік тілдеріне аударылып жарияланған. «Независимый Казахстан: Антология современной литературы. Поэзия» атты Мәскеуден жарық көрген үштомдыққа өлеңдері енген.

«Алаш қайраткерлері шығармашылық мұрасының қазіргі мәдени-рухани және ғылыми дамумен сабақтастығы» (2005-2007 жж.), «Тәуелсіздік мұраттарын қалыптастырудағы қазіргі қазақ драматургиясының эстетикалық-әлеуметтік функциясы» (2009-2011 жж.), «Қырымның қырық батыры» жырлар циклінің қазақ мәдениеті тарихындағы орны және ұлттұтастырушылық қызметі» (2012-2014 жж.), «Жаңа, инновациялық пайымдаудағы М.Әуезовтің ғылыми еңбектері және олардың қазіргі әдебиеттану үшін маңызы» (2013-2015), «Түркілердің тарихи-мәдени құндылықтары – қазіргі кезеңдегі қоғамның тұрақты даму ресурсы» атты ҚР БжҒМ Бағдарламасы бойынша «Түркі әдебиетіндегі ақындық дәстүрдің типологиясы» (2001-2014) атты ғылыми жобаларды жүзеге асыруға қатысты.

Жанат Әскербекқызының «Миф дүниесі және көркемдік әлем» (2003), «Даңғыл» (ғылыми-көпшілік басылым, 2007), «Көркемдік өріс» (ғылыми зерттеу, 2009). «Мифтің поэтикадағы қызметі» (монография, 2010), «Әдебиет әлемінде» (ғылыми зерттеулер, 2012), «Поэзия и миф» (монография, 2014), «Сөз өнеріндегі мәтін мен шығарма кеңістігі» (Астана, 2018) атты ғылыми еңбектері, «ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті», «Миф және қазіргі әдебиет», «Қазіргі қазақ әдебиеті» (авторлар ұжымымен бірге) атты жоғары оқу орнының магистранттары мен студенттеріне арналған оқулықтары, авторлар ұжымымен бірге жалпы білім беретін орта мектептің 7,8,10-11 сыныптарына арналған «Қазақ әдебиеті» оқулықтары, оқу құралдары және әдістемелік нұсқаулықтары бар. 20-ға тарта кітаптың, 200-ден астам ғылыми мақалалардың авторы. Сондай-ақ «Өлең өлкесі» атты қазақ табиғат лирикасының антологиясын (Алматы: Жазушы, 2009. –­ 528 б.), «Қазақтың 100 поэмасы» сериясының 6 томдығын (Алматы: Жазушы, 2014), «Сара саңлақ» (2013) жинағын құрастырып, редакторлық жасады.

Ж. Аймұхамбет қазақ әдебиеттануында алғашқылардың бірі болып миф, мифопоэтика жайлы маңызды зерттеулер жүргізіп, салмақты тұжырымдарға қол жеткізді. Ол қазақ поэзиясы және әдебиеттануына, мәдени дамуға үздіксіз үлес қосып келеді.

2014 жылғы аккредитация және рейтинг Тәуелсіз Агенттігінің рейтинг қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасы ЖОО оқытушыларының «TOP-30» тізіміне кірді.

Көркем шығармалары: «Қаракөз-бұлақ» (2001); «Қаңтардағы қызыл гүл» (2001); «Көктүріктер әуені» (2002); «Қаз қанатыңдағы ғұмыр» (2007); «Андре Моруа. «Әдеби портреттер» (2010); ХХ ғасырдағы орыс поэзиясы: Н.Гумилев өлеңдерінің аудармасы (2008); «Сакура гүлдегенде». Жапон поэзиясынан аудармалар жинағы (2010); «Ай-тамғы» (2014); «Қыш тақтадағы сына жазу» (2019).

Республика тәуелсіздігінің 10 жылдығына орай өткізілген мүшәйраның жүлдегері (2001), «Шығыс шынары» халықаралық жыр мүшәйрасының (2010, 2011) т.б бірнеше республикалық мүшәйралардың жүлдегері.

2023 жылы қазан айында Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен "Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері" құрметті атағы берілді. 

Марапаттары

1999 жылы Шығармашыл жастардың республикалық «Шабыт» фестивалінің Гран-при жүлдесін иеленді.

1999 жылы Президенттік стипендия иегері.

2001 жылы Қасым Аманжоловтың 90 жылдығына арналған республикалық жыр мүшәйрасының жүлдегері.

2001 жылы Республика тәуелсіздігінің 10 жылдығына орай өткізілген мүшәйраның жүлдегері.

2001 жылы «Шығыс шынары» халықаралық жыр мүшәйрасының жүлдегері.

2004 жылы Қазақстан аграрлық партиясы тағайындаған Әбдіраштың Жарасқаны атындағы сыйлықтың лауреаты болды.

2011 жылы ҚР БҒжМ «ЖОО үздік оқытушысы – 2011» мемлекеттік грантының иегері атанды.

2001 Қасым Аманжоловтың 100 жылдығына арналған республикалық жыр мүшәйрасының жүлдегері.

2012 жылы филология факультетінің 50 жылдығына орай Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ескерткіш медалімен марапатталған.

2012 жылы «С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетіне 60 жыл» мерекелік медалімен марапатталды.

2013 жылы С.Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетінің «Университетті дамытудағы еңбегі үшін» медалімен марапатталды.

2014 жылы Қырғыз Республикасы Тоқтағұл Сатылғанов қорының «Тоқтағұл Сатылғановтың туғанына 150 жыл» медалімен марапатталды.

2015 жылы Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің «Қазақ хандығының 550 жыл» медалімен марапатталды.

2015 жылы Қазақстан Республикасының ғылым саласында жеткен еңбегі үшін «Ғылымды дамытуға сіңірген еңбегі үшін» төсбелгісімен марапатталды.

2016 жылы ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасының мәдениет саласындағы берілетін стипенидясының иегері атанды

2016 жылы Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты.  

 

Ж.  Ә. Аймұхамбет  шығармалары 

Произведения Ж.  А. Аймұхамбет 
 Кітаптар-Книги

 

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қаңтардағы қызыл гүл [Мәтін] : [өлеңдер] / Ж. Әскербекқызы. - Астана: Елорда, 2001. - 76 б. - (Отырар кiтапханасы)

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қаракөз-бұлақ [Мәтін] : [өлеңдер] / Ж. Әскербекқызы. - Астана : Елорда, 2001. - 184 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Көк түріктер әуені [Мәтін] : [өлеңдер] / Ж. Әскербекқызы. - Астана : Елорда, 2002. - 87 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қаз қанатындағы ғұмыр [Мәтін] : [өлеңдер мен поэма] / Ж. Әскербекқызы. - Алматы : Жазушы, 2007. - 240 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Сұлтан-Махмұтпен сұхбат [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Қазақтың 100 поэмасы. Т. 6. - Алматы : Жазушы, 2013. - 298-315 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Ай-тамғы [Мәтін] : өлеңдер / Ж. Әскербекқызы. – Астана : Профи Медиа, 2014. - 239 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Көне ғұн тауын аңсадым, аға [Мәтін] : [өлең] / Ж. Әскербекқызы // Дидахмет: мақалалар, естелiктер, арнаулар.- Өскемен, 2015. - б. 144.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Бұлт болып көшеді [Мәтін] : [өлең] / Ж. Әскербекқызы. – Алматы : Жазушы, 2016. - 126 б.

 Ғылыми және оқулық басылымдары

 Научные и учебные издания

 

Аймұхамбетова, Ж. Ә. ХХ ғасырдағы қазақ әдебиеті. 3-бөлім. (60-90 ж.) [Мәтін] : практикалық сабаққа арналған оқу құралы / Ж. Ә. Аймұхамбетова; жалпы редакциясын басқарған: Р. Н. Нұрғали; Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті. - Астана: Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 2003. - 124 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Даңғыл [Мәтін] : [Есенғали Раушанов поэзиясының поэтикасы] / Ж. Әскербекқызы. - Алматы : Арыс, 2007. - 192 б.

Әскербекқызы, (Аймұхамбетова), Ж. Көркемдік өріс [Мәтін] : (Е. Раушанов поэзиясы негізінде) / Ж. Әскербекқызы. - Алматы : Таймас, 2008. - 293 б.

Аймұхамбетова, Ж. Ә. ХІХ ғасыр қазақ әдебиеті [Мәтін] : оқулық / Ж. Ә. Аймұхамбетова, Қ. М. Байтанасова; ҚР БҒМ, Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ. - Астана : Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2010. - 201 б.

Аймұхамбетова, Ж. Ә. Мифтің поэтикадағы қызметі [Мәтін] : (қазіргі қазақ поэзиясы арқауында) / Ж. Ә. Аймұхамбетова; жалпы редакциясын басқарған Р. Н. Нұрғали. – Алматы : Жазушы, 2010. - 363 б.

Аймұхамбет, (Аймұхамбетова), Ж. Ә. Миф және қазіргі әдебиет [Мәтін] : оқулық / Ж. Ә. Айтмұхамбет; Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Л. Н. Гумилев атындағы ЕҰУ. - Астана : Фолиант, 2012. - 299 б.

Тәуелсіздік тудырған романдар [Мәтін] : оқулық / құрастырып, баспаға әзірлеген Ж. Әскербекқызы; арнаулы редактор Б. Ердембеков. - Астана : Мастер-ПО, - 2012. - 224 б.

Аймұхамбет (Аймұхамбетова), Ж. Ә. Мифопоэтика [Мәтін] : оқу құралы / Ж. Ә. Аймұхамбет. - Алматы : Эверо, 2013. - 235 б.

Аймұхамбет (Аймұхамбетова), Ж. Ә. Миф. Мифология. Мифопоэтика [Мәтін] : монография / Ж. Ә. Аймұхамбет; жауапты редактор С. А. Қасқабасов; Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті. - Астана : Фолиант, 2016. - 181 б.

 

Ж.  Ә. Аймұхамбеттің мерзімді басылымдардағы мақалалары

Публикации в периодических изданиях Ж.  А. Аймұхамбет

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Тарбағатай биігі немесе Қоңыр батыр -құрбан қажы жайлы бірер сөз [Мәтін] : [19 ғасырдың екінші жартысы] / Ж. Әскербекқызы // Дидар. - 1993. - 8 сәуір. – Б. 6.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Абай мен Құнанбай [Мәтін] : [Абайдың туғанына 150 жыл толуы қарсаңында] / Ж. Әскербекқызы // Дидар. - 1994. - 29 қазан.- Б.4.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Шыңыраудан шыңғырады ақылым... [Мәтін] : [өлеңдер] / Ж. Әскербекқызы // Дидар. - 1996. - 20 қаңтар.- Б.3.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Сенімге ынтық сезімім... [Мәтін] : өлеңдер / Ж. Әскербекқызы // Жалын . - 1996. - № 5-6. - С. 6. - 3-7 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Мен заманның бел баласымын [Мәтін] : [жыр жолдарынан] / Ж. Әскербекқызы // Дидар. - 1996. - 31 қазан.- Б. 4.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қиялыммен өзіңе ұмтыламын [Мәтін] : [өлең] / Ж. Әскербекқызы // Қазақ әдебиеті. - 1998. - № 24 ақпан. - Б.10.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Көктүркінің аруы боп тумадым [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Ана тілі. - 1998. - 28 қазан. - Б.14.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Аласармайықшы, ағайын! [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2001. - 24 қаңтар. - Б. 4.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Көктүріктер әуені [Мәтін] : өлең / Ж. Әскербекқызы // Жұлдыз. - 2002. - № 8. - Б. 113-115

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Сұлтанмахмұтпен сұхбат [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Жас алаш. - 2002. - 28 желтоқсан. - Б. 11.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Үні дара ақын [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2002. - 22 қараша.- Б. 3.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Е.Раушанов лирикасындағы "іңірдің" поэтикалық суреттемесі [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Қазақ әдебиеті. - 2003. - 17 қазан.- Б.12

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қаз қанатындағы ғұмыр [Мәтін] : [өлеңдер] / Ж. Әскербекқызы // Жалын . - 2004. - № 11. - С. 47 б.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Бір өлең - бір әлем [Мәтін] : қазіргі лирикадағы түн бейнесі / Ж. Әскербекқызы // Қазақ әдебиеті. - 2006. - 14 сәуір.- Б.8

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Өлеңнің қара бауыр қасқалдағы [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2006. - 29 қараша.- Б.14

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. "Бекер болды жөн еді ғой қайырылғаның" [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Ақиқат. - 2007. - № 5. - Б. 47 - 51.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Сезім толқыны [Мәтін] : өлең / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2010. - 6 наурыз. - Б. 1.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Бекет Ата туралы аңыздардың мифопоэтикалық субструктурасы [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Ақиқат. - Алматы, 2010. - № 12. - Б. 79-81.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Қар астында қамығады кең ғалам... [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2011. - 23 ақпан. - Б. 15.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Шығыстан шыққан күн... [Мәтін] : "Шығыс шынары" ІІ халықаралық мүшәйрасының жүлдесін алған өлең / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан. - 2011. - 3 қыркүйек. - Б. 4.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Талғамы биік қаламгер [Мәтін] : [Бақытжан Қанапиянов туралы] / Ж. Әскербекқызы // Қазақ әдебиеті. - 2012. - 17 тамыз.- Б. 7.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Толағаймен тағдырлас ақын [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Тұмар. - 2012. - № 4. - Б. 6-13.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Алашымның айбары [Мәтін] : өлең / Ж. Әскербекқызы // Егемен Қазақстан . - 2013. - 7 шілде. – Б. 5

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Өлең [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Тұмар. - 2013. - № 6.- Б. 84-91.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Тұнық жырдың тұмары [Мәтін] / Ж. Әскербекқызы // Тұмар. - 2014. - № 1. - Б. 92 - 96

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Фариза ақын рухына [Мәтін] : [өлеңдер] // Қасым. - 2015. - № 3. – Б. 3-19.

Әскербекқызы (Аймұхамбетова), Ж. Миф - ақиқатты тануға ұмтылу [Мәтін] / әңг. Э. Ерiкқызы // Айқын. - 2016. - 15 сәуiр. – Б. 15.

Әскербекқызы, (Аймұхамбетова), Ж. Сен және мен [Мәтін] : [өлең] // Түркiстан. - 2016. - 3 наурыз. – Б. 7.

Ж. Ә. Аймұхамбеттің аудармалары

 Переводы  Ж. А. Аймұхамбет

 

Чехов, А. П. Әңгімелер [Мәтін] / А. П. Чехов; ауд. Ж. Әскербекқызы. - Астана : Аударма, 2009. - 527 б.

Севанның салқар самалы [Мәтін] : бүгінгі армян әдебиеті туындылары / ауд., құраст. Ж. Әскербекқызы. - Астана : Фолиант, 2010. - 384 б.

Сакура гүлдегенде [Мәтін] / ауд. Ж. Әскербекқызы. - Астана : Аударма, 2010. - 190 б.

Ж. Әскербекқызының қатысуымен шыққан басылымдар 

Издания, вышедшие при участии Аскербеккызы Ж.

Еуропа классикалық поэзиясы [Мәтін] / ред. Г. Аймұхамбетова ; құраст. Ж. Әскербекқызы . - Астана : Аударма, 2011. - 552 б.

 

Өлеңге жазылған әуен

Песня на стихи

 

Арулар жырлайды [Мәтін] : [анаға арналған ән] / муз. Б. Нұралин, сөз. Ж. Әскербекқызы // Дидар. - 2001. - 8 наурыз. - Б. 4.

 

Ж. Ә. Аймұхамбет туралы әдебиет – Литература об Аймухамбет Ж. А.

 

 Кітаптар - Книги 

 

"С. Аманжолов оқулары - 2004" атты Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясының материалдары = Материалы международной научно-практической конференции "Аманжоловские чтения-2004" = " AMANZHOLOV READDINGS-2004" the ihternational science -practical conference PAPERS [Мәтін]. - Өскемен : ШҚМУ, 2004. - 464 б.

Асқаров Ә. Шығармалары [Мәтін]. Т. 1 : Сүргелең : повесть және әңгімелер / ред. Г. Оспанова. - Астана : Фолиант, 2011. - 280 б.

Ысқақұлы, Д. Қазақ әдебиеттанушылары [Мәтін] : энциклопедиялық анықтамалық / Д. Ысқақұлы. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2013. - 496 б. - Аймұхамбет (Аймұхамбетова) Жанат : б. 18-19.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 848 б. - Аймұхамбет (Аймұхамбетова) Жанат: б. 140.

 

Мақалалар - Статьи  

Шәмшікенова, С. Алтайдың ақмаңдайлы ақын қызы [Мәтін] / С. Шәмшікенова // Дидар. - 2006. - 7 наурыз. - Б. 4.

Әубәкір, Ж. Жанат жинағындағы жаңа леп [Мәтін] / Ж. Әубәкір, А. Құдайберген // Ертіс өңірі. - 2008. - 23 қаңтар. - Б. 12.

Дәуренбекова, Л. Қазақ тілінде сөйлеген сакура [Мәтін] / Л. Дәуренбекова // Егемен Қазақстан. - 2011. - 17 тамыз. - Б.12.

Әскербекқызы, Ж. Маралтайдың Сарайшығы : ақын Маралтай Райымбекұлының "Аруана" поэмасы туралы. / Ж. Әскербекқызы. - Мәтін // Қазақ әдебиеті. - 2021. - 5 қараша. - Б. 10,11.

Әскербекқызы, Жанат. Өзіңді табу, өзіңді тану - адамдық мұрат : [Жерлес жазушы Жанат Әскербекқызының шығармашылығы туралы] / әңг. Б. Сәрсенхан. - Мәтін // Егемен Қазақстан. - 2023. - 28 ақпан. - Б. 13
 

Аймауытов Ж.

Жаңартылды 15.07.2025 11:52

Аймауытов Жүсіпбек (1889-1931) – жазушы, драматург, аудармашы, әдебиеттанушы, публицист.

1889 жылы Павлодар облысының Баянауыл ауданына қарасты  «Қызыл ту» ауылында (қазіргі Жүсіпбек Аймауытов ауылы) дүниеге келді. Семей мұғалімдер семинариясын аяқтайды. Еңбек жолында педагогика мен журналистиканы қатар алып жүреді. ҚазССР халық ағарту комиссариатында бөлім бастығы, коллегия мүшесі, Семейдегі «Қазақ тілі» газетінің редакторы, Қарқаралыда мектеп мұғалімі, Ташкентте шығатын «Ақ жол» газетінің бөлім меңгерушісі, Шымкент педагогикалық техникумында директор болып қызмет атқарған.

«Қартқожа», «Ақбілек» романдары, «Күнікейдің жазығы» повесі т.б. еңбектердің авторы. Жүсіпбек Аймауытов кезінде аудармашы ретінде де танылды. Ол аударған А. С. Пушкиннің, Н. В. Гогольдің, А. Дюманың, Дж. Лондонның, Г. Мопассанның, В. Шекспирдің, К. Берковичтің, С. Чуйковтың шығармалары жаңа қалыптасып келе жатқан қазақ аударма өнерінің өрісін қаншалықты кеңейтсе, жазушының әлем әдебиетінің көрнекті туындыларын қазақ тіліне аударудағы тамаша аудармашылық талантын да соншалықты айқын танытты.

1918-1979 жж. Семей қаласында М. Әуезовпен бірлесіп «Абай» журналын «Екеу» деген бүркеншік атпен шығарды. «Абайдың өмірі және қызметі» (1918, № 2), «Аударма туралы» (1925), "Сұңқар жыры" (1925), «Абайдан соңғы ақындар» («Абай», 1918, № 3) т. б. мақалалары арқылы ол әдебиет сыншысы ретінде танылды. Оларда Жүсіпбектің әдеби шығарманы жазушы өмір сүрген дәуірмен, тарихи кезең ерекшеліктерімен байланыстыра отырып талдау шеберлігі айқын байқалады.

Жүсіпбек Аймауытовтың жан-жақты дарын иесі әрі қазақ әдебиеті тарихындағы рөлін оның әдебиет, эстетика, сын, педагогика, психология, әдістеме, тәрбие мәселелеріне арналған публицистикалық мақалалары айқындай түседі. 1930 жылы Қазақстандағы ұлтшылдық ұйыммен байланысы бар деген жаламен тұтқындалып, ұзақ тергеуден кейін 1931 жылы Мәскеу қаласында ату жазасына сырттай үкім шығарылған.

Библиографиялық материалдар

Библиографические материалы

Жүсіпбек Аймауытов: библиографиялық көрсеткіш = Жусупбек Аймаутов: библиографический указатель / С. Торайғы ров атындағы ОƏҒК. ООУНБ им. С. Торайгырова. – Павлодар: ЭКО, 2011. – 164 б.

Ж. Аймауытовтың 2012-20... жылдары жарық көрген шығармалары

Произведения Аймауытова Ж., изданные в 2012-20...

Аймауытов, Ж. Ақбiлек [Мәтін] : әңгiмелер / Ж. Аймауытов; құраст. Г. Мұқышева. - Алматы: Өлке, 2012.- 280 б.

Аймауытов, Ж. Күнiкейдiң жазығы [Мәтін] / Ж. Аймауытов. - Алматы: Олжас кiтапханасы, 2012.- 176 б.

Аймауытов, Ж. Ақбiлек [Мәтін] : романдар / Ж. Аймауытов; ред. алқасы: Р. Сейсенбаев, Ә. Кекiлбаев т.б. ; құраст. жауап. ред. К. Серiкбаева.- Алматы: Халықаралық Абай клубы, 2013.- 320 б№

Аймауытов, Ж. Алты томдық шығармалар жинағы [Мәтін] / Ж. Аймауытов; М. Әуезов атын. әдебиет және өнер ин-ты; ред. алқасы: С. Қирабаев (жауап. ред.), У. Қалижанов, Д. Қамзабекұлы т.б..- Алматы: Ел-шежiре, 2013. 

Жүсіпбек Аймауытов [Электрондык ресурс] : [кітап, аудиокітап]. - Сайт: kitap.kz. – Режим доступа: http://kitap.kz/index.php/catalog/author/973-zhusipbek_ajmauytov (дата обращения 20.04.2020).

Интернет ресурстар

Интернет-ресурсы

Жүсіпбек Аймауытов [Электрондык ресурс] / С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, Білім беруді ақпараттандыру орталығы. – Режим доступа: http://aimauytov.psu.kz/index.php?option=com_igallery&view=gallery&id=1&Itemid=50 (дата обращения 20.04.2020)

 

Айтқожаұлы Б.

Жаңартылды 15.07.2025 14:01

Баймағамбет Айтқожаұлы (1870-1932) – Абайдың ақын шәкірті

Абайдың алдында болып, ұлы ұстаз ақынның өсиетін көп тыңдап, мол тағлым алған, талапты ақын шәкірттерінің бірі – Баймағамбет Айтқожаұлы.

Абай мектебінің ақыны деген атақты ақтаған адам. Оған дәлел: оның Абай шығармаларының үлгісінде жазған өлеңдері және Абайдан естіп, ұққан уақиғалар негізінде жазған дастандары болады.

Баймағамбет Айтқажаұлының шығармалар жинағы, жеке кітап ретінде, 1915 жылы Семей қаласындағы "Ярдам" ("Жәрдем") серіктігі баспасынан басылып шыққан.

Абай ауылына келіп, апталап жатып, көп өнеге алған ақынның бірі — Баймағамбет Айтқожаұлы (1870-1932) былай депті: "Абайдың бір мінезі: өзі бір нәрсеге бет қойып кіріспеуші еді. Егер кіріссе, ол нәрсенің үлкен-кішісіне, жақсы-жаманына қарамай, соны іске жаратуға құмар еді" (Қ.Мұхаметханов. Шығармалар жинағы.- 4 том. - Алматы, 2005. - 175 бет). 1977 жылы басылып шыққан "М.О.Әуезов қолжазба мұрасы" кітабында Сапарғали Бегалин былай дейді: «Мен көргенде, Абай әңгімесін жап-жақсы білетін кісі Баймағамбет Айтқожаұлы еді... Ол кісінің әдебиеттен де хабары бар болатын, ол кісі қазір тірі кісі. Солардан әлі де болса, толығырақ жинау керек" (50-60 бб.). Сапарғали Бегалин Абай тұсында өмір сүрген адамдар және оның шәкірттерінен естеліктер жинаған.  Оның Баймағамбетпен кездесіп, әңгімелескен уақыты – 1930-31 жылдары шамасы болса керек.

Б. Айтқожаұлы туралы әдебиеттер

Произведения о Б. Айткожаулы 

 

Бегалин, С. М.О.Әуезов қолжазба мұрасы [Текст] / С. Бегалин. – Алматы : Ғылым,1977 г. - 50-60с.

Мұхамедханұлы, Қ. Абайдың ақын шәкірттері [Мәтін] / Қ. Мұхамедханұлы ; [жалпы ред. басқ.: М. Қ. Орынбаев, Х. М. Матаев; жауапты шығ. Б. Ерсәлімұлы]; Республикалық Абай қоры .- Алматы : Дәуiр, 1997г.

Мұхаметханов, Қ. Шығармалар жинағы [Текст] / Қ. Мұхаметханов. - Алматы, 2005. стр. 175

 

Интернет-ресурстар

Интернет-ресурсы

 

Қ.Мұхаметханов. Абайдың ақын шәкірттері[Электронный ресурс] : сайт. - Режим доступа : http://kazneb.kz/site/catalogue/view?br=1034480

Абай 165. [Текст] :[Электронный ресурс] : сайт. - Режим доступа : https://egemen.kz/article/4526-abay-165