Камоликов Д.Т.

Жаңартылды 06.04.2022 17:13

Камоликов Дмитрий Тимофеевич (1923-1977)- Кеңес  Одағының Батыры.

Дмитрий Тимофеевич Камоликов - 2-ші Украин майданының 53-ші армиясының 57-ші атқыштар корпусының 2-ші дәрежелі Суворов ордені 1-ші гвардиялық Звенигород-Бухарест әуе-десанттық полкінің 3-ші гвардиялық бөлімше командирі, гвардия сержанты.

1923 жылы Семей облысы (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы) Бородулиха ауданының Белағаш ауылында туған. 

Камоликов соғысқа дейін фабрика-зауыт оқыту мектебін (ФЗО) бітірген. Қызыл Армия қатарына 1941 жылы желтоқсанда шақырылған. Полк мектебінде əскери дайындықтан өтіп, Сталинград майданына барлаушы-автоматшылар ротасына жіберілді. Кейін Батыс жəне 2-Украина майдандарында соғысты. 53-армияның құрамындағы 1-гвардиялық əуе десантының атқыштар дивизиясы Тиса өзенінен өту мақсатымен Венгрия аумағына аяқ басты. 1944 жылдың 4 қарашасына қараған түні Камоликовке өз бөлімшесімен Тиса өзенінің оң жағалауындағы плацдармды алу жəне батальон жауынгерлерінің өзеннен өтуін оқпен бүркемелеп тұру жөнінде бұйрық берілді. Жауынгерлер минометтер мен пулеметтерден оқ боратты. Камоликов бірінші болып жау траншеясына жетіп, гранат лақтырып, жаудың пулеметі мен пулеметшілерін жойды. Олар жаудың шабуылын күні-түні тойтарумен болды. Сегізінші шабуыл кезінде Камоликовқа жаудың дзотқа жуық жаяу əскері лап қойды. Осы кезде 3-гвардиялық əуе десантшылары полкінің бөлімдері өзеннен ойдағыдай өтті. Бұдан кейін Д. Камоликов Кіші Тиса өзенінен өтер кезде де осындай ерлік жасап, гитлершілердің 70 əскері мен офицерін тұтқынға алды. 1944 ж. 10 қарашада Камоликов ауыр жарақаттанып, əскер қатарынан босады. Ленин орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған. 

Неміс-фашистік басқыншылармен күрес майданында көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1945 жылғы 24 наурыздағы Жарлығымен гвардия сержанты Дмитрий Тимофеевич Камоликовқа Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені мен "Алтын жұлдыз" медалі (№9124) табыс етілді.

1945 жылы жараланғаннан кейін әскерден босатылып, Новосибирск қаласына келеді. Новосібір құрылыс техникумын бітіріп, "Тяжстанкогидропресс" зауытында шебер және инженер-конструктор болып жұмыс істейді. 1967 жылы Киев облысының ақ шіркеуі қаласына көшіп келеді (Украина). "Электрконденсатор" зауытында жұмыс істейді. 1977 жылы 16 сәуірде қайтыс болады.

Ленин орденімен (24.03.1945), "Ерлігі үшін" медалімен (17.02.1942), басқа да медальдармен марапатталған.

Д. Т. Камоликов туралы әдебиет

Литература о Д. Т. Камоликов

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы [Мәтін] : Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. - 132 б.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – Б.105.

Шығыс Қазақстан облысы.Энциклопедия/ Бас ред. Б.Ө. Жақып. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014.-Б.380.

***

Герои Советского Союза казахстанцы : Сборник документов и материалов: В 1 т. - Алма-Ата : КазОгиз, 1945. – с. 325-326.

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с.605 – Т.1

Мақалалар – Статьи

Семипалатинцы - Герои Советского Союза // Семипалатинские вести. - 2004. - 10, 24 дек.

Интернет– ресурстар

Интернет – ресурсы

Герои страны

Новосибирская книга памяти

Семей ОКЖ

Клименко Т.М.

Жаңартылды 28.08.2024 11:52

Клименко Трофим Михайлович (1919-2003) – Кеңес Одағының Батыры.

10- гвардиялық атқыштар полкінің батальон командирі. (6- гвардиялық атқыштар Ровен Қызыл Тулы дивизиясы, 13- армия, 1-  Украина майданы), гвардия майоры.

Клименко Трофим Михайлович 1919 жылы 25 наурызда Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданы Украинка селосында шаруа отбасында туған. 1937 жылы Өскемен қаласындағы жетіжылдық мектепті бітірген. 1939 жылы Алматы теміржол техникумының 2 курсын бітіреді. Сол жылы күзде Қызыл Армия қатарына шақырылады. 1941 жылдың шілде айында Куйбышев жаяуәскер училищесін лейтенант шенінде бітіріп шығады. 1941 жылдың тамыз айынан майдан даласында. Батыс, Орталық, қайтадан Батыс, қайтадан Орталық, 1-Украина майдандарында соғысқа қатысқан. Бес рет жараланған. Львов-Сандомир шабуыл операциясы кезінде ерекше көзге түскен.   Батыс  Буг, Сан, Висла өзендерінен өтуді сәтті ұйымдастыра білген.  1944 жылы 2 тамызда Сандомир қаласының оңтүстігінде Висла өзенінен өту кезінде батальон плацдармды басып алып, үш тәулік бойы ұстап тұрған, сөйтіп полк пен дивизияның басым күшінің өткелден аман өтуіне жағдай жасаған.Күші басым жау танктері мен жаяу әскер шабуылы кезінде батальон 14 танк, 8 бронетранспортер, көптеген жау солдаттарының көзін құртқан.   

1944 жылы 23 қыркүйекте КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен Львов –Сандомир операциясы кезінде  бөлімшені дұрыс басқарып, батырлық пен ержүректілік көрсеткені үшін Клименко Трофим Михайловичке Кеңес Одағының батыры атағы беріліп, Ленин ордені , «Алтын Жұлдыз» медалі қоса тапсырылды.  

1945 жылы «Выстрел» жаяуәскер құрама командасының  атқыштар тактикалық Жоғарғы білім жетілдіру курсының бітіріп Кавказда қызмет еткен. Емделіп шыққан соң Краснодар өлкесі Усть-Лабинская станциясында, одан кейін Краснодар өлкесі Сочи қаласындағы Адлер аудандық әскери комиссары болып қызмет атқарған.  1964 жылдан подполковник Т.М. Клименко –запаста. Сочи қаласында тұрған. 2003 жылы 28 маусымда қайтыс болып, Сочи қаласы Адлер орталық зиратына жерленген. 2 мәрте Қызыл Ту (13.07.1943, 5.08.1944), 1-дәрежелі Отан соғысы (11.03.1985), Қызыл Жұлдыз ордендерімен, медальдармен марапатталған. 

Т. М. Клименко туралы әдебиеттер

Литература о Т. М. Клименко

Кітаптар-книги:

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – 52 с.

Отан батырларын мадақтайды.: Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай-қорығы = Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник ; сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. - 290 с.

                                                                                               ***
Герои Советского Союза казахстанцы : Сборник документов и материалов: В 1 т. - Алма-Ата : КазОгиз, 1945. –  373-374 с.

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - 664 с.

Мақалалар –статьи:

Чернявская, Р. Трижды воскресший/ Чернявская Р., Раскина С. // Знамя коммунизма. - 1964. - 15 дек. 

Шелудько, А. Герою - от героя / Шелудько А. // Путь Ильича. - 1975. - 29 мая.

Кириллова, Л. Солдат великой победы  : [о Герое Советского Союза из с. Украинка Таврического (Уланского) р-на Т. М. Клименко ] / Л. Кириллова // ШҚО педагогика жаршысы = Педагогический вестник ВКО : ғылыми-әдістемелік журнал. - 2010. - N 2. - С. 25-26. : портр

Клименко, Т. М. Обязан детству своему  Клименко Т. М. // Путь Ильича. - 1984. - 7, 10, 15, 17, 20, 27 нояб. - С. 6, 11дек.

Златоустовская, Л. Товарищ комбат: очерк / Златоустовская Л. // Путь Ильича. - 1984. - 25 окт. – С.2

Багаутдинов, Ш. Аллея Героев в Улкен Нарыне [Текст] : [об открытии Аллеи Героев Советского Союза] / Ш. Багаутдинов // Рудный Алтай. - 2015. - 16 декабря. - С. 10

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы:

Клименко Трофим Михайлович [Электронный ресурс] : [биография] // Герои страны : сайт. – Режим доступа : http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=15090 (05.12.2018)

Клименко Трофим Михайлович [Электронный ресурс] : [биография] // Официальный интернет-ресурс Омского областного Дома ветеранов : сайт. – Режим доступа : http://domveteranovomsk.ru/geroi/klimenko-trofim-mihaylovich (05.12.2018)

Клименко Трофим Михайлович [Электронный ресурс] : [биография] //Биографии героев и писателей СССР : сайт. – Режим доступа http://pavelskaz.ru/194.html (05.12.2018)

Карелин П.Г.

Жаңартылды 28.03.2023 10:29

Карелин Петр Григорьевич (1922-1944) – Кеңес Одағының Батыры.

Петр Григорьевич Карелин - 4-ші Украин майданының 2-ші гвардиялық армиясының 3-ші гвардиялық атқыштар дивизиясының 9-шы гвардиялық атқыштар полкінің рота командирі, гвардия лейтенанты.

1923 жылы Ресейдің Чита облысы Сретенск қаласында туған.П. Карелин соғысқа дейін Шар қаласында (қазіргі Жарма ауданы, Шығыс Қазақстан облысы) тұрған. Омбыавиация мектебін бітірген. Қызыл Армия қатарына 1941 жылы Жарма ауданыəскери комиссариатыарқылы шақырылған.

9-гвардиялық атқыштар полкінің рота командирі Д. Карелин Сталинград, Оңт. жəне 4-Украина майдандарындағы шайқастарға қатысты. 1944 ж. сəуір айында Қара теңіз порттарын, Қырым түбегіне өтетін жолда тұрған Армянск қаласын азат етті. 1944 ж. 8 сəуірде таңға жақын «Катюшалардың» артиллериялық шабуылынан кейін 2-атқыштар ротасының командирі Карелин өз ротасымен жау траншеясына бірінші болып басып кіріп, бетпе-бет айқасты. Дзоттардың біріне бекініп алған жау станокты пулеметпен оқ атып, жауынгерлерге бас көтертпеді. Карелин орнынан тұрып, денесімен дзотты жапты.

Қан майданда көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін КСРО Жоғары Кеңесі Президиумының Жарлығымен 1944 жылдың 16 мамырында Кеңес Одағының Батыры атағы берілген. Ленин, 2 мәрте Қызыл Жұлдыз ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған. Шар қаласындағы батыр оқыған №232 мектепке есімі беріліп, ескерткіш пен мемориалдық тақта орнатылған.

КСРО Қорғаныс министрінің бұйрығымен П. Г. Карелин әскери бөлімнің тізіміне мәңгі енгізілді.

1944 жылы 8 сәуірде Украинаның Армянск қаласында қайтыс болды.

П. Г. Карелин туралы әдебиет

Литература о П. Г. Карелине

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с. 50.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы, 2010. – Б.111.

Шығыс Қазақстан облысы.Энциклопедия/ Бас ред. Б.Ө. Жақып. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014.-Б.381.

***

Герои Советского Союза казахстанцы : Сборник документов и материалов: В 1 т. - АлмаАта : КазОгиз, 1945. – с. 349-350.

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с. 627– Т.1

Семипалатинску 285 лет / Сост. К.А.Байгужинов, М.А.Галиев.- Семипалатинск: ЧП Анастасов, 2003.- С.49-50

Герои Советского Союза – семипалатинцы / Сост. Перебеева М.И. – Семипалатинск: Семей - пе.Байгужинов, М.А.Галиев.- Семипалатинск: ЧП Анастасов, 2003.- С.49-50чать, 2004.- С. 28

Мақалалар – Статьи

Коновалов,, А. В. Казахстанцы в боях за освоождение Крыма / А. В. Коновалов // Вести Семей. - 2013. - 8 янв. - С. 4 : фото.

Маркова, А. Последний бой Петра Карелина/ Маркова А. // Рауан - Восход. - 2004. - 7 мая. - С. 2.

Интернет– ресурстар

Интернет – ресурсы

Горенка

Энциклопедия Забайкалья

Герои страны

Электронный мемориал

Клиновицкий К.Т.

Жаңартылды 28.08.2024 12:13

Клиновицкий Клим Тимофеевич (1924-1944) –Кеңес Одағының Батыры

52-гв. Кавалерия полкінің (Мозыр Қызыл Тулы дивизиясының 14 гв.кавалериясы, 7-ші гв. Кавалериялық корпус, 1-Белорус майданы) пулемет расчетінің командирі, гвардия сержанты.

1924 жылы Шығыс Қазақстан облысы, Глубокое ауданы, Малоубинка селосында шаруа отбасында туған. Білімі-орта. Әскерге шақырылғанға дейін колхозда жұмыс істеген. 1942 жылы Шемонаиха әскери комиссариатынан Қызыл Армия қатарына шақырылған.

1942 жылдың соңғы айларынан майдан шебінде. 21-ші (1943 ж.14 ақпаны-14 гвардиялық) кавалериялық дивизияның 8- кавалериялық (14 ақпан 1943 - 7-гвардиялық) корпусының құрамында Оңтүстік Батыс, Орталық, Белорусс, 2-ші, 1-ші Белорус майдандарында шайқастарға қатысқан.

Польша аймағындағы Люблин-Брест шабуыл операциясы кезінде ерекше көзге түскен.

1944 жылы 26 шілдеде Вильколаз Первши елді мекені, Красницкий повят Люблинск воеводствасы (Красник қаласынан 10 км солт. шығысқа, Люблиннің оңт.- батысы) елді мекені жанында оның эскадроны қоршауға түскенде, пулеметтен оқ жаудырып, эскадронның қоршауды бұзып шығуына жағдай жасап, фашистердің екі ротасының шабуылына тойтарыс берді. 27 шілдеде қасындағы пулеметші қаза тапқан соң, жалғыз өзі пулеметтен оқ жаудырды. Жараланғанына қарамастан тағы да екі контратаканың бетін қайтарды.  Шегініс кезінде танк десантының қоршауында қалды. Тағы да пулеметтен оқ жаудырып, босап шығуға әрекеттенеді. Патроны таусылған кезде танкке қарсы қолданатын екі бірдей гранатамен танктің астына кіріп, жарады. Сөйтіп өзі ерлікпен қаза табады.

Польша жерін жаудан тазарту кезінде көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін 1945 жылы 24 наурызда КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының Жарлығымен Клиновицкий Клим Тимофеевичке Кеңес Одағының Батыры атағы (қаза тапқаннан кейін) беріліп, Ленин орденімен марапатталды.

К.Т. Клиновицкий Вильколаз-Первши поселкасында жерленген. Батырдың туған жері Малоубинка селосында Батырға ескерткіш орнатылған, бір көшеге батырдың есімі берілген.

Әдебиеттер:

• Шығыс Қазақстан облысы.Энциклопедия/ Бас ред. Б.Ө. Жақып. – Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014.- Б.381.
• Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы, 2010. – Б.119.

• Герои Советского Союза: Краткий биографический справочник. В 2-х т. Т. 2.- М.: Воениздат, 1987.- С. 666.
• Бесстрашные: Очерки о Героях Советского Союза из Восточного Казахстана.- Алма-Ата: Казахстан, 1964.- С. 7-11

Интернет –ресурстар:

• Национальный портал
• Герои страны
• Бессмерный полк
• ЦБС города Семей