Мыза В. И.

Жаңартылды 16.06.2025 14:36

Мыза Владимир Иванович (1915-1944) - Кеңес Одағының Батыры

185-ші гвардиялық атқыштар полкі командирінің орынбасары (60-ші гвардиялық Павлоградтық Қызыл Тулы атқыштар дивизиясы, 6-шы әскер, 3-ші Украин майданы), гвардия капитаны.

1915 жылы 24 ақпанда Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласында  жұмысшы отбасында дүниеге келген.   Ұлты-орыс. 1932 жылдан бастап отбасымен бірге Кемерово және Новокузнецск Новосібір облысында (қазіргі Кемерово) тұрған. Осыдан орта мектепті және ФЗО-ны бітірген.   Новокузнецк қаласындағы Кузнецк металлургиялық комбинатында құрылысшы болып жұмыс істеді. Омск көркем техникумының 3 курсын бітірген.

1937-1939 жылдары Қызыл Армия қатарында болды. 2-дүниежүзілік соғысқа қатысқан.  Кеңес əскері қатарына 1937 жылы шақырылып, өз борышын өтеді.

1941 жылы Кемерово жаяу əскерлер училищесін бітірген. 1942 жылы 185-гвардия атқыштар полкі құрамында (3-Украина майданы 6-армия 60-гвардия атқыштар дивизиясы) ұрыстарға қатысты.

Ұлы Отан соғысына 1942 жылдың 3 маусымынан бастап қатысты. Оңтүстік-Батыс майданының 6-армиясының 309-атқыштар дивизиясының 957-ші атқыштар полкінде рота командирінің орынбасары қызметін атқарды. 1942 жылдың жазы мен күзіндегі кеңес-герман майданының оңтүстік қапталындағы ең қиын қорғаныс шайқастарына, соның ішінде Воронеж-Ворошиловград қорғаныс операциясына қатысушы. 1942 жылы үш рет жараланған.
1942 жылы күзде Коротояк қаласының жанындағы Дон плацдармында соңғы жарақатын алып, госпитальда емделгеннен кейін 1942 жылы қарашада әскери училищеге мұғалім болып жіберілді. 1943 жылдың қаңтар айынан бастап аға лейтенант В.И.Мыза (1942 жылы 11 қарашада берілген әскери атақ) 6-армияның кіші лейтенанттары курстарында оқытушы, 1943 жылдың мамырынан осы курстарда пулемет ротасының командирі. Ол дайындаған жауынгерлердің ішінен 153 тамаша пулеметші шықты. 1943 жылы наурызда Харьков қорғаныс операциясы кезінде ұрысқа кіріскен қиын сәтте атыс жүйесін сауатты ұйымдастырып, фашистердің бірнеше шабуылын шебер тойтарып берді.
1943 жылдың қарашасынан - 185-гвардиялық атқыштар полкі (60-гвардиялық атқыштар дивизиясы, 6-армия, 3-Украина майданы) батальон командирінің орынбасары.
Днепр шайқасында ерекше көзге түсті (Днепропетровск шабуыл операциясы. 1943 ж.). 1943 жылдың 25 қарашасына қараған түні 185-атқыштар полкінің батальоны Днепр өзенінен өтіп, Разумовка селосы маңындағы (Запорожье облысы Запорожье ауданы) плацдармға бекініс құрды. Осы уақыт ішінде Мыза Владимир Иванович батальоны 13 қарсы шабуылды тойтарып, оларға ауыр соққы берді. 1944 жылы 30 қаңтарда 3-Украина майданы жауынгерлері шабуылға шығып, Никопольск-Кривой Рог операциясы басталды. 1944 жылы 30 қаңтарда 3-ші Украин майданының әскерлері шабуылға шықты - Никополь-Кривой Рог операциясы басталды. Бұл күндері гвардия капитаны В.И. Мыза науқас батальон командирін ауыстырды. Миролюбово ауданында - Красиндорфта неміс қорғанысын серпіліс кезінде батальонды батыл басқарды. Днепропетровск облысы, Никополь ауданы, Новоивановка селосы ауданында 1944 жылы 5 ақпанда минометпен шабуыл кезінде неміс минасы жақын жерде жарылып, көптеген ауыр жарақаттар алды. Капитан медициналық батальонға эвакуацияланып, келесі күні алған жарақатынан қайтыс болды. Новоивановка селосында жерленген.
КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының 1944 жылғы 22 ақпандағы Жарлығымен Мыза Владимир Ивановичке Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Өскемен қаласында Мыза атындағы көше бар, өзі оқыған мектепке мемориалдық тақта орнатылған.
Гвардия капитаны (29.06.1943). Ленин орденімен (22.02.1944), 1-дәрежелі Отан соғысы орденімен (4.03.1944 ж., қайтыс болғаннан кейін), «Жауынгерлік ерлігі үшін» медалімен (16.06.1943) марапатталған.
Батырдың есімі Өскемендегі мектеп пен Новокузнецк қаласындағы №11 кәсіптік лицейге берілді. Бұл кәсіптік лицей ғимаратына 2011 жылы мемориалдық тақта орнатылды. Сондай-ақ, Кемероводағы Кино үйінде мемориалдық тақта орнатылды, сол қалада оның есімі бір көшеге берілді.
Соғыс кезіндегі көптеген құжаттарда Батырдың тегі «Мызо» деп қате берілген.

В.И. Мызы туралы әдебиет

Литература о Мызы В.И.

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – 115 б.

Отан батырларын мадақтайды.: Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай-қорығы = Родина награждает отважных : Восточноказахстанцы - Герои Советского Союза : фотоальбом / Акимат Восточно-Казахстанской области, Восточно-Казахстанский областной архитектурно-этнографический и природно-ландшафтный музей-заповедник ; сост. Н. В. Крутова. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – 290 б.

Шығыс Қазақстан облысы [Мәтін] : энциклопедия. - Алматы : Қазақ энциклопедиясы, 2014. – 558 б.

***

Герои Советского Союза: историко-статистический очерк / Д. Н. Артамонов [и др.] ; ред. И. Н. Шкадов. - М. : Воениздат, 1984. - с.627 - Т.2

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

В.И.Мыза [Электронный ресурс] : [биография] // Герои страны : сайт. – Режим доступа : http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=9603 (11.07.2019)

В.И.Мыза (Мызо)* [Электронный ресурс] : [документы о наградах и присвоенном звании Героя Советского Союза] // Подвиг народа : сайт. – Режим доступа :http://www.podvignaroda.ru/?#tab=navPeople_search (11.07.2019)

В.И.Мыза (Мызо)* [Электронный ресурс] : [документы о выбытии] // Герои страны : сайт. – Режим доступа:https://obdmemorial.ru/html/search.htmf=%D0%BC%D1%8B%D0%B7%D0%BE&n=

%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80&s=

%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87&y=&r= (11.07.2019)

Новиков В.К.

Жаңартылды 12.07.2022 11:52

Новиков Василий Корнеевич (1907-1981) -  Кеңес Одағының батыры.

Украина майданы 2-армия, 4-гвардия полкі 438-танкіге қарсы қарудың  артиллериялық полк командирі, подполковник.

Василий Корнеевич Новиков 1907 жылы 15 (28) тамызда Тверь облысының Пеновск ауданының Наумов селосында шаруа отбасында дүниеге келген. 1919 жылы Семей (қазіргі Шығыс Қазақстан) облысы Бородулиха ауданы, Бородулиха селосына қоныс аударып, тас қашаушы болып жұмыс істеген. 1930 жылдан Коммунистік партия мүшесі. Білімі – жетікластық.

1929 жылы Кеңес әскері қатарына қабылданды.1933 жылы артиллериялық училищені бітірген. 1941 жылдың шілде айынан майданда болған. Оңтүстік Батыс, Карелия, 2-ші Украина майданы 2-армия, 4-гвардия полкі 438- танкіге қарсы қарудың артиллериялық полк құрамында ұрыстарға қатысқан. Соғыстың басында Котовский атындағы атты дивизияда  командирдің орынбасары болған.  Соғыста  ерен ерлік көрсетіп, қатты жараланып, Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталды.

1944 жылы 17 ақпанда Черкасск  облысы Лысянск ауданы Журжинца селосы маңында  1500 неміс әскері автомат-пулеметтен оқ жаудырып, полктың қорғанысын бұзып, қоршаудан шығуға әрекет жасады. Фашистер қатары азайғанмен шабуылды тоқтатпады. 300 гитлершілдер атыс позициясына өте жақын келген кезде подполковник В.К. Новиков «Оқты тоқтатпаңдар, қарудың жанына екі адамнан қалдырып, қалғандарың шабуылды қолдағы қарумен тоқтатыңдар!» -деп бұйрық берді. Ызаланған фашистер тобы бұзып-жарып қаруға жетті. Қояма-қолтық айқас басталды. Кейінірек артиллеристердің атыс позициясынан 40 немістің өлігін санады. Айқас кешке дейін созылды. Снарядтар бітті. Қауіпті сейілту үшін полк командирі шабуылды өзі ұйымдастыруды шешті. Барлық барлаушылар, байланысшылар, жүргізушілер, оқтары таусылған батарея жауынгерлерін жинап алып, «Шабуылға дайындалыңдар! Соңымнан еріңдер! Ура-аа! » -деп окоптан бірінші болып атып шықты. Бүйірдегі батареялар шабуылды қолдады. Тау бөктерінде қояма - қолтық ұрыс басталды. Мұндай қысымға дұшпандар шыдай алмай кері шегінді. Осы уақытта біздің танктер де келіп жеткен еді. Осы ұрыста В.К. Новиков екінші рет жараланса да қатардан шықпады.

КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1945 жылғы 24 наурыздағы Жарлығымен әскери тапсырманы шебер орындап, ерлік пен батылдықты көрсеткені үшін подполковник Василий Корнеевич Новиковқа Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.  Ленин және «Алтын Жұлдыз» ордендерімен марапатталды. 

1955 жылы полковник В. К. Новиков құрметті демалысқа шығып, Ташкент қаласында тұрды. 1981 жылы 20 қаңтарда өмірден өтті. Ташкент қаласында жерленген.

В.К. Новиков екі рет Қызыл Ту, Ленин, Александр Невский, 1-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен,  бірнеше медальдармен марапатталған.

В. К. Новиков туралы әдебиет

Литература о В. К. Новикове

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін]:энциклопедия.-Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Б.570 .

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с.4.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – Б.193

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

• Герой страны
• Российский соотечественники в Узбекистане
• Министерство обороны  Российской Федерации

Найдёнов Г.А.

Жаңартылды 23.12.2024 09:08

Найденов Григорий Артемович (1915-2010) - Кеңес Одағының Батыры.

Воронеж майданының 40-ші армиясының 9-шы жеке миномет полкінің миномет дивизионының командирі, аға лейтенант.

1915 жылы 27 желтоқсанда Ресейдің Алтай өлкесі, Волчихин ауданы, Селиверстов ауылында шаруа отбасында туған. Жетіжылдықты бітірген соң, туған жерінде ауыл шаруашылығында жұмыс істеген. Кейіннен Өскемен қаласына (Шығыс Қазақстан облысы) қоныс аударып, зауыт салуға қатысқан.   

Кеңес əскері қатарына 1937 жылы алынып, 1938 жылы Қиыр Шығыстағы Хасан өзеніндегі ұрыстарға қатысқан. Командирлер мектебін, 1940 жылы Владивостоктағы жаяу əскер училищесін бітірген. 1941 жылдан Ұлы Отан соғысына аттанған.

Ұлы Отан соғысы басталғаннан кейін көп ұзамай Найденов қызмет еткен әскери бөлім Қиыр Шығыстан ауыстырылып, белсенді армия қатарына алынды. 1941 жылдың тамызынан бастап майдандағы ұрыстарда. Ол үш рет жараланған.

Днепр (Букринский плацдармы, 1943) үшін шайқаста 9-шы жеке миномет полкінің минометшілер дивизиясының командирі (40-армия, Воронеж майданы), аға лейтенант Г. А. Найденов командир ретінде ерлік пен шеберлік көрсетті. 40-шы армияның әскерлері Киев облысының Ржищев қаласының солтүстігі мен оңтүстігінде Днепрге жетіп, Днепрді жүріп өтіп, Стайки, Монастырок, Балыко-Щучинка және Ходоров ауылдары аймағындағы плацдармдарды басып алды. Кейінгі ауыр шайқастарда бұл плацдармдар кеңейтіліп, көршілес майдан әскерлерінің плацдармдарымен қосылып, әйгілі Букринский плацдармын құрады. Аға лейтенант Найденов 1943 жылы 24 қыркүйекте Днепрге алғашқылардың бірі болып жетті. Жаяу әскер өзеннен өтуге белсенді түрде дайындалды. Болашақ плацдармдарға арналған шайқастардың барлық ауыртпалығы жаяу әскерлердің иығына түсті және мұндай жағдайларда оларға тек минометтер ғана атыста қолдау көрсете алды. Өзінің міндетін түсінген Найденов өз дивизиясын, ауыр техникасы мен оқ-дәрілерін импровизацияланған және қолдан жасалған су кемелерінен өтуді ұйымдастырды. Оның минометтері алдыңғы қатарлы бөлімшелермен бірге жаудың ауыр оқ астында өтіп, оң жағалаудағы судан тура оқ жаудырып, шабуылдаушы жаяу әскерлерге қолдау көрсетті. Плацдармды алған кезде жаудың қарсы шабуылдары оны қиратуға кірісті. Ал мұнда Найденов шеберлікпен парасаттылық танытты. Әрбір миномет экипажы алға жылжып келе жатқан жау әскерлеріне бағытталған атыс жүргізу кезінде артиллериялық және әуе шабуылдарынан аулақ болатын бірнеше жабдықталған атыс орындарын дайындады. Көрші бөлімшенің қорғаныс саласында қиын жағдай туындағанда аға лейтенант Найденов өз бетінше шешім қабылдап, жаудың серпілісін жоюды қамтамасыз етіп, өзінің минометтерінің бір бөлігін сол жаққа ауыстырды.
1943 жылдың 24 қыркүйегі мен 10 қазаны аралығындағы плацдармдағы ұрыстарда Найденов дивизиясы өз экипаждарымен жаудың 8 пулеметін жойып, 3 артиллериялық және миномет батареясын басып, жаудың үш шабуылын өз бетінше тойтарып, жаудың жеке құрамының ротасын 100 мыңға дейін жойды.
Көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президумының 1943 жылғы 24 желтоқсандағы Жарлығымен Найдёнов Григории Артёмовичке Кеңес Одағының Батыры атағы беріліп, Ленин ордені мен «Алтын Жұлдыз» медалі қоса тапсырылды.
Кейінде болған шайқастардың бірінде Батыр ауыр жараланып, жарақатына байланысты әскери қызметтен босатылады. 1946 жылы запасқа шығып, 1975 жылға дейін Ростов облысы Каменск-Шахтинск қаласында қызмет істеген. Ленин,1-дəрежелі Отан соғысы ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған. 1975 жылы құрметті еңбек демалысына шығып, Каменск-Шахтинск қаласында тұрды. 2010 жылы 29 қыркүйекте қайтыс болып, Каменск-Шахтинск қаласында жерленген.
Алтай өлкесіндегі Селиверстов селосының Құрметті азаматы. Волчиха кентінде Найденовке бюст орнатылған.

Г. А. Найденов туралы әдебиет

Литература о Г. А. Найденове

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін]:энциклопедия.-Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014. - 564 б.

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с.4.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – Б. 189

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

Герои страны

Бессмертный полк

Огнев А.Г.

Жаңартылды 11.11.2024 12:02

Огнев Андрей Григорьевич (1902-1943) - Кеңес Одағының Батыры.

Орталық майданның 13 армия 8-ші атқыштар дивизиясы, 151 атқыштар  полкінің атқышы,  кіші сержант.

1902 жылы 29 қыркүйекте Шығыс Қазақстан облысы, Үлкен-Нарын ауданы, Үлкен-Нарын ауылында шаруа отбасында дүниеге келген. Білімі-бастауыш. Колхозда ағаш шебері болған.

1941 жылы Үлкен-Нарын аудандық әскери комитетінің шақыруымен Қызыл Армия қатарына қабылданып, майдан шебіне аттанған. 1942 жылы 15 қыркүйекте жараланып,  1943 жылы 5 ақпанда  контузия алған.

1943 жылдың 24 қыркүйегінде 151 атқыштар полкінің мергені кіші сержент А.Г. Огнев Гернигов облысы Чернигов ауданы Навозы селосы тұсында  Днепрден өту кезінде ерекше көзге түсті. Кіші сержант А.Г. Огневке өзеннен өту үшін құралдар жасау тапсырылды. Бораған оқ астында қолда бар материалдарды шебер пайдалана отырып, қысқа мерзім ішінде қайық, сал жасап шығарды. Бос бөшкелер, есіктің сынығы, ағаш қалдықтары іске жарады. Жағадан алыстап кеткен совет жауынгерлерін немістер кешірек байқады да оқ жаудырды.Толассыз оқ ержүрек жауынгерлерді тоқтата алмады. Олардың алғашқылары табаны жерге тиісімен шабуылға шықты. Осы кезде кіші сержант А.Г.Огнев қарсы жағалауға жауынгерлер мен қару-жарақтың, жылқының жаңа тобын кезегімен өткізе берді. Жаудың бораған оғы мен жау авиациясының белсенділігіне қарамастан барлық жауынгерлерді өткізіп болғанша жауынгерлік міндетін адал атқарды. Сөйтіп Днерпдің оң жағалауындағы плацдармды тездетіп басып алуға ықпал етті.

1943 жылы 8 қазанда кіші сержант Андрей Григорьевич Огнев әскери тапсырманы орындау кезінде Киев облысының, Чернобыль ауданының Толстый Лес селосының маңында қаза тапты.  Чернобыль ауданының Янов станциясында жерленген.   

КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1943 жылғы 16  қазандағы Жарлығымен әскери тапсырманы шебер орындап, ерлік пен батылдықты көрсеткені үшін кіші сержант Андрей Григорьевич Огневке қаза тапқаннан кейін Кеңес Одағының Батыры атағы берілді.  

Ленин және «Алтын Жұлдыз» ордендерімен марапатталды. 

Андрей Григорьевич Огневтің есімімен Үлкен-Нарын селосында (қазіргі Катонқарағай ауданы) көше бар. 

А. Г. Огнев туралы әдебиет

Литература о А. Г. Огневе

Шығыс Қазақстан Облысы [Мәтін]:энциклопедия.-Алматы: Қазақ энциклопедиясы, 2014. – Б.586.

Кеңес Одағының батырлары - шығысқазақстандықтар = Герои Советского Союза - восточноказахстанцы: Мағлұматнама. - Өскемен : ШҚМУ, 2005. – с.4.

Отан батырларын мадақтайды. [Мәтін] : Шығысқазақстандықтар - Кеңес Одағының Батырлары : фотоальбом / Шығыс Қазақстан облысының әкімдігі, Шығыс Қазақстан облыстық сәулет-этнографиялық және табиғи ландшафтық мұражай- қорығы. - Өскемен : Медиа-Альянс, 2010. – Б. 195

Интернет ресурстар

Интернет ресурсы

Герой страны